Wartena
Warten

Plaats inNederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	FrieslandFriesland
Gemeente	LeeuwardenLeeuwarden
Coördinaten	53° 9′ NB, 5° 54′ OL
Algemeen
Oppervlakte	22,2[1] km²
- land	16,7[1] km²
- water	5,51[1] km²
Inwoners (2023-01-01)	890[1] (40 inw./km²)
Woning­voorraad	399 woningen[1]
Overig
Postcode	9003
Netnummer	058
Woonplaats­code	2541
Belangrijke verkeersaders
Foto's
Zicht op Wartena (2007)
Portaal    Nederland Friesland

Wartena (officieel,Fries:Warten) is een dorp in de gemeenteLeeuwarden, in deNederlandse provincieFriesland. Warten ligt ten zuidoosten van de stadLeeuwarden, aan hetWartenaagsterwijd, dat van Leeuwarden naar hetPrinses Margrietkanaal loopt. Ten zuiden van Wartena ligt hetnatuur- en watersportgebiedNationaal Park De Oude Venen.

In 2023 telde het dorp 890 inwoners. Direct ten westen van Wartena ligt de buurtschapMidsburen.

Wartena is ontstaan op eenterp, die al voor het jaar 1000 bewoond werd. Het dorp was vooral op de landbouw gericht. Pas in de 19e eeuw werd het dorp via goede verbindingswegen over land bereikbaar. In de 20e eeuw werd hettoerisme belangrijk.

De oudste vermelding van het dorp dateert uit 1412 alsWartena. In 1538 kwam de spellingswijzeWarthena en in 1579Wartna voor. De plaatsnaam verwijst naar het geslacht/de familie Wartena.

Tot degemeentelijke herindeling in 1984 maakte Wartena deel uit van de toenmalige gemeenteIdaarderadeel, die toen opging in de gemeenteBoornsterhem. Op 1 januari 2014 is deze gemeente opgeheven, waarop Wartena onderdeel is geworden van degemeente Leeuwarden.

In 1989 werd door de gemeente Boornsterhem de officiële naam van de plaats gewijzigd in het FriestaligeWarten. In de gemeente Leeuwarden zijn de Nederlandse plaatsnamen de officiële, behalve voor de plaatsen die overgenomen werden van de opgeheven gemeente Boornsterhem, waarbij de officiële status van de Friestalige namen werd gehandhaafd.

De huidigeHervormde kerk dateert van 1770. Bij de bouw werden delen van de middeleeuwse voorganger hergebruikt.

In Wartena staat het laatst overgebleven completelanghuis, ook wel oude of gewone Friese boerenhuis of vakkenhuis genoemd. Het langhuis in Wartena is gedateerd op 1725. In de zestiende en zeventiende eeuw werd dit type boerderij aangeduid als huizinge. Het langhuis bestaat uit drie delen. Het woongedeelte heet het binnenhuis, het tussengedeelte waar vaak de boterproductie plaatsvond heet het middenhuis, en de stal en schuur heet het buitenhuis. Hooi werd naast het langhuis opgeslagen in een hooiberg of (aangebouwde) hooischuur. Het langhuis van Wartena heeft een losstaande hooiberg met verschuifbaar dak. Het langhuis is onderdeel vanMuseum Warten.

Ten zuidoosten van het dorp staat inDe Alde Feanen de molenDe Ikkers, een oorspronkelijk uit de achttiende eeuw daterendespinnenkopmolen. In de buurt staat een romp van de molen Polder 80, wat ook een spinnenkopmolen was. Deze molen uit de 19e eeuw werd in 1952 voor deel gesloopt waardoor er alleen nog een romp over is.

Dieper in het nationale park staat deWindmotor Hooidamsloot.

In de buurtschap Midsburen was vanaf1907 eenscheepswerf gevestigd waar onder andereskûtsjes,sleepboten encoasters werden gebouwd. OokMS Sier werd hier gebouwd. In2003 ging de werf failliet.

Vanuit de Jachthaven Wartena kan men met het op zonne-energie varendefiets- en voetveer "De Oerhaal" het Nationaal Park De Oude Venen bereiken. Het hierop aansluitende (fiets)pad gaat langs het water van de Langesloot richtingEernewoude. Aan de Rogsloot zit de Jachthaven Wartena.

De korfbalverenigingMid-Fryslân werd in 2012 opgericht en bedient de dorpenAkkrum,Grouw enRoordahuizum.

Het dorp heeft een basisschool, met de naam De Finne.

• Sipke Castelein (1910-1995), schaatser (winnaar elfstedentocht 1933)
• Jeen Nauta (1926-1986), schaatser
• Pieter Bergsma (1927-2012), dammer
• Piter Boersma (1947), schrijver, tijdschriftredacteur en lexicograaf
• Marit Bouwmeester (1988), zeilster

• Lijst van rijksmonumenten in Wartena

• Officiële website

Zie de categorieWarten vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

• Geografie van Leeuwarden
• Plaats in Friesland

• Wikipedia:Coördinaten op Wikidata