Eenwielerklassieker, of kortwegklassieker, is in dewielersport de titel die sporters, pers en toeschouwers geven aan een belangrijke eendaagse wedstrijd.
DeUCI, de internationale wielerbond, kent de term niet. Waarom een wedstrijd klassieker genoemd wordt is niet duidelijk. Ouderdom speelt een rol, maar verklaart niet waarom een betrekkelijk jonge wedstrijd als deArdense klassiekerAmstel Gold Race al sinds de jaren zestig en deStrade Bianche gestart in 2007 zo beschouwd worden. Bovendien worden relatief nieuwe vrouwenwedstrijden die georganiseerd worden als equivalent van een klassieker bij de mannen meteen eveneens klassiekers genoemd.
Tussen klassiekers onderling is een zekere hiërarchie aan te geven: een overwinning inParijs-Roubaix telt zwaarder dan één inGent-Wevelgem. Door de tijd heen is de reputatie van wedstrijden veranderd. DeRonde van Vlaanderen was voor deTweede Wereldoorlog vooral een Vlaamse trainingswedstrijd, die amper in de schaduw kon staan vanMilaan-San Remo. Aangezien beide wedstrijden lange tijd op dezelfde dag werden verreden trok de eerste zelden een internationaal deelnemersveld. Pas na de oorlog begon de Ronde van Vlaanderen aan de opmars tot de status van de belangrijke wedstrijd die zij nu, anno 2025, heeft. DeWaalse Pijl, hoewel jonger, is jarenlang hoger gewaardeerd dan de andere Ardense klassiekerLuik-Bastenaken-Luik, maar wordt tegenwoordig vaak gezien alssemi-klassieker. HetDesgrange-Colombo klassement, de eerste poging eenregelmatigheidsklassement over het hele seizoen in te voeren, nam aanvankelijk drie wedstrijden op uit de driegrote wielerlanden: de Ronde van Frankrijk, Parijs-Roubaix enParijs-Tours uitFrankrijk, Parijs-Brussel, de Ronde van Vlaanderen en de Waalse Pijl uitBelgië en de Ronde van Italië, Milaan-San Remo en deRonde van Lombardije uitItalië . Later werden de Ronde van Zwitserland (1949), Luik-Bastenaken-Luik (1951) en de Ronde van Spanje (1958) toegevoegd.
Qua anciënniteit zijn de vermelde acht eendagswedstrijden wedstrijden de oudste bestaande (eendaagse) wielerwedstrijden, al is de Waalse Pijl beduidend jonger dan de andere. Door hun lange historie zal hun reputatie niet snel minder worden en het is mede daarom niet vreemd dat deze wedstrijden behalve in het Desgrange-Colombo klassement, later zijn opgenomen in deSuper Prestige, deWereldbeker (met uitzondering van de Waalse Pijl), deUCI ProTour en uiteindelijk deUCI World Tour.
Toch kunnen ook oude wedstrijden hun reputatie verliezen en uiteindelijk verdwijnen. Dat overkwam bijvoorbeeldBordeaux-Parijs, ooit een bijzonder prestigieuze wedstrijd (en bovendien de langste), maar in1988 voor het laatst gereden. De reputatie vanParijs-Brussel, nota bene de enige echte grensoverschrijdende klassieker, is aan verandering onderhevig, net als Parijs-Tours.
Voor de invoering van de Wereldbeker kende de UCI wedstrijden van Hors Categorie (HC) en eerste tot en met vierde categorie. Dit kwam niet geheel overeen met de beleving van het begripklassieker onder sporters en publiek. Tot het rijtje HC behoorden Parijs-Roubaix, Ronde van Vlaanderen, Milaan-San Remo, Luik-Bastenaken-Luik, de Parijs-Tours en de Ronde van Lombardije. De Amstel Gold Race, Gent-Wevelgem,Omloop Het Volk, Parijs-Brussel en Waalse Pijl waren eerste categorie. Elk jaar kreeg - bij toerbeurt - een van die wedstrijden de HC status. De HC status gaf een zekere bescherming aan de wedstrijd. Daarnaast waren er veel eerste categorie wedstrijden die niet alsklassieker beschouwd werden, althans minder publiciteit kregen. De Super Prestige, de commerciële voorloper van de Wereldbeker, hanteerde een puntenwaardering die dichter aanlag tegen wat alsklassieker beschouwd wordt.
