Eenwestwerk (ook wel:westbouw ofwestkoor) is een monumentaal bouwwerk aan de westkant van eenkerkgebouw, dat vaak wordt gassocieerd met deMaaslandse kunst, alhoewel ook in het DuitseRijnland en elders westwerken uit dekarolingische,ottoonse ofromaanse periode voorkomen.
Het westwerk vervangt de meer gebruikelijkenarthex metwesttoren(s). Bij de oudste westwerken is uitwendig een verdeling tussen middenruimte en traptorens kenmerkend. Een portaal ontbreekt meestal; dit bevindt zich doorgaans elders. Het westwerk is meestal inwendig verdeeld in verdiepingen en heeft vaak op de begane grond een extrapriesterkoor, het westkoor. Soms is er ook eenkapel op een van de verdiepingen. Bij grotere westwerken bevinden zich rondom eenatrium naar het schip gerichtegalerijen.
Westwerken zijn hoofdzakelijk gebouwd gedurende devroege enhogemiddeleeuwen. Het westwerk werd met name toegepast bijkathedrale encollegiale kerken, waarbij soms behoefte bestond aan een extra koor en een scheiding tussen ruimtes bestemd voorparochie enkapittel. Wanneer een kerk een band had met een koning of keizer werd vaak in het westwerk een privékapel ingericht.
In België hebben onder andere deSint-Bartholomeüskerk inLuik en de Sint-Oda-en-Sint-Joriskerk inAmay belangrijke westwerken. Het westwerk van deSint-Gertrudiskerk inNijvel is grotendeels een reconstructie.
Belangrijke, nog bestaande westwerken in Nederland zijn die van deAbdij Rolduc, deSint-Amelbergabasiliek inSusteren en deOnze-Lieve-Vrouwebasiliek en deSint-Servaasbasiliek, beide inMaastricht. De eerstgenoemde Maastrichtse kerk heeft een massief verticaal ogend westwerk met twee flankerende slanke torens, terwijl de laatste, als keizerlijkeeigenkerk, een uitzonderlijk zwaar westwerk heeft dat zowel hoog als breed is, met onder andere een westkoor, eenatrium met omringendegalerijen en een zogenaamdekeizersloge, verder op de bovenverdiepingen eenproostenkapel en deKeizerzaal. Hetwestwerk van de Sint-Servaasbasiliek is vooral bekend vanwege de belangrijke bouwsculptuur (o.a. de gebeeldhouwde romaansekapitelen). Een aantal kerken, vooral in de noordelijke provincies Groningen en Friesland, hebben een zogenaamdgereduceerd westwerk; hiermee wordt een ingebouwde westtoren met daarin een kapel bedoeld.
In Duitsland zijn de belangrijkste westwerken die van deAbdij van Corvey (waarschijnlijk het oudste bewaard gebleven westwerk), dedom van Minden, de munsterkerk vanEssen, deDom van Aken, deSint-Pantaleonkerk en enkele andere kerken inKeulen.
De kerk van Husaby (bijLidköping) in Zweden heeft eveneens een imposant westwerk.
DeAbdij van Saint-Riquier in Noord-Frankrijk heeft een bijzondere narthex met voorhof, die ook als westwerk gezien kan worden. Van de verwoeste kathedraal vanMâcon staat het ruïneuze westwerk nog grotendeels overeind, evenals het westwerk van de abdijruïne vanJumièges.
.jpg)
·
·
| Onderdelen kruiskerk: | apsis ·chevet ·crypte ·doksaal ·doopkapel ·hoogkoor ·kerktoren ·kloostergang ·kooromgang ·koorsluiting ·kruising ·narthex ·oksaal ·pandhof ·priesterkoor ·schip ·spits ·straalkapel ·transept ·vieringtoren ·westwerk ·zijbeuken ·zijkapel |
| Bouwkundige onderdelen: | arcade ·beuk ·boog ·kapiteel ·koepel ·kraagsteen ·kruispijler ·lichtbeuk ·luchtboog ·luchtboogstoel ·pijler ·scheiboog ·steunbeer ·travee ·triforium ·ui ·zadeldak ·zuil |
| Gewelfvormen: | koepelgewelf ·kruisgewelf ·kruisribgewelf ·netgewelf ·spitstongewelf ·stergewelf ·straalgewelf ·tongewelf ·waaiergewelf |
| Onderdelen gewelf: | diagonaalrib ·gewelfschotel ·gewelfsleutel ·gordelboog ·lierne ·muraalboog ·sluitring ·sluitsteen ·tierceron |
| Decoratieve onderdelen: | archivolt ·baldakijn ·communiebank ·dakruiter ·frontaal ·gebrandschilderd glas ·glas in lood ·hogel ·koorhek ·kruisbloem ·lantaarn ·maaswerk ·pinakel ·register ·roosvenster ·timpaan ·waterspuwer ·zwik |