DeWestelijke Sahara is eenbetwist gebied aan de noordwestkust vanAfrika, in het noorden begrensd doorMarokko, en in het zuiden en oosten doorMauritanië. In het noordoosten grenst het aanAlgerije. DeAtlantische Oceaan ligt ten westen van de Westelijke Sahara en deCanarische Eilanden liggen ten noordwesten van de oceaankust van het gebied. Het was een kolonie en van 1958 tot 1975 een overzeese provincie van Spanje. Desoevereiniteit over het gebied wordt betwist: zowel Marokko als deSahrawi Arabische Democratische Republiek (SADR) maken er aanspraak op. Het grootste gedeelte wordt door Marokko bestuurd.
De Westelijke Sahara is een woestijngebied met rotsachtig en zandige vlakte, afwisselend met uitgestrekte zandduinen en saline depressies (sebkha). Achter de ruim 800 km lange kust heerst een extreem woestijnklimaat. Vegetatie is schaars en bestaat voornamelijk uit doornstruiken en harde grassen. Veeteelt wordt door nomaden en semi-nomaden bedreven. De belangrijkste economische activiteit is mijnbouw, met een grote fosfaatreserve inBou Craa.[5] De oppervlakte beslaat 266.000 km² en het inwoneraantal 652.271 (2020) (0000002452 2,5/km² (2020)). Daarnaast zijn er grote plannen voor de opwekking vanhernieuwbare energie in de regio.[6]Al Ajoen is de grootste en de belangrijkste stad, met een bevolking van rond de 198.200 inwoners. Andere steden zijnBoujdour,Dakhla,Tifariti enSmara.De talen die er worden gesproken zijnBerbers,Arabisch enDarija, een combinatie van deze talen.
Het grootste gedeelte van het gebied wordt bestuurd door Marokko als deZuidelijke Provincies. Maar hoewel het land bezet wordt door Marokko, interesseren weinigen zich voor dit conflict.
De meeste inwoners van Westelijke Sahara zijnsoennitische moslims. Etnisch bestaat de bevolking uitArabieren enBerbers. De bevolking bestond oorspronkelijk voornamelijk uit verschillendenomadenstammen van het Sahrawi-volk.Sahrawi betekent letterlijkinwoner van de Sahara ofwoestijninwoner. Zij spreken hetArabischeHassaniya-dialect. DeReguibat is de belangrijkste en grootste Sahrawi-stam van het gebied. In Westelijke Sahara wonen ook Marokkanen uit Marokko. Als gevolg van de Marokkaanse bevolkingspolitiek bestaat de meerderheid in het door Marokko bezette deel uit kolonisten die vanuit Marokko zijn geïmmigreerd.
DeSADR controleert geen gebied in de Westelijke Sahara maar heeft wel een eigen kantoor in Tindouf in het zuidwesten van Algerije.
Staten met diplomatieke relaties met de SADR:
■Westelijke Sahara
■Diplomatieke relaties met de SADR, of erkenning van de SADR.
■Steun voor zelfbestuur van SADR, evenwel zonder diplomatieke relaties of erkenning
■Steun voor de Marokkaanse claims
■Steun voor de SADR teruggetrokken, zonder duidelijke steun voor Marokko
■Onduidelijke situatie, of geen positie
Aanvankelijk erkenden 81 landen het als een onafhankelijk land, maar veertig daarvan hebben hun erkenning ingetrokken. In 2022 zijn er nog slechts 24 landen van de 193 die SADR erkennen. Deannexatie door Marokko wordt steeds meer erkend in de Arabische regio, in Afrika, in Zuid- en Noord Amerika en Europa.
De SADR is lid van deAfrikaanse Unie, voorheen deOrganisatie van Afrikaanse Eenheid. Marokko was om deze reden sinds 1984 geen lid meer van deze organisatie, in 2017 trad Marokko weer toe.[7] het lidmaatschap van SADR wordt vandaag betwist door andere landen omdat SADR geen land is en dus niet voldoet aan de criteria.
Soedan (vanaf 2005) en de VS (vanaf 2020)[8] erkennen de Westelijke Sahara als Marokkaans gebied. 25 landen hebben inmiddels consulaten en diplomatieke vertegenwoordigen in regio Sahara geopend.
De kwestie van de Westelijke Sahara vormt al meer dan dertig jaar een breekpunt tussen Marokko enerzijds en Algerije (dat de belangrijkste steunpilaar van Polisario is) anderzijds. De spanningen tussen beide landen leiden tot heden aan verdeeldheid binnen deUnie van de Arabische Maghreb (UMA) waarinAlgerije,Libië,Marokko,Mauritanië enTunesië verenigd zijn. De statuten van de Unie stellen uitdrukkelijk dat alle partijen aanwezig dienen te zijn, maar het blijkt dat dat door deze kwestie sinds april 1994 een onmogelijke opgave is.
Op 29 oktober 2021 heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties met 13 van de 15 stemmen de Resolutie 2602 aangenomen waarbij het autonomieplan van Marokko als enig serieus plan wordt beschreven. Algerije wordt uitgenodigd om deel te nemen aan de onderhandelingstafel. Dat is waar Marokko al jaren om vraagt. Algerije is namelijk het belangrijkste obstakel om het probleem op te lossen. In 2021 verbrak Algerije alle diplomatieke banden met Marokko.
De Westelijke Sahara heeft rijkefosfaatmijnen (Bucraa) en visgebieden (Atlantische Oceaan). Beide zijn in Marokkaanse handen. De voorraad fosfaten in de Westelijke Sahara vertegenwoordigt 25% van de totale wereldreserve. Het belangrijkste centrum van de fosfaatwinning is Bu Kraa.
Verder zijn er weinig bestaansmiddelen, vooral te wijten aan het gebrek aan regen. Er wordt landbouw gedreven onder kassen en water wordt uit de zee gefilterd dankzij ontziltingsinstallaties.
DeMarokkaanse dirham is de munt in het gebied. Domeinnamen hebben de landcode.ma. Bellen naar de Westelijke Sahara gaat via het Marokkaanse landnummer +212; deInternationale Telecommunicatie-unie heeft geen aparte code aan het gebied toegewezen.
Het systeem voor de verdeling van de sociale bijstandskaart, die in de Sahara "cartilla" wordt genoemd, geeft de houder ervan een maandinkomen dat niet veel verschilt van dat van deSmig (gegarandeerd minimumloon in Marokko), d.w.z. 1200 tot 1500 dirham, met daarnaast een vergoeding voor het openbaar vervoer.
In de regio El Aaiun geldt een volledige belastingvrijstelling en zijn de bijbehorende belastingen zoalsBTW,vennootschapsbelasting eninkomstenbelasting nihil. De regio wordt beschouwd als eenbelastingparadijs dat investeerders uit heel Marokko en het buitenland blijft aantrekken. De handelsrechtbank vanLaayoune is zelfs een van de meest actieve van heel Marokko.