De invoering van de Wereldbeker heeft dat veranderd. Eerder genoemde HC wedstrijden werden WB koersen en het rijtje werd uitgebreid met de Amstel Gold Race en hetKampioenschap van Zürich. Tevens werden enkele wedstrijden toegevoegd, die voorheen amper status hadden, zoals deClásica San Sebastián en deCyclassics Hamburg. Wedstrijden met een langere historie en grotere status werden hiermee gepasseerd. Er werden bovendien nieuwe "klassiekers" opgezet buiten de traditionele wielerlanden, die echter wel commercieel interessant waren: hetVerenigd Koninkrijk (bijvoorbeeld deWincanton Classic),Noord-Amerika (bijvoorbeeld dePhiladelphia Cycling Classic en deGrand Prix des Amériques) enJapan (bijvoorbeeld deJapan Cup). Deze werden vaak na enkele jaren niet meer verreden.
De Wereldbeker werd in 2005 opgevolgd door deUCI ProTour. Hierbij werden naast alle voormalige HC wedstrijden ook enkele klassiekers van de eerste categorie, zoalsGent-Wevelgem, toegevoegd. DeUCI World Tour, voor het eerst georganiseerd in 2011, omvat meer wedstrijden dan alleen de klassiekers, en telt naast andere eendagswedstrijden ook diverse kleinere ronden en de drieGrote Ronden.
De vrouwelijke wielrenners moesten langer wachten op wielerklassiekers. Pas vanaf eind jaren 1990 en de vroege jaren 2000 begonnen er vrouwenequivalenten van de mannenwedstrijden georganiseerd te worden. Vaak worden deze op dezelfde dag of in hetzelfde weekend verreden. Vier van de vijf Monumenten hebben zowel een mannen- als een vrouweneditie: de Ronde van Vlaanderen sinds 2004, Luik-Bastenaken-Luik sinds 2017, Parijs-Roubaix sinds 2021 en Milaan-San Remo sinds 1999, weliswaar met een hiaat tussen 2005 en 2025. De meest historierijke vrouwenwedstrijd is echter deTrofeo Alfredo Binda, die voor het eerst werd georganiseerd in 1974 en geen manneneditie kent. Ook de Waalse Pijl (sinds 1998), deClassic Lorient Agglomération (sinds 1999) en de Strade Bianche (sinds 2015) zijn belangrijke klassiekers op de kalender van deUCI Women's World Tour.
Eenvoorjaarsklassieker is eenklassieke wielerkoers in hetvoorjaar. Het Europese wielervoorjaar wordt traditioneel geopend met deGP La Marseillaise in Zuid-Frankrijk, begin februari. De eerste echte klassiekers vinden eind februari of begin maart plaats, tijdens het Belgisch openingsweekend: deOmloop Het Nieuwsblad enKuurne-Brussel-Kuurne staan dan op het programma. In diezelfde periode wordt ook de Italiaanse openingswedstrijd georganiseerd, deTrofeo Laigueglia aan deLigurische kust. In de loop van maart en april volgen de wedstrijden elkaar in sneltempo op. De laatste voorjaarsklassieker isEschborn-Frankfurt inDuitsland, die op 1 mei wordt verreden. De eerste Grote Ronde van het seizoen, deRonde van Italië, volgt hierna.
