Voor het psychologisch begrip, zieAssociatie (psychologie)Eenvrije associatie is een zeer los staatsverband van meerdere soevereine staten.
De termvrije associatie is een vlag die vele ladingen dekt. Telkens gaat het wel over een los verband. Samenwerking is een mogelijk wezenskenmerk. Ook diplomatieke eenheid is een mogelijkheid. Soms kan het gaan om de bevoegdheid van een lidstaat die uitgevoerd wordt door een andere.
Zo vormenNieuw-Zeeland enNiue een vrije associatie. Hierbij oefent Nieuw-Zeeland op vraag van Niue hun gezamenlijke buitenlandse politiek uit.
Soms kan het gaan om zuiverconfederalisme, zoals het plan van deBaskische minister-presidentJuan José Ibarretxe beoogde metSpanje.