| Waldeckpark | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Waldeckpark met contrescarp van het bastion | ||||
| Type | stadspark | |||
| Locatie | Maastricht-Zuidwest (Biesland) | |||
| Coördinaten | 50° 51′ NB, 5° 41′ OL | |||
| Oppervlakte | circa 3 ha. | |||
| Opening | 1921 | |||
| ||||
HetWaldeckpark is eenstadspark aan de rand van het centrum vanMaastricht, gelegen nabij hetTongerseplein in de buurtBiesland inMaastricht-Zuidwest. Het park is begin jaren 1920 aangelegd op en rondom hetbastion Waldeck, onderdeel van devestingwerken van Maastricht. Het park is eengemeentelijk monument.[1]
Het Waldeckpark wordt begrensd door dePrins Bisschopsingel, de Champs Elyséesweg, de Bieslanderweg, deTongerseweg en het Tongerseplein. Aan de zuidkant ligt het zwembad Jekerdal en raakt het park heel even aan het riviertje deJeker.
Het park is voor wandelaars enigszins lastig te bereiken vanuit het centrum. Hoewel het Waldeckpark in principe aansluit op het Aldenhofpark (onderdeel van hetStadspark), wordt het daarvan gescheiden door de drukke Prins Bisschopsingel. Het park sluit eveneens aan op hetJekerpark en het natuurgebiedJekerdal.
Het gebied waar thans het Waldeckpark ligt, is in de loop der eeuwen het toneel geweest van diverse belegeringen. Op 25 juni 1673 sneuvelde op deze plekCharles de Batz de Castelmore, beter bekend als D'Artagnan, een van demousquetaires du roi, tijdens hetBeleg van Maastricht (1673).
Het bastion Waldeck werd wellicht naar aanleiding van dit beleg van 1688-90 aangelegd ter versterking van debuitenwerken aan de zuidwestzijde van de stad. Opdrachtgever was de vestingingenieurDaniël Wolff baron van Dopff. Het bastion werd vernoemd naar diens beschermheer,George Frederik van Waldeck-Eisenberg, de militairegouverneur van Maastricht (1679-92). Het bastion Waldeck is een gedetacheerd vestingwerk dat niet aan de hoofdwal was verbonden. Doordat dit gebied hoger gelegen was, was het niet mogelijk om gebruik te maken van 'natte' grachten.
Van 1770-80 werd de buitenwand van de droge gracht versterkt met eencontrescarp van gemetseldebaksteen met op regelmatige afstandenmergelblokken in kettingverband.[2] Achter deze muur bevindt zich eencaponnière, een langgerekte, gebogenkazemat metschietgaten van waaruit een vijand die zich in de droge gracht waagde, van achteren beschoten kon worden. De caponnière is door gangen verbonden met het ondergrondse mijnenstelsel van Maastricht. Vanuit de caponnière starten tevens rondleidingen door het zuidelijk gedeelte van de ondergrondse vestingwerken, meestal aangeduid als "kazematten".
Gedurende de ontmanteling van de vesting (vanaf 1867) werd het bastion gedeeltelijk afgebroken. In 1921 werd op het voormalige vestingwerk een uitbreiding van het stadspark gerealiseerd, naar een ontwerp van deHaarlemse tuinarchitectLeonard Springer.[3] Uit deze tijd dateren enkele monumentale bomen, waaronder een tweetalKaukasische vleugelnoten, eenTurkse hazelaar, eenNoorse esdoorn, eenvalse christusdoorn en diversebeuken.[4] Het ontwerp van Springer was inromantische stijl, met onder andere een rozenallee, en daarin pasten de ruïneuze vestingwerken goed.[5] Van 1967-68 werd het bastion Waldeck gerestaureerd. Langs de Cannerweg is nog een fragment van hetlunet Drenthe uit 1776 bewaard gebleven. Hier staan twee kanonnen opgesteld, die beide ongeveer drie meter lang zijn. Het gietijzeren kanon uit 1810 (volgens een inscriptie) werd in 1960 door de oudijzerhandelaar en miljonair H.E. Dotremont aan de stad geschonken. Van het andere kanon, dat omstreeks 1980 werd geplaatst, is alleen bekend dat het afkomstig is van de ZeeuwseDeltawerken en dat het door de gemeente werd gekocht vanRijkswaterstaat.[6]
In 1950 werd aan de zuidkant van het park het openluchtzwembad Jekerdal aangelegd naar een ontwerp vanFrans Dingemans. Het zwembad is geheel ommuurd door een twee meterhoge mergelmuur. De entree bevindt zich in een halfrondebakstenen muur aan de kant van het park. Het complex is eengemeentelijk monument.[7]
.jpg)
In het Waldeckpark bevinden zich diverse gedenktekens en kunstwerken. In 1925 werd het grafmonument vangeneraal Andries des Tombe, de laatste opperbevelhebber van de vesting Maastricht (van 1841-45) hiernaartoe verplaatst, omdat het de sloop van de vestingwerken ten behoeve van de industrie aan de noordkant van de stad in de weg stond. Het grafmonument heeft de vorm van een natuurstenensarcofaag inneoclassicistische stijl. Het staat verhoogd opgesteld op twee treden en is omgeven door een smeedijzeren hekwerk.[8]
Aan de kant van hetTongerseplein staat een langgerekte bakstenen zitbank met een gedenkplaat voor burgemeesterLeopold van Oppen. De huidige hardstenen gedenkplaat met het portret van de oud-burgemeester van Maastricht (1910-37) werd in 2012 geplaatst ter vervanging van een bronzen reliëf uit 1935 dat in januari 2011 was gestolen. Het origineel was een ontwerp vanCharles Vos en leerlingen van deKunstnijverheidschool.[9] In 2006 was al een ander bronzen kunstwerk uit het park verdwenen: het beeldje vanD'Artagnan vanGertrud Januszewski uit 1977.
Vanaf 2010 bood de gemeente Maastricht aan studenten van deAcademie Beeldende Kunsten Maastricht een aantal jaren de gelegenheid om enkele maanden lang een werk te exposeren in het Waldeckpark. De ideeën varieerden van een urinoir met daarin de naam D'Artagnan (ontworpen door Michiel Muyres), tot een groep paardensilhouetten ter herinnering aan de vele belegeringen ter plekke (ontwerp: Annick Ypma) en een bord met slogans waarvoor men op een website ideeën kon aandragen (ontwerp: Maarten Davidse).[10] Op 23 juni 2018 werd een nieuw kunstwerk voor D'Artagnan - gemaakt door de RotterdamseAnne Wenzel - onthuld doorCamille Oostwegel, honorair consul van Frankrijk.[11] In plaats van de musketier zelf, hangen nu zijn mantel en hoed aan de stadswal en een boeket bloemen op de plek waar ooit het bronzen beeldje stond.[12]
.JPG)
·
·