De voorjaarsklassiekers kunnen veelal worden onderverdeeld in drie categorieën. Ten eerste zijn er dekasseiklassiekers zoals Parijs-Roubaix. Ten tweede zijn er de heuvel-/klimklassiekers zoals de Strade Bianche. Deze worden in de Lage Landen ook welArdense klassiekers genoemd, zoals Luik-Bastenaken-Luik. Ten derde zijn er desprintklassiekers, waaronder deScheldeprijs. Vier van de vijf Monumenten vinden in het voorjaar plaats, waarvan de eerste, Milaan-San Remo, bekendstaat alsLa Primavera ("de lente").
.svg)
Omloop Het NieuwsbladKuurne-Brussel-KuurneE3 Saxo ClassicGent-WevelgemDwars door VlaanderenRonde van Vlaanderen
Parijs-RoubaixEenzomerklassieker is eenklassieke wielerkoers in dezomer. Deze wedstrijden worden vaak tussen of tijdens de Grote Rondes verreden, en zijn mede daarom minder prestigieus. De bekendste zomerklassieker is deBrussels Cycling Classic, die eerder bekend stond als Parijs-Brussel. De twee Canadese koersen worden samen deLaurentian Classics genoemd, en dienen vaak als opwarmer voor hetwereldkampioenschap dat meestal eind september plaatsvindt. DeGrote Prijs van Québec is eerder een sprintklassieker, terwijl deGrote Prijs van Montréal eerder een heuvelklassieker is.
Brussels Cycling Classic
Cyclassics HamburgBretagne Classic/Classic Lorient AgglomérationGrote Prijs van FourmiesEennajaarsklassieker is eenklassieke wielerkoers in hetnajaar, meestal na de drie Grote Ronden. De deelnemerslijsten zijn vaak wat zwakker dan in het voorjaar, omdat veel renners hun seizoen al hebben afgesloten. De bekendste najaarsklassiekers zijn Parijs-Tours, de Ronde van Lombardije en deRonde van Emilia. Deze periode wordt gekenmerkt door veel Italiaanse (semi-)klassiekers, waaronder het laatste Monument van het seizoen en het drieluikTrittico Lombardo. DeJapan Cup, de enige Aziatische klassieker, geldt als traditionele afsluiter van het wielerseizoen.
Eenwinterklassieker is eenklassieke wielerkoers in dewinter. Deze benaming is veel minder gebruikt dan alle voorgaande, omdat in de winter traditioneel weinig of geen wegwedstrijden worden verreden. De NederlandsestrandraceEgmond-pier-Egmond staat bekend als winterklassieker.[1]
Eengravelklassieker is eengravelwedstrijd doorheen het wielerseizoen met een voorname status. In tegenstelling tot de eerder genoemde klassiekers worden deze wedstrijden grotendeels oponverharde wegen gereden. Bovendien worden ze niet noodzakelijk door deUCI georganiseerd. Enkele van de bekendste gravelklassiekers zijnUnbound Gravel,The Traka,The Hills enSerenissima Gravel.[2][3][4][5] Ook wegwedstrijden met een aanzienlijke portie gravel, zoals deStrade Bianche en deTro Bro Léon worden gravelklassiekers genoemd.[6][7]
De vijf Monumenten bij de mannen zijn de wedstrijden die over het algemeen beschouwd worden als de oudste, langste en meest prestigieuze klassiekers in het wielrennen. Ze hebben elk een rijke geschiedenis en specifieke kenmerken. Het zijn daarnaast de eendagswedstrijden waarin de meeste punten te verdienen zijn in deWorld Tour (800 punten voor de winnaar).
