HetFIFAwereldkampioenschap voetbal 1982 was de twaalfde editie van een internationale voetbalwedstrijd tussen de nationale mannenteams van landen die aangesloten zijn bij de FIFA.Spanje was dat jaar hetgastland voor de eindronde, zoals besloten tijdens hetFIFA-congres inTokio op 8 oktober 1964 en twee jaar later, op 6 juli 1966, bekrachtigd inLonden. De eindronde van het toernooi begon op zondag 13 juni en eindigde vier weken later, op zondag 11 juli 1982.
Aan de voorronden deden 105 landen mee, waaronder vier debutanten. Zie voor kwalificatie:Wereldkampioenschap voetbal 1982 (kwalificatie). De loting voor de WK-eindronde, met deelname van 24 landen, had plaats op16 januari1982 in Madrid. Titelverdediger wasArgentinië, dat vier jaar eerder in eigen land dewereldtitel had gewonnen ten koste vanNederland.Italië werd uiteindelijk wereldkampioen.
Voor het wereldkampioenschap voetbal 1982 werden de 24 deelnemende landen verdeeld over vier potten, die de basis vormden voor de indeling van de poules. Zes landen, waaronder gastland Spanje en titelverdediger Argentinië, werden door de FIFA als groepshoofden aangewezen.[1] De overige 18 teams werden ingedeeld in drie potten, op basis van hun speelsterkte en geografische spreiding.
De loting vond plaats op 16 januari 1982 in hetPalacio de Congresos in Madrid.[1] De landen werden één voor één uit de potten gehaald en vervolgens in de vooraf bepaalde groepen geplaatst. Een extra loting bepaalde de positie binnen de groep en daarmee het speelschema.[2] Geen enkele groep mocht twee Zuid-Amerikaanse teams bevatten. Daardoor werden de Europese landen uit pot B eerst ingedeeld bij de groepen met Argentinië en Brazilië. Tijdens de trekking vergaten FIFA-functionarissenSepp Blatter en Hermann Neuberger deze regel, waardoor België aanvankelijk in de verkeerde groep werd geplaatst; dit werd later gecorrigeerd.[3][4] De ceremonie kende nog meer problemen toen een van de lotingstrommels defect raakte.[3]
Liefst vijf van de zes wedstrijden eindigde in een gelijkspel, waaronder drie doelpuntloos. De enige zege boektePolen in hun laatste wedstrijd tegenPeru, na twee doelpuntloze wedstrijden brakWlodi Smolarek in de 55e minuut eindelijk de ban voor de Polen en stortte Peru volledig in elkaar, 5-1 voor Polen. In de laatste wedstrijd hadItalië genoeg aan een gelijkspel omKameroen voor te blijven, hetgeen ternauwernood lukte. Debutant Kameroen maakte veel indruk met hun onbevangen spel, opvallende spelers waren aanvallerRoger Milla en doelman Thomas N'Kono. Italië kwalificeerde zich, maar de Italiaanse media was genadeloos. Vooral spitsPaolo Rossi moest het ontgelden, hij speelde voor het eerst in twee jaar na een schorsing voor betrokkenheid bij een omkoopschandaal, maar ontbeerde duidelijk wedstrijdritme.
West-Duitsland behoorde tot de absolute favorieten voor de wereldtitel. Weliswaar was de uitblinker van het EK in 1980Bernd Schuster geblesseerd, zijn plaats werd ingenomen doorPaul Breitner enKarl-Heinz Rummenigge was de beste aanvaller van Europa. In de voorbereiding maakten veel internationals een lakse indruk, het zou toch vanzelf goed gaan. Dat betaalde zich uit in de wedstrijd tegen een uitstekend spelendAlgerije, dat dankzij doelpunten van de twee vedettenRabah Madjer enLakhdar Belloumi met 2-1 won. De ploeg herstelde zich tegen een matigChili. Vooral dankzij drie doelpunten vanKarl-Heinz Rummenigge won West-Duitsland met 4-1.
