| vorstendom Smolensk | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| vorstendom | |||||
| |||||
| Kaart | |||||
 | |||||
■ vorstendom Smolensk eind-14e eeuw | |||||
| Algemene gegevens | |||||
| Talen | Oudrussisch | ||||
| Religie(s) | Oosters-orthodoxe Kerk | ||||
Hetvorstendom Smolensk was van de 11e tot de 16e eeuw een vorstendom van deRoes aan de bovenloop van deDnjepr met het centrum inSmolensk. Andere belangrijke steden warenToropets,Orsja,Mstislavl enMozjajsk.
Het vorstendom Smolensk maakte deel uit van hetKievse Rijk tot 1127, toen het vorstendom onder heerschappij vanRostislav Mstislavitsj kwam. Het kwam geleidelijk onder Litouwse invloed en werd in 1404 deel van hetGroothertogdom Litouwen. In 1508 werd het gereorganiseerd tot hetwoiwodschap Smolensk. Hetgrootvorstendom Moskou controleerde de stad van 1514 tot 1611, waarna ze werd heroverd door hetPools-Litouwse Gemenebest. Hettsaardom Rusland heroverde de stad in 1654.
Het vorstendom ontstond in de tijd van het Kievse Rijk op het grondgebied van de Oost-SlavischeKrivitsjen. Haar politieke autonomie begon zich te ontwikkelen vanaf 1030. Een belangrijke bron van inkomsten was dehandelsroute van de Varjagen naar de Grieken die door Smolensk liep. Onder Rostislav Mstislavitsj, de kleinzoon vanVladimir Monomach, werd Smolensk onafhankelijk en bereikte haar grootste welvaart en macht. In 1136 werd in Smolensk een zelfstandig bisdom gesticht, dat later land en privileges kreeg. Onder de opvolgers vanRoman Rostislavitsj begon in 1180 de verdeling van het vorstendom onder diens nakomelingen en de achteruitgang van haar invloed. Tegelijkertijd werd het aangevallen door deLitouwse vorsten en de ridders van deDuitse Orde.
Het vorstendom werd slechts gedeeltelijk getroffen door deMongoolse invasie; de stad zelf werd niet veroverd en geplunderd. Desalniettemin moest Smolensktribuut betalen aan deGouden Horde. In de tweede helft van de 13e eeuw maakten Mozjajsk en Vjazma zich zelfstandig, wat een verdere verzwakking betekende in de strijd tegen de Litouwers.
Rond 1339 kwam het vorstendom onder de invloed van het Groothertogdom Litouwen. In 1355 vielAlgirdas, groothertog van Litouwen, Smolensk aan en veroverdeRzjev,Bely, Mstislav en Toropets. De vorsten van Smolensk keken naar het grootvorstendom Moskou voor een alliantie tegen Litouwen, maar sloten zich uiteindelijk in 1368 aan bij Algirdas in zijn campagne tegen Moskou. Smolensk vocht later naast Moskou tegenMichaël II van Tver in 1372–1374, en in 1380 namen troepen van het vorstendom Smolensk aan de zijde vanDmitri Donskoj deel aan deSlag op het Koelikovo-veld.
In 1386 werd vorstSvjatoslav IV van Smolensk gedood in deSlag bij de Vichra tegen de Litouwers, toen hijAndrej van Polotsk in zijn opstand tegen zijn jongere halfbroerJogaila steunde.Skirgaila, die in de strijd het bevel voerde over de Litouwers, was echter getrouwd met de nicht van Svjatoslav en stondJoeri van Smolensk toe zijn vader op te volgen. Vier jaar later werdVytautas in deSlag bij de Vorskla verslagen door de Mongolen. In 1401 maakten Joeri en Oleg Korotopol vanRjazan gebruik van zijn benarde situatie om Smolensk en Brjansk te veroveren. Vytautas probeerde Smolensk te heroveren in 1401 en 1403.
In 1404 veroverde de Litouwse groothertogVytautas Smolensk, en installeerde daar zijn gouverneur. Het vorstendom Smolensk verloor zijn politieke onafhankelijkheid en werd een deel van hetgroothertogdom Litouwen.
Smolensk werd in 1514 veroverd door hetgrootvorstendom Moskou in deVierde Moskous-Litouwse Oorlog. Na een aantal jaren van belegering werd Smolensk in 1611 opnieuw bezet doorPolen-Litouwen. Tijdens dePools-Russische Oorlog (1654-1667) viel Smolensk terug in handen van Moskou, wat officieel werd verzegeld in hetVerdrag van Androesovo.