Milaan-San Remo – de eerste grote klassieker op de kalender. Haar Italiaanse naam isLa Primavera ("de lente") aangezien ze eind maart gereden wordt. De eerste editie was in 1907. Milaan-San Remo staat bekend als sprintklassieker: hoewel het de langste wedstrijd van het seizoen is (ca. 300 km), is het parcours langs deLigurische kust voornamelijk vlak, waardoor vaak sprinters om de zege strijden.Ronde van Vlaanderen – de eerste kasseiklassieker, begin april op de kalender. De eerste editie was in 1913, wat vande Ronde de jongste van de vijf Monumenten maakt. De wedstrijd staat bekend om haar zenuwachtig koersverloop over smalle, bochtige wegen en korte maar steile hellingen in deVlaamse Ardennen en enkele kasseistroken in deZwalm. De wedstrijd ondergaat elk jaar enkele parcourswijzigingen. Sinds 2012 eindigt ze inOudenaarde.Parijs-Roubaix – deKoningin van de Klassiekers of deHel van het Noorden wordt traditioneel een week na de Ronde van Vlaanderen gereden en vormt het hoogtepunt van de kasseiklassiekers. De eerste editie was in 1896. De zwaartepunten zijn de talrijke lange kasseistroken, die vaak extreem stoffig of modderig zijn, waardoor de wedstrijd door velen beschouwd wordt als de meest heroïsche eendagswedstrijd van het jaar. De wedstrijd eindigt op deVélodrome André Pétrieux inRoubaix.Luik-Bastenaken-Luik – de laatste Ardense klassieker, die eind april wordt verreden. DeDoyenne ("ouderdomsdeken"), omdat ze de oudste klassieker is, werd voor het eerst in 1892 georganiseerd als amateurwedstrijd; de eerste professionele editie werd in 1894 gehouden. Kenmerkend is de opeenvolging van steile heuvels in deArdennen, waardoor het een bijzonder slopende wedstrijd is die meestal betwist wordt door klimmers en specialisten van de Grote Ronden.Ronde van Lombardije – deHerfstklassieker of deKoers van de Vallende Bladeren, wordt eind september of begin oktober gereden. De eerste editie werd in 1905 georganiseerd onder de naam Milaan-Milaan en vanaf 1907 als de Ronde van Lombardije. Sinds 2012 is de wedstrijd enkele weken vooruitgeschoven op de kalender en wordt ze één week na het wereldkampioenschap gereden, waardoor ze ook geldt als een revanchewedstrijd voor de geklopte renners van het WK. De wedstrijd loopt over een gevarieerd en zwaar parcours rond hetComomeer met een vlakke aankomst inComo en wordt veelal gewonnen door klimmers met een sterke spurt.Naast deze vijf Monumenten maakt ook deStrade Bianche aanspraak op de titel van zesde Monument, hoewel de ouderdom en lengte van de wedstrijd als tegenargument worden gegeven.[8]
Bij de vrouwen worden hun equivalenten vanMilaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix en Luik-Bastenaken-Luik doorgaans ook als Monument beschouwd. De Ronde van Lombardije heeft vooralsnog geen vrouweneditie. Daarenboven wordt er doorgaans nog een extra Monument aan de lijst toegevoegd.[9][10]
Trofeo Alfredo Binda – de oudste klassieker die uitsluitend voor vrouwen wordt georganiseerd, doorgaans in maart. De eerste editie vond plaats in 1974, en werd vernoemd naar de Italiaanse wielrennerAlfredo Binda. De wedstrijd is geschikt voor puncheurs en klimmers.Verder worden ook deStrade Bianche, deWaalse Pijl, deClassic Lorient Agglomération en deRonde van Drenthe genoemd als (potentiële) Monumenten binnen het vrouwenwielrennen.[11][12][13][14]
Drie renners wonnen in hun carrière alle vijf de monumenten, allen Belgische renners:Rik Van Looy,Eddy Merckx enRoger De Vlaeminck. Merckx is de enige die alle wedstrijden meer dan één keer won; een derde overwinning in de Ronde van Lombardije (1973) werd hem ontnomen na een positieve dopingcontrole.[15] Zes renners bleven in hun carrière hangen op vier monumenten. De IerSean Kelly won alle monumenten meermaals behalve de Ronde van Vlaanderen, waarin hij drie keer tweede eindigde (1984, 1986 en 1987). De NederlanderHennie Kuiper won elk monument eenmaal behalve Luik-Bastenaken-Luik, waarin hij in 1980 als tweede finishte. Ook de FransmanLouison Bobet won elke wedstrijd behalve Luik-Bastenaken-Luik. De BelgenFred De Bruyne enGermain Derycke wonnen eveneens vier van de vijf monumenten, maar nooit de Ronde van Lombardije, waarin De Bruyne in 1955 wel tweede werd. Derycke heeft die wedstrijd maar eenmaal gereden. Nog een Belg,Philippe Gilbert, schreef in 2019 zijn vierde van de vijf monumenten op zijn erelijst, enkel Milaan-San Remo ontbreekt.