Algerije kon de stunt tegen West-Duitsland niet doorzetten en verloor met een 2-0 van een niet imponerendOostenrijk. De ploeg liet zich niet ontmoedigen en na een uitstekende eerste helft stond Algerije met 3-0 voor tegen Chili. Met deze stand zou Algerije geplaatst zijn voor de tweede ronde. Echter lieten de Afrikanen Chili terugkomen in de wedstrijd, de Chilenen scoorden nog twee keer. De volgende dag wisten de buurlanden, Oostenrijk en West-Duitsland met welke score zij allebei door zouden gaan: de Duitsers mochten met niet meer dan 2-0 winnen. Na 10 minuten maakteHorst Hrubesch al een doelpunt voor West-Duitsland. Waar in de eerste helft was er nog een beetje actie was, gebeurde er in de tweede helft helemaal niets meer. De wedstrijd ging de geschiedenis is alsHet bedrog van Gijón. Algerije was er de dupe van. DeFIFA besloot dat de laatste wedstrijden van een groep voortaan op hetzelfde tijdstip zouden plaatsvinden.
Vlak voor het toernooi kochtFC Barcelona een nog jongeDiego Maradona vanBoca Juniors. Het WK in Argentinië kwam te vroeg voor hem, hij maakte het jeugdteam wereldkampioen in 1979 en had alles in zich de nieuwePelé te worden. Toevallig was de openingswedstrijd in het stadion van FC Barcelona Nou Camp, waar Argentinië aantrad tegen de verliezend finalist van het EKBelgië. De "Rode duivels" waren absoluut niet de mindere van de wereldkampioen, kregen veel kansen en scoorden in de tweede helft viaErwin Vandenbergh. De bondscoachGuy Thys had veel succes met een gehanteerde zone-dekking om het gevaar Maradona te beteugelen, die behalve een briljante vrije trap niet kon imponeren.
Hongarije zorgde voor een record door met 10-1 vanEl Salvador te winnen. Invaller László Kiss scoorde in zeven minuten drie doelpunten. Argentinië moest winnen van de Hongaren om niet meteen uitgeschakeld te worden. Ze overspeelden de "Magyaren" : 4-1, met twee goals van de uitblinkende Maradona. België stelde teleur door maar met slechts 1-0 van El Salvador te winnen (houdbaar afstandsschot vanLudo Coeck) en mocht nu niet van Hongarije verliezen. InElche speelde België aanvankelijk een onfortuinlijke wedstrijd: het stond bij rust met 1-0 achter dankzij de bijAntwerp FC spelendeLászló Fazekas en raakteEric Gerets na een botsing met zijn eigen doelmanJean-Marie Pfaff kwijt. Gerets speelde een tijdje met de Hongaren mee voor hij eruit gehaald werd. Uiteindelijk reddeAlex Czerniatynski de Belgen na een imponerende rush vanJan Ceulemans.
Engeland begon het WK voortvarend met een doelpunt vanBryan Robson, al na 25 seconden tegenFrankrijk. Frankrijk liet beter veldspel zien, maar de Engelsen waren veel effectiever: 3-1 door nog een doelpunt van Robson en vanPaul Mariner. De Engelsen wonnen ook hun overige wedstrijden en bereikten zo probleemloos de tweede ronde. Frankrijk had genoeg aan een gelijkspel tegenTsjecho-Slowakije en dat lukte vooral, omdat verdedigerManuel Amoros in de laatste minuut een bal van de lijn kopte. Tsjecho-Slowakije maakte een bleke indruk, het maakte alleen twee doelpunten uit strafschoppen en begon het toernooi slecht met een nauwelijks verdiend punt tegenKoeweit.
