HetFIFAWereldkampioenschap voetbal 1966 was de achtste editie van een internationale voetbalwedstrijd tussen de nationale mannenteams van landen die aangesloten zijn bij de FIFA.Engeland was dat jaargastheer van de eindronde, zoals zes jaar eerder, op 22 augustus 1960, besloten tijdens eenFIFA-congres inRome.
Aan de voorronden deden 53 landen mee. De loting voor de eindronde had plaats op 6 januari 1966 inLonden. Het toernooi zelf begon op 11 juli en eindigde op 30 juli. De winnaar van het toernooi werd het organiserende land zelf,Engeland.
White City Stadium was eigenlijk niet bedoeld als stadion voor het toernooi. Alle wedstrijden van groep A zouden volgens de oorspronkelijke plannen opWembley worden gespeeld. Op vrijdags werd Wembley echter standaard gebruikt voorGreyhoundracing. De wedstrijd tussenUruguay enFrankrijk op vrijdag 15 juli 1966 werd daarom verplaatst naar White City, dat overigens zelf ook voornamelijk voor Greyhoudracing werd gebruikt.De groepen zijn geografisch verdeeld. Groep 1 was dus Londen, Groep 2 in deMidlands(Birmingham en Sheffield), Groep 3 isNorth West (Liverpool en Manchester) en tenslotte Groep 4 inNorth East (Sunderland en Middlesbrough).
De loting voor het WK 1966 vond plaats op 6 januari 1966 in het Royal Garden Hotel in Kensington, Londen. Voorafgaand aan de loting werden gastland Engeland (in Groep 1, Londen) en titelhouder Brazilië (in Groep 3, Liverpool en Manchester) geplaatst. De andere landen werden in vier potten ingedeeld van waaruit in iedere groep een deelnemer zou worden geloot. Een pot met naast Engeland andere Noord-Europese landen (Hongarije, Sovjet-Unie en West-Duitsland), een pot met naast Brazilië de overige drie Zuid-Amerikaanse deelnemers (Argentinië, Chili en Uruguay), een pot met Zuid-Europese landen (Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje) en tenslotte een restpot (Bulgarije, Mexico, Noord-Korea en Zwitserland).
Engeland begon het toernooi in eigen land matig met een 0-0 gelijkspel tegen de oud-wereldkampioen Uruguay, dat vooral verdedigde. Het gastland herstelde zich tegenMexico enFrankrijk met twee identieke overwinningen: 2-0.Uruguay won van Frankrijk, speelde gelijk tegen Mexico en plaatste zich ook voor de kwartfinales. Bij Mexico nam doelman Carbajal afscheid van het internationale podium, het was zijn vijfde wereldkampioenschap, een record dat in 1998 werd geëvenaard door de DuitserLothar Matthäus.
De Zwitserse bondscoach besloot twee spelers disciplinair te schorsen voor de wedstrijd tegenWest Duitsland, omdat ze te lang waren gaan "stappen". Het gevolg was wel een duidelijke 5-0-nederlaag voorZwitserland.Franz Beckenbauer, toen nog een aanvallende middenvelder, vervolmaakte zijn debuut op het internationale podium met twee doelpunten. In de tweede wedstrijd strandde de Duitsers op het betonvoetbal van deArgentijnen: 0-0. Europees kampioenSpanje begon het toernooi slecht met een nederlaag tegen Argentinië en moest winnen van de Duitsers om zich te kwalificeren. Spanje kwam wel met 1-0 voor, maar wist de voorsprong niet vast te houden: 2-1-nederlaag. Argentinië plaatste zich ook voor de kwartfinales door met 2-0 te winnen van Zwitserland. Het was voor de eerste keer sinds 1930, dat de Zuid-Amerikaanse ploeg de eerste ronde overleefde.