| Renner | Land | MSR | RVV | PR | LBL | RVL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eddy Merckx | België | 7 | 2 | 3 | 5 | 2 | 19 |
| Roger De Vlaeminck | België | 3 | 1 | 4 | 1 | 2 | 11 |
| Tadej Pogačar |  Slovenië | 0 | 2 | 0 | 3 | 5 | 10 |
| Costante Girardengo | Italië | 6 | 0 | 0 | 0 | 3 | 9 |
| Fausto Coppi | Italië | 3 | 0 | 1 | 0 | 5 | 9 |
| Sean Kelly |  Ierland | 2 | 0 | 2 | 2 | 3 | 9 |
| Rik Van Looy | België | 1 | 2 | 3 | 1 | 1 | 8 |
| Mathieu van der Poel |  Nederland | 2 | 3 | 3 | 0 | 0 | 8 |
| Gino Bartali | Italië | 4 | 0 | 0 | 0 | 3 | 7 |
| Tom Boonen | België | 0 | 3 | 4 | 0 | 0 | 7 |
| Fabian Cancellara | .svg) Zwitserland | 1 | 3 | 3 | 0 | 0 | 7 |
| Henri Pélissier | Frankrijk | 1 | 0 | 2 | 0 | 3 | 6 |
| Alfredo Binda | Italië | 2 | 0 | 0 | 0 | 4 | 6 |
| Fred De Bruyne | België | 1 | 1 | 1 | 3 | 0 | 6 |
| Francesco Moser | Italië | 1 | 0 | 3 | 0 | 2 | 6 |
| Moreno Argentin | Italië | 0 | 1 | 0 | 4 | 1 | 6 |
| Johan Museeuw | België | 0 | 3 | 3 | 0 | 0 | 6 |
| Gaetano Belloni | Italië | 2 | 0 | 0 | 0 | 3 | 5 |
| Rik Van Steenbergen | België | 1 | 2 | 2 | 0 | 0 | 5 |
| Bernard Hinault | Frankrijk | 0 | 0 | 1 | 2 | 2 | 5 |
| Michele Bartoli | Italië | 0 | 1 | 0 | 2 | 2 | 5 |
| Paolo Bettini | Italië | 1 | 0 | 0 | 2 | 2 | 5 |
| Philippe Gilbert | België | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 5 |
Vermeld zijn renners die minimaal vijf keer een Monument gewonnen hebben.(MSR = Milaan-San Remo, RVV = Ronde van Vlaanderen, PR = Parijs-Roubaix, LBL = Luik-Bastenaken-Luik, RVL = Ronde van Lombardije). De renners incursief zijn nog actief.
Slechts twee renners slaagden erin drie Monumenten in één jaar te winnen.
Eddy Merckx deed dit maar liefst vier keer:
Ook in 1973 won Merckx drie Monumenten, maar zijn overwinning in de Ronde van Lombardije werd hem ontnomen na een positieve dopingtest.