Meest opmerkelijke wedstrijd was Frankrijk - Koeweit inValladolid. Bij een stand van 3-1, scoorde Frankrijk een doelpunt viaAlain Giresse, maar de Koeweiti hoorden een fluitje op het veld en waren uit hun concentratie. Koeweit weigerde verder te spelen en de baas van de Koeweitse voetbalbond sjeik Fahid Al-Ahman kwam het veld op en ging in discussie met de scheidsrechter. Uiteindelijk keurde de scheidsrechter het doelpunt toch maar af. De Fransen wonnen uiteindelijk met 4-1. De scheidsrechter kreeg geen internationale wedstrijd meer en de sjeik kreeg een fikse boete. De Sjeik kwam in augustus 1990 weer in het wereldnieuws, toen hij werd vermoord tijdensde invasie van Irak in Koeweit.
Spanje had vooraf alles mee, het zat in een zwakke poule met Joegoslavië, Noord-Ierland en Honduras. Bovendien zou als het groepswinnaar zou worden in een gunstige positie komen om de halve finales te halen. Er was echter niet gerekend op het team zelf: dat was helemaal niet zo sterk, het laatste succes was van 1964 (EK-winnaar) en het stond stijf van de stress. In de eerste wedstrijd tegenHonduras ging het al bijna mis, men had een strafschop nodig om een gelijkspel te behalen. Er was twijfel over de strafschop, maar bij de strafschop die men tegenJoegoslavië kreeg was geen enkele twijfel mogelijk: dat was een fout van de scheidsrechter. Een struikelpartijtje van Alonso buiten het strafschopgebied beïnvloedde de scheidsrechter. De strafschop werd gestopt, maar moest opnieuw worden genomen omdat de scheidsrechter vond dat de keeper van Joegoslavië te snel bewoog, hetgeen de gelijkmaker opleverde. De Joegoslaven waren veel beter, kregen kans op kans, maar Spanje scoorde de 2-1.
Alle ploegen hadden de laatste speelronde kans op de volgende ronde, want alle andere wedstrijden eindigden in een gelijkspel. Joegoslavië kon zich kwalificeren bij een 2-0-zege op Honduras, maar het scoorde echter alleen vlak voor tijd uit een strafschop. Honduras nam afscheid in tranen, maar ze hadden een geweldig toernooi gespeeld. Heel Joegoslavië rekende op een zege van Spanje op Noord-Ierland, maar wat er het hele toernooi in zat gebeurde: Spanje verloor, door een doelpunt van Gerald Armstrong. De Noord-Ieren lieten zich niet intimideren door het harde spel van Spanje, kregen een omstreden rode kaart tegen en hielden stand. Net als in 1958 haalde Noord-Ierland op hun tweede WK de tweede ronde evenals het beschamende Spanje, dat één doelpunt meer maakte dan Joegoslavië. Bij Noord-Ierland speelde de jongste speler ooit op een WK: de 17-jarigeNorman Whiteside.
Na twee teleurstellende WK's qua veldspel, kon het publiek weer genieten van een swingendBraziliaans voetbalelftal. Vooral het middenveld was ronduit fantastisch met aanvoerderSócrates, grote sterZico, verdedigende middenvelder Toninho Cerezo en de bij AS Roma spelendeFalcao. Net als in 1970 had men een doorsnee keeper (Valdir Peres) en de verdediging was meer aanvallend sterk dan verdedigend. In de aanval was flankspelerÉder een ware artiest, maar ontbrakCareca vanwege een blessure, de veel mindere Serginho verving hem.In de eerste wedstrijd werd dit Brazilië behoorlijk op de proef gesteld door een sterk spelendSovjet-Unie, dat op voorsprong kwam dankzij een misser van Valdir Peres. Diep in de tweede helft hadden de Brazilianen de wedstrijd recht gezet, dankzij prachtige afstandsschoten van Socrates en Eder. TegenSchotland kwam men snel op achterstand via de Schotse verdediger David Neary, maar daarna overspeelden de Brazilianen de Schotten compleet: 4-1. Ook nu waren er fraaie doelpunten bij: een vrije trap van Zico en een lobje van Eder. De laatste wedstrijd was de makkelijkste: 4-0 tegenNieuw-Zeeland met twee treffers van Zico.
De strijd om de tweede plaats was een spannende, tussen Schotland en de Sovjet-Unie. De laatste wedstrijd was een onderling duel tussen beide landen, de Sovjet-Unie had genoeg aan een gelijkspel. In de eerste helft maakte John Wark een belangrijk snel doelpunt, maar de Schotten konden de voorsprong niet uitbuiten. In de tweede helft trokken de Russen de wedstrijd recht met het tweede doelpunt vlak voor tijd. De Schotten gaven niet op, scoorden nog viaGraeme Souness, maar doelmanRinat Dasajev was verder niet te passeren. De Schotten misten voor de derde keer op rij de tweede ronde, dankzij een ongunstig doelsaldo.
Het rommelde behoorlijk in hetBelgische kamp,Eric Gerets kon niet spelen na zijn botsing metJean-Marie Pfaff in de wedstrijd tegen Hongarije. Pfaff kon ook niet spelen, maar er gingen geruchten dat Pfaff gepasseerd was vanwege zijn vreemde gedrag na de wedstrijd tegen Hongarije. Zo ging hij zitten in de ziekenwagen, die gereserveerd was voor Gerets.Theo Custers verving hem in de wedstrijd tegenPolen, maar hij werd drie keer gepasseerd door de ontketendeZbigniew Boniek, waardoor hij een hattrick maakte. Boniek hield er een transfer aan over bij de Italiaanse topclubJuventus.
Omdat deSovjet-Unie maar met 1-0 van België won, moesten de Russen van Polen winnen om de halve finale te halen. De wedstrijd was beladen: op 13 december 1981 werd de noodtoestand in Polen uitgeroepen om de vrije vakbondSolidarność uit te schakelen. Zeer waarschijnlijk was, dat de communistische regering de maatregel deed onder dwang van de Sovjet-Unie. Meest opmerkelijke van de wedstrijd was een groot spandoek van Solidarność in het stadion van Barcelona. De wedstrijd viel tegen, de Russen speelden minder dan in de eerste ronde en de Polen waren gevaarlijker in de counter. De "overwinning" op de Sovjet-Unie zag men als een morele overwinning voor het volk. Polen haalde net als in 1974 de halve finales, maar moest Boniek daarin missen, hij ontving zijn tweede gele kaart.
Wedstrijden tussenWest-Duitsland enEngeland leveren meestal veel spektakel op, maar dat gold niet voor de matige versie van 1982. Engeland was wel wat beter, maar de beste kans kreegKarl-Heinz Rummenigge vlak voor tijd, hij schoot op de lat. Rummenigge raakte geblesseerd in de wedstrijd tegenSpanje. Tegen het opnieuw teleurstellende Spanje maakte West-Duitsland het halverwege de tweede helft af:Pierre Littbarski was de grote man met een doelpunt en een assist. De uitslag was 2-1, Spanje was uitgeschakeld en Engeland moest nu met twee doelpunten verschil winnen van Spanje om de Duitsers voor te zijn. Engeland viel wanhopig aan, kreeg wat kansen, maar het leverde geen doelpunten op. De beste kans was voor invaller en sterspelerKevin Keegan, die het hele toernooi geblesseerd was. Spanje speelde voor het eerst redelijk, maar na de wedstrijd werd bondscoachSantamaría ontslagen.
Terwijl het grote stadion van Nou Camp halfvol liep voor wedstrijden als Polen - Sovjet-Unie, vonden in het veel kleinereSarrià stadion van Barcelona drie geweldige krakers plaats, waar twee oud-wereldkampioenen (Italië en Brazilië) en regerend wereldkampioen Argentinië vochten om een plek in de halve finale. Na een matige eerste ronde gaf niemandItalië tegenArgentinië een kans, maar coachEnzo Bearzot beriep zich op het aloudecatenaccio-systeem, het liet Argentinië de wedstrijd domineren en zinspeelde op uitvallen. Tweemaal was Italië in de tegenaanval succesvol viaMarco Tardelli en linksbackAntonio Cabrini en won daardoor met 2-1. Interessanter was het duel binnen het duel: Bearzot offerdeClaudio Gentile op omDiego Maradona overal te schaduwen, waar Maradona liep was ook Gentile. Omdat Maradona niet werd beschermd door de scheidsrechter, kon Gentile zich ongegeneerd uitleven en had eigenlijk een rode kaart moeten krijgen, hij kreeg slechts geel. De tactiek werkte wel, Maradona raakte gefrustreerd, kreeg zelf ook een gele kaart en kwam niet verder dan een vrije trap op de paal.
DeBrazilianen hadden een totaal andere benadering om de Argentijnen te bestrijden. De strijd was gelijkwaardig, maar de extra klasse van de Brazilianen gaf de doorslag.Zico scoorde na een verwoestende vrije trap vanÉder, Serginho scoorde na flitsend voorbereidend werk van Éder, Zico enFalcāo en verdedigerJunior maakte het derde doelpunt na snel combinatie-spel met Zico. Maradona kon niet op tegen al dat geweld, probeerde nog een strafschop te versieren, raakte gefrustreerd en werd vijf minuten voor tijd uit het veld gestuurd na een ordinaire schop op Batista. De Brazilianen waren nonchalant in de verdediging, gaven veel kansen weg en de tegentreffer vanRamón Díaz was zo'n weggevertje.
In het beslissende duel had Brazilië genoeg aan een gelijkspel om zich te plaatsen voor de halve finale. Uiteraard speelde Brazilië op de aanval, maar Enzo Bearzot had weer een aangepaste tactiek: Italië ging ook aanvallen. Na vijf minuten scoordePaolo Rossi, nadat hij vrij gelaten werd door de fragiele Braziliaanse verdediging. Nadat Serginho een goede kans miste, scoordeSocrates de gelijkmaker door doelmanDino Zoff door de benen te spelen. Toninho Cerezo speelde de bal onbedoeld naar Rossi: 2-1 voor Italië bij de rust. In de tweede helft deed de al 40-jarige Dino Zoff het zeer goed, maar hij was kansloos op een schot van de in Italië (AS Roma) spelende Falcão. Brazilië had nu 20 minuten de tijd de wedstrijd rustig uit te spelen, maar het bleef aanvallen. Uit een hoekschop kwam de beslissende dreun: Rossi werd opnieuw vrijgelaten en maakte de 3-2 voor Italië. Er was nog genoeg opwinding in de slotfase: binnen een minuut werd een doelpunt vanAntognoni afgekeurd vanwege randje buitenspel en redde Zoff een kopkans van Oscar net voor de doellijn. In de blessuretijd voorkwam Zoff opnieuw een doelpunt na een effectvolle hoekschop van Éder. Het bleef 3-2 voor Italië, heel de wereld treurde vanwege het prachtige spel van de Brazilianen, maar de zwakke plekken van het team waren beslissend: de onbetrouwbare verdediging en een matige spits. Rossi transformeerde zichzelf tot de grote held van Italië na zijn zwakke wedstrijden in het begin van het toernooi.
Groep 4 was verreweg de minst spannende groep van de tweede ronde, maar was toch de moeite waard, vanwege het spel van deFransen. Zonder hun sterspelerMichel Platini boekte Frankrijk een 1-0 overwinning opOostenrijk dankzij een vrije trap vanBernard Genghini. Daarna boekte de ploeg een ruime overwinning op de dapper spelendeNoord-Ieren, 4-1 met twee doelpunten vanDominique Rocheteau en de uitblinkendeAlain Giresse. Het sterkste onderdeel van de Fransen was het middenveld, waar net als bij Brazilië allemaal echte voetballers waren opgesteld. Naast Platini, Genghini en Giresse was dat ook de oorspronkelijk uit Mali afkomstige technische loopwonderJean Tigana.
