Eenvuurtoren oflichttoren is eentoren die licht uitzendt door middel van een lamp, lenzen en spiegels die dient als navigatiehulp voor descheepvaart langs kusten van dezee en vanbinnenwateren. Oorspronkelijk werd er gebruik gemaakt van open vuur.
Vuurtorens dienen ter aanduiding van onder andere gevaarlijke kusten,zeerotsen,riffen enkliffen of van de toegangen tot zeestraten of zeearmen, met name wanneer de zichtbaarheid laag is, zoals 's nachts, bij stormweer ofmistomstandigheden. Ook havens of havengeulen hebben soms een of meer vuurtorens die de toegang aangeven en vaak eenlichtlijn vormen.
Het oudste voorbeeld is devuurtoren van Alexandrië (de Pharos), een van de zeven wereldwonderen van de oudheid. Op deze toren werd in de oudheid hout verbrand (vandaar de naam 'vuurtoren') en het bouwwerk deed voornamelijk dienst als dagmerk: de opstijgende rook vergrootte de zichtbaarheid van het baken. Na een bestaan van ongeveer 1600 jaar is deze toren - die voorbeeld is geweest van alle andere - verdwenen.In sommige talen is het woord voor een vuurtoren (en zelfs voor dekoplamp van een voertuig) afkomstig van de Pharos: Spaans en Italiaansfaro, Fransphare, Roemeensfar, Grieksfáros.
De constructie van deBrandaris (Terschelling) toont duidelijk aan dat, voordat eenlichthuis op de toren werd geplaatst, hier een vuur op werd gestookt. Andere, nog bestaande vuurtorens, waarop deze constructie duidelijk is, zijn die vanDe Ven, hoewel deze toren nooit een open vuur heeft gehad, en Westkapelle. Op de kerktoren van Goedereede brandde ooit ook een vuur, maar deze is nu niet meer als vuurtoren in gebruik. In de eerste helft van de 19e eeuw zijn alle open vuren vervangen door lampen.
Door de komst van stoomschepen ontstond er nood aan meer en betere vuurtorens. De scheepvaart was immers meer gebonden aan tijdtafels en schepen voeren ook 's nachts langs de kusten.
Na de uitvinding van deArgandse lamp aan het einde van de 18e eeuw nam olieverlichting de rol over. Eerst werdwalvisolie gebruikt, maar dit werd later overgenomen door petroleumproducten. Er wordt elektrisch licht als de spitsbooglamp, degloeilamp, of demetaalhalidelamp toegepast.
Een vuurtoren schijnt niet rondom maar met een of meer ronddraaiende lichtbundels. De lichtbundels worden gemaakt metfresnellenzen en hollespiegels. Een fresnellens is lichter dan een gewone lens en geeft mindersferische aberratie, dus een betere bundel.
De ronddraaiende lichtbundel is van een afstand zichtbaar als een knipperlicht. Zit er veel stof in de lucht, dan is ook de lichtbundel zelf zichtbaar, die dan van links naar rechts, of andersom, over de hemel zwaait, zelfs als de vuurtoren zelf door een obstakel niet zichtbaar is.
Iedere vuurtoren heeft eenlichtkarakteristiek wat het schijnsel op afstand betreft, variërend van een vast rondomschijnend licht tot een groepschitterlicht, waaraan hij herkend kan worden. Het aantal karakters is nogal beperkt en daarom zullen deze vaker te zien zijn, doch wel zodanig ver verwijderd van elkaar dat vergissing vermeden wordt (mede door in de buurt zijnde andere verkenningslichten). De karakters staan aangegeven in de lichtenlijsten enzeekaarten, gestandaardiseerd in alle talen, volgens afspraken gemaakt door deInternational Association of Lighthouse Authorities (IALA).
De karakters zijn te onderscheiden in verschillende groepen; vaste lichten (Engels:fixed), onderbroken lichten (occulting), schitterlichten (flashing) enmorse. Het meest gebruikt zijn witte schitterlichten, maar andere karakters en kleuren, vooral rood en groen, worden veel gebruikt bij haveningangen. Bij sectorlichten is een wit licht zichtbaar in veilig vaarwater en een rood of groen licht aan weerszijden daarvan. De periode van het licht is de tijd in seconden waarin een lichtcyclus, van licht en donker, van een vuurtoren zich herhaalt.
Op zeekaarten wordt naast het karakter van de vuurtoren ook delichthoogte en de nominaledracht vermeld. Dit is het optisch bereik van het licht bij redelijk goed zicht. Voor redelijk goed zicht wordt uitgegaan van eenmeteorologisch zicht van 10zeemijl. Metmist, neerslag ofsmog is een licht op minder grote afstand zichtbaar.
Na de opkomst van modernenavigatiesystemen, onder andere gebaseerd opgps, zijn vuurtorens vaak aanvullend in gebruik. Veel vuurtorens zijn voorzien vanradarbakens, zodat ze door de scheepvaart op het radarscherm gezien kunnen worden.
Een bezoek brengen aan een vuurtoren en het fotograferen ervan zijn hobby's. Sommige vuurtorens zijn een toeristische attractie. Het verzamelen van keramische replica's is populair. In deVerenigde Staten worden jaarlijkse activiteiten en feesten georganiseerd.[1]
DeDisney-filmPeter en de Draak wordt gekenmerkt door een vuurtoren. De langlopende Amerikaanse soapGuiding Light bevat een vuurtoren in de openingsscène, en de fictieve plaats Springfield wordt daardoor gekenmerkt. De Australische jeugdserieRound the Twist gaat over een gezin dat in een vuurtoren woont.
The Lighthouse (V.S./Canada) is een in zwart/wit geschoten horror/dramafilm uit 2019, geregisseerd doorRobert Eggers, waarin acteursWillem Dafoe enRobert Pattinson twee vuurtorenwachters spelen die geestelijk steeds meer in de war raken als een storm hen op het afgelegen eiland houdt waar ze zijn gestationeerd.
Langs de Nederlandse kust staan elf grote vuurtorens (zogenaamde A-posten) en vier kleinere (B-posten). Bovendien bevinden zich nog vijf torens aan de oevers van hetIJsselmeer. Dergelijke vuurtorens zijn de feitelijke opvolgers van de zogenoemdevuurpannen envuurboeten of vuurbaken. Daarin of daarop brandden open vuren.
.jpg)
_(tilDA0103).jpg)