Pas 50 jaar later lukte het een andere renner om drie Monumenten in hetzelfde jaar te winnen:Tadej Pogacar
| Land | MSR | RVV | PR | LBL | RVL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| België | 23 | 69 | 57 | 61 | 12 | 222 |
| Italië | 51 | 11 | 14 | 12 | 69 | 157 |
| Frankrijk | 14 | 3 | 28 | 5 | 11 | 61 |
| Nederland | 5 | 13 | 10 | 4 | 4 | 36 |
| Zwitserland | 2 | 4 | 4 | 6 | 5 | 21 |
| Duitsland | 7 | 2 | 2 | 2 | 0 | 13 |
| Slovenië | 1 | 2 | 0 | 4 | 5 | 12 |
| Ierland | 2 | 0 | 2 | 3 | 4 | 11 |
 Spanje | 5 | 0 | 0 | 4 | 2 | 11 |
 Australië | 2 | 0 | 2 | 1 | 0 | 5 |
 Denemarken | 0 | 2 | 0 | 2 | 1 | 5 |
 Luxemburg | 0 | 0 | 1 | 3 | 1 | 5 |
.svg) Verenigd Koninkrijk | 2 | 1 | 0 | 0 | 1 | 4 |
 Kazachstan | 0 | 0 | 0 | 3 | 0 | 3 |
 Noorwegen | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 |
 Rusland | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 2 |
 Slowakije | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 2 |
 Polen | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
 Zweden | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
 Moldavië | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
 Verenigde Staten | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
 Litouwen | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
 Colombia | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
Bij de vrouwen is de geschiedenis van de monumenten beduidend korter dan bij de mannen. Pas in 1999 kregen de vrouwen voor het eerst de kans met dePrimavera Rosa de vrouwelijke tegenhanger van Milaan-San Remo. Deze wedstrijd hield in 2005 weer op te bestaan en werd in 2025 weer nieuw leven in geblazen. In 2004 mochten de vrouwen voor het eerst opstappen in Vlaanderen. Luik was pas in 2017 en Roubaix in 2021.
| Renner | Land | MSR | RVV | PR | LBL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Annemiek van Vleuten | Nederland | - | 2 | 0 | 2 | 4 |
| Lotte Kopecky | België | 0 | 3 | 1 | 0 | 4 |
| Zoelfia Zabirova | Rusland | 2 | 1 | - | - | 3 |
| Mirjam Melchers-Van Poppel | Nederland | 1 | 2 | - | - | 3 |
| Anna van der Breggen | Nederland | 0 | 1 | 0 | 2 | 3 |
| Elizabeth Deignan | Verenigd Koninkrijk | 0 | 1 | 1 | 1 | 3 |
| Elisa Longo Borghini | Italië | 0 | 2 | 1 | 0 | 3 |
| Judith Arndt | Duitsland | 0 | 2 | 0 | 0 | 2 |
| Demi Vollering | Nederland | 0 | 0 | 0 | 2 | 2 |
Vermeld zijn rensters die minimaal twee keer een Monument gewonnen hebben.(MSR = Milaan-San Remo, RVV = Ronde van Vlaanderen, PR = Parijs-Roubaix, LBL = Luik-Bastenaken-Luik). De rensters incursief zijn nog actief.
Er zijn twee vrouwen die twee monumenten wonnen in één jaar.
| Land | MSR | RVV | PR | LBL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|
| Nederland | 2 | 8 | 0 | 6 | 16 |
| België | 0 | 4 | 1 | 0 | 5 |
| Italië | 1 | 3 | 1 | 0 | 5 |
| Duitsland | 1 | 3 | 0 | 0 | 4 |
| Verenigd Koninkrijk | 0 | 2 | 1 | 1 | 4 |
| Rusland | 2 | 1 | 0 | 0 | 3 |
| Australië | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
.svg) Canada | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
| Frankrijk | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
| Litouwen | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
 Mauritius | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Zweden | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Verenigde Staten | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
.svg)
.svg)
.svg)