Hetvoltooid deelwoord (ook welverleden deelwoord ofparticipium perfectum genoemd) is een vorm van eenwerkwoord die in hetNederlands gebruikt wordt om een voltooide tijd te vormen. Dit kan zijn: devoltooid verleden tijd, devoltooid tegenwoordige tijd, devoltooid toekomende tijd en devoltooid verleden toekomende tijd. Het voltooid deelwoord maakt deel uit van het werkwoordelijkgezegde.
Voor de vorming van de voltooide tijd wordt het voltooid deelwoord gebruikt in combinatie met een van de hulpwerkwoorden hebben en zijn.
Delijdende vorm wordt gevormd met het passief deelwoord, dat dezelfde vorm heeft als het voltooide deelwoord.
Bij werkwoorden zonderprefix begint het voltooid deelwoord metge-. Bij een werkwoord met een onbeklemtoond prefixver-,be-,onder-,ont-,ge- enher-, wordt geen extra voorvoegselge- toegevoegd. Is het prefix beklemtoond, dan wordt dit gevolgd door het voltooid deelwoord van het basiswerkwoord, bijvoorbeeld overhevelen - overgeheveld.
Veel Nederlandse werkwoorden zijn zwak: het voltooid deelwoord wordt gevormd doorge- vooraf te laten gaan aan dewerkwoordstam en te eindigen met 't' of 'd' afhankelijk van de slotklank van de stam (zie't kofschip).
Van onregelmatig sterke werkwoorden wordt het voltooid deelwoord gevormd door de uitgang-en. Die gaat vaak gepaard met klinkerverandering, en soms ook nog met medeklinkerverandering. (Zie delijst van sterke werkwoorden.) De meeste overige sterke werkwoorden vormen het voltooid deelwoord door opge- de vorm van de verleden tijd enkelvoud te laten volgen.
Veel voltooide deelwoorden kunnen ook alsbijvoeglijk naamwoord worden gebruikt, in woordgroepen alsde bezette stad ende gehate man. In het Nederlands heeft het deelwoord in deze constructie altijd eenpassieve betekenis: de stadwordt bezet en de manwordt gehaat.
Het voltooid deelwoord wordt ook gebruikt in combinaties met andere werkwoorden.
·
·