DeVisigoten waren eenGotisch volk, verenigd onder het bewind van een koning, dat binnen hetRomeinse Rijk leefde in delate oudheid. Tijdens de val van het West-Romeinse Rijk stichtten zij een rijk in Zuid-Gallië en Spanje. Hun benaming is lange tijd omstreden geweest.[1][2] Historici hanteren tegenwoordig de opvatting dat pas met de vestiging van hetOstrogotisch vorstendom doorTheoderik de Grote in de zesde eeuw, klassieke schrijvers begonnen zijn de Goten te differentiëren in Visigoten en Ostrogoten.[3] De aanduiding "Aquitaanse Goten", een verwijzing naar het vestigingsgebied van de Goten langs deGaronne (418-507) is een betere benaming voor de beginperiode dan Visigoten.[4]
De Visigoten werden nooit Visigoten genoemd, alleen Goten, totdatCassiodorus de term gebruikte, verwijzend naar hun verlies tegenClovis I in 507. Cassiodorus heeft blijkbaar de aanduiding bedacht op basis van het model van de "Ostrogoten", en gebruik makend van de oudere naam van de Vesi, een van de stamnamen die de vijfde-eeuwse dichterSidonius Apollinaris al had gebruikt in een gedicht waarin hij naar de Visigoten verwees.[5][6] Het eerste deel van de naam Ostrogoten is gerelateerd aan het woord "Oost", enJordanes, de middeleeuwse schrijver, contrasteerde ze later duidelijk in zijnGetica, waarin hij verklaarde dat "Visigoten de Goten van het westelijke land waren."[7] Volgens Wolfram creëerde Cassiodorus dit Oost/West begrip van de Goten. De term "Visigoten" werd later door de Visigoten zelf gebruikt in hun communicatie met hetByzantijnse Rijk, en was nog steeds in gebruik in de 7e eeuw.[8]
De voorlopers van de Visigoten verschenen voor het eerst op de Balkan, als een door de Romeinen geallieerdebarbaars[9] militaire groep verenigd onder het bevel vanAlarik I. Hun exacte oorsprong lijkt divers te zijn geweest, maar omvatte waarschijnlijk veel stamleden van deTervingi die vanaf 376 naar het Romeinse Rijk waren verhuisd en een belangrijke rol speelden bij het verslaan van de Romeinen in deSlag bij Adrianopel in 378.[10] De betrekkingen tussen de Romeinen en de Goten van Alarik varieerden, waarbij de twee groepen verdragen sloten wanneer dat uitkwam, en met elkaar in oorlog waren als dat niet het geval was.[11]
Nadat ze zich inDacië hadden gevestigd, bekeerden de Goten zich tot hetarianisme, een leer dieJezus Christus niet als God, onderdeel van de drie-eenheid beschouwde, maar als geschapen door de Vader. Hiermee week het op een essentieel punt af van de leer, die zou uitgroeien tot het westelijkekatholicisme en deoosters-orthodoxe kerken.
Naarmate de Romeinse infrastructuur verder instortte en daarmee de invloed vanRome steeds kleiner werd, verspreidden de Visigoten zich over grotere delen vanGallië.Gallia Narbonensis werd ingenomen, alsook het zuidelijk deel vanGallië; daar werd de opmars van de Visigoten bij deLoire door deSalische Franken een halt toegeroepen. Vervolgens trokken ze dePyreneeën over, hetIberisch Schiereiland in. Het moeilijk begaanbare, bergachtige terrein van Noord-Spanje bleek echter een stap te ver voor de Visigoten. Ze wisten deBasken en deSueven, die daar woonden, niet te verslaan en sloten vredesverdragen waarbij deze volkeren als vazalstaten hun landen konden behouden.
In457 kwam koningTheoderik II in opstand en voerde oorlog tegen de Romeinen. Hij nam de macht over inAquitanie en veroverde de kuststrookSeptimanie. Uiteindelijk leed hij een nederlaag tegen keizerMajorianus in bij Arles.
De tweede grote koning der Visigoten,Eurik, verenigde de verschillende ruziënde stammen der Visigoten en dwong in475 de volledige onafhankelijkheid af bij het Romeinse bestuur. Ten tijde van zijn dood vormden de Visigoten hetmachtigste rijk in West-Europa. Rond het jaar500 bereikte hun koninkrijk zijn grootste omvang. Hieraan zou echter spoedig een einde komen.
Aan de noordgrens van het koninkrijk ontstonden spanningen met deSalische Franken onder koningClovis en hun bondgenoten, deBourgondiërs onder koningGundobad. Na wat kleine territoriale conflicten begonnen de spanningen een steeds meer godsdienstig karakter te krijgen. DeFranken enBourgondiërs, beide christelijke volkeren, kregen financiële steun toegezegd door deKatholieke Kerk op voorwaarde dat zij de Visigoten uitGallië zouden weten te verdrijven. De Visigoten, die, hoewel ze zelf hetarianisme aanhingen, de katholieke volkskerk in hun koninkrijk weinig in de weg hadden gelegd, werden weldra van binnenuit onder druk gezet. Vanuit de