Een ware poule des doods met de regerend wereldkampioenBrazilië. Brazilië wilde alles op alles zetten om de derde titel op rij te winnen maar sloeg in de voorbereiding op hol. Men speelde veel te veel vriendschappelijke wedstrijden met te veel verschillende spelers. Uit een selectie van meer dan veertig spelers werden veel spelers geselecteerd op hun reputatie.Garrincha was duidelijk nog slechts een schim van vroeger maar ging gewoon mee. Evenals de 37-jarigeDjalma Santos, die zijn vierde wereldkampioenschap ging spelen. Latere grote spelers alsJairzinho enTostão gingen ook mee, maar waren nog te licht voor het grote werk. Alle hoop was gevestigd op een nu fittePelé.De wedstrijd tegenBulgarije leverde een overwinning op dankzij vrije trappen van Garrincha en Pelé. Pelé was vaak getackeld door de Bulgaren, daarom gaf de trainer hem rust.Hongarije, dat de eerste wedstrijd verloor van Portugal, zag mogelijkheden en was veel sterker metFlórián Albert als absolute uitblinker. Het was de eerste nederlaag van Brazilië op een WK sinds 1954 (Hongarije was toen ook de tegenstander) en de eerste en laatste nederlaag van Garrincha als international. In de beslissende wedstrijd tegenPortugal wijzigde coach Feola het elftal op negen plaatsen, alle wereldkampioenen van 1958 en 1962 werden gepasseerd, behalve Pelé. Het hielp niet, want na een half uur stond het al 2-0 voor Portugal. Pelé werd door Morais uit de wedstrijd geschopt en kon niet meer verder. Het contrast metEusébio was groot, hij scoorde twee goals in de met 3-1 gewonnen wedstrijd en loodste zijn debuterende ploeg naar de kwartfinales samen met Hongarije.
Vooraf leek een groep D een spannende strijd te worden tussen drie kanshebbers: Italië, Chili en de Sovjet-Unie, alleen het volslagen onbekendeNoord-Korea leek kansloos. De Koreanen speelden alle wedstrijden inMiddlesbrough. Aanvankelijk werden de Koreanen wantrouwend aangekeken vanwege de Koude Oorlog en de recent verlopenKoreaanse Oorlog, waar Engeland en Noord-Koreanen vijanden waren. Later werden de Koreanen echter toegejuicht vanwege hun onbevangen spel. De eerste wedstrijd tegen deSovjet-Unie ging met 3-0 verloren, omdat de Russen veel groter en agressiever waren. In de tweede wedstrijd zorgden de Koreanen al voor een verrassing door in de slotfase een gelijkspel te behalen tegen de nummer drie van het vorige WK,ChiliDe laatste wedstrijd was tegen de voormalige wereldkampioenItalië. Het Italiaans voetbal was zeer succesvol in het clubvoetbal,AC Milan enInter Milaan wonnen Europa Cups. Bovendien had de ploeg grote spelers alsGianni Rivera enSandro Mazzola. In de eerste wedstrijd namen ze wraak op de "slag van Santiago" van 1962 door te winnen van Chili, daarna werd er verloren van de Sovjet-Unie. In de eerste helft verloren de Italianen al snel aanvoerder Bulgarelli door een mislukte tackle van dezelfde speler. Aangezien er geen wissels waren toegestaan moesten de Italianen verder met tien man. Vlak voor rust schreef de tandarts, Pak-Doo-Ik uitPyongyang geschiedenis, door het winnende doelpunt te scoren. De sensatie was compleet en toen Chili verloor van de Sovjet-Unie plaatste Noord-Korea zich voor de kwartfinales. De Italianen gingen beschaamd naar huis, waar ze door een woedende menigte werden opgewacht met rotte tomaten en eieren. Sindsdien heet een onverwachte nederlaag in het Italiaanse voetbal een "Korea".
Sensationeel waren de uitschakelingen van Brazilië en Italië. Spanje, Chili en Frankrijk stelden teleur. De beste indruk maakten Portugal en Hongarije. West-Duitsland, Engeland, de Sovjet-Unie, Uruguay en Argentinië voldeden aan de verwachtingen en ronduit sensationeel was de kwalificatie van Noord-Korea. Er was geen duidelijke favoriet voor de eindzege.
Veel beroering was er rond de wedstrijden van de Zuid-Amerikaanse ploegen.West-Duitsland tegenUruguay werd geleid door de Engelse scheidsrecht Finney. Uruguay was niet de mindere van Duitsland, en de scheidsrechter liet een handspel vanKarl-Heinz Schnellinger onbestraft. Na een 1-0-achterstand raakte Uruguay van de kook en werden twee spelers van Uruguay uit het veld gestuurd. Op weg naar de kleedkamer sloeg aanvoerder Hector Silva,Uwe Seeler in het gezicht. Tegen negen man liep West-Duitsland in de slotfase uit naar 4-0.Engeland tegenArgentinië was nog erger. De Duitse scheidsrechter Rudolf Kreitlein stuurde de Argentijnse aanvoerderRattín uit het veld vanwege onophoudelijk protesteren. Echter, de Duitser sprak geen woord Spaans en Rattín weigerde van het veld af te stappen. Het duurde tien minuten, voordat de wedstrijd kon doorgaan. Daarna ontaardde de wedstrijd in een ordinaire schoppartij met als enig hoogtepunt het Engelse doelpunt vanGeoff Hurst. Na afloop mochten de Engelse spelers van coachAlf Ramsey geen shirts wisselen en hij noemde de tegenstander na afloop beesten. De Argentijnen en Uruguayanen waren woedend op de arbitrage. Ze stelden de neutraliteit van de Engelse en Duitse scheidsrechters ter discussie, stuurden alle journalisten naar huis en overwogen uit de FIFA te stappen. Vanwege al deze incidenten besloot de FIFA later het systeem van gele en rode kaarten in te voeren.Hongarije tegenSovjet-Unie werd beslist door de keepers. Een blunder van de Hongaarse doelman leverde een 1-0-voorsprong van de Russen op.Lev Jasjin moest maar één doelpunt incasseren tegen de fel aanvallende Hongaren en zorgde zo mee voor de 2-1-overwinning. OpGoodison Park in Liverpool ontspon zich een wonderlijk duel: na 25 minuten stonden deNoord-Koreanen met 3-0 voor tegenPortugal. Twee oorzaken zorgden voor de ommekeer van de Portugezen: de Noord-Koreanen bleven maar roekeloos aanvallen en de klasse vanEusébio. Hij scoorde vier keer achter elkaar waaronder twee benutte strafschoppen. Augusto zorgde voor de beslissing: 5-3 voor Portugal. Desondanks was men lyrisch over het spel van Noord-Korea.
De halve finale tussen deSovjet-Unie tegenWest-Duitsland kenmerkte zich door hard spel van de Russen. Hun intimidatie-tactiek had echter een averechts effect, in de eerste helft moest Sabo strompelend de wedstrijd vervolgen na een onbesuisde zelfuitgevoerde tackle en Tsjislenko werd uit het veld gestuurd. De Duitsers wonnen met 2-1 dankzij treffers vanFranz Beckenbauer enHelmut Haller.Engeland liet zich eindelijk van zijn positieve kant zien. In een buitengewoon sportieve wedstrijd won het gastland met 2-1 vanPortugal dankzij twee treffers vanBobby Charlton.Eusébio werd effectief uit de wedstrijd gehouden door Nobby Stiles, al scoorde hij nog wel zijn achtste doelpunt van het toernooi uit een strafschop, het eerste tegendoelpunt van de Engelsen dit toernooi. De Engelse keeperGordon Banks verrichtte nog een cruciale redding in de slotminuut. Eusébio was ontroostbaar aan het einde van de wedstrijd: debutant Portugal was ver gekomen maar een finaleplaats was niet haalbaar.
Het door Engeland in de verlenging van de finale gemaakte derde en beslissende doelpunt is nog steeds onderwerp van discussie. Vooral in Duitsland, daar spreekt men vanDas Wembley Tor. De bal werd door Geoff Hurst tegen de onderkant van de lat geschoten en kaatste naar beneden. De vraag is of de bal voor of achter de doellijn de grond raakte. Een recent onderzoek wijst erop dat dit vermoedelijk voor de doellijn zou zijn geweest. Maar op advies van zijn grensrechter keurde de scheidsrechter de goal goed. Ook het vierde Engelse doelpunt is omstreden omdat zich op het ogenblik dat deze goal viel, vlak voor het eindsignaal, al Engelse supporters op het veld bevonden. Met de aanwezigheid van een VAR wordt in een dergelijke situatie de wedstrijd stilgelegd.
Het WK 1966 was het eerste voetbaltoernooi dat in de Verenigde Staten werd uitgezonden op TV. De belangstelling voor Europees voetbal nam daardoor sterk toe, en in december 1967 werd de eersteNorth American Socker League opgericht.[1] Sterren alsPelé,Franz Beckenbauer,Johan Cruijff enGeorge Best kwamen naar de States om in de nieuwe competitie te spelen en veel geld te verdienen.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
%2c_Flag_of_Syria_(1980%25E2%2580%25932024).svg)
.svg)
.svg)
.svg)