In een opnieuw halfvol Nou Camp boekteItalië een vrij eenvoudige overwinning opPolen dankzij twee doelpunten vanPaolo Rossi. Bij Polen wasZbigniew Boniek geschorst en hij werd node gemist, want Polen ontbeerde alle creativiteit. Bij Italië was zijn eventuele bewakerClaudio Gentile geschorst, de pas 18-jarigeGiuseppe Bergomi verving hem zeer verdienstelijk. Het was een wedstrijd zonder veel hoogtepunten.
De andere halve finale was een ware thriller tussenWest-Duitsland enFrankrijk inSevilla. Het was ook een clash tussen twee verschillende stijlen: het mooie Franse voetbal tegen de onverzettelijke Duitsers. De eerste slag was voor de Duitsers:Pierre Littbarski scoorde vlak nadat hij op de lat had geschoten. Frankrijk maakte voor de rust gelijk via een strafschop vanMichel Platini. Vroeg in de tweede helft was er hét moment van de wedstrijd, misschien wel van het hele toernooi: invallerPatrick Battiston werd gelanceerd door Platini en kwam alleen voor doelmanHarald Schumacher te staan. Battiston miste, maar werd bovendien genadeloos onderuit getorpedeerd door Schumacher, die zijn heup in het gezicht van Battistion plantte. De Nederlandse scheidsrechterCharles Corver floot niet eens voor een overtreding en Schumacher stond doodleuk klaar om de uittrap te nemen, terwijl Battiston per brancard werd afgevoerd. De Franse bondscoachMichel Hidalgo moest voor de tweede keer wisselen, terwijl de Duitse bondscoachJupp Derwall nog alle mogelijkheden had te wisselen, een groot voordeel. De Fransen bleven beter in de tweede helft en in de laatste minuut ontsnapte West-Duitsland door een fraai schot van verdedigerManuel Amoros op de lat.
In de verlenging leken de Fransen toe te slaan door een 3-1 voorsprong te nemen dankzij doelpunten vanMarius Trésor enAlain Giresse. De Duitsers hadden nog een geheim wapen op de bank zitten: de niet geheel fitteKarl-Heinz Rummenigge. Hij viel in en dat had invloed op zowel tegenstander als teamgenoten. Hij scoorde snel de aansluittreffer. In de tweede helft van de verlenging scoordeKlaus Fischer de gelijkmaker via een acrobatische omhaal. De vermoeide Fransen haalden moeizaam het einde van de wedstrijd en voor de eerste keer in de historie van het wereldkampioenschap moest een wedstrijd beslist worden via strafschoppen. Ook nu was er weer genoeg dramatiek: de eerste misser was vanUli Stielike namens Duitsland en de speler was ontroostbaar. De Spaanse televisie richtte zich volledig op het leed van de bijReal Madrid spelende verdediger, terwijl Schumacher ondertussen de strafschop vanDidier Six stopte. Daarna waren alle strafschoppen raak en moesten beide een strafschop per keer nemen. Schumacher stopte de strafschop vanMaxime Bossis, nota bene de invaller van Battiston enHorst Hrubesch schoot Duitsland naar de finale. Schumacher werd de held van de avond. Toen een Franse journalist hem confronteerde met de situatie rond Battiston zei Schumacher, dat hij twee kronen zou betalen voor de gemiste tanden. Later bleek dat Battiston ook een gebroken kaak, een hersenschudding en een gebroken ruggenwervel had opgelopen. Ook scheidsrechter Corver was de gevierde man na de wedstrijd, tot de Franse televisie via eindeloze herhalingen van het incident aantoonde hoe verkeerd hij de situatie had beoordeeld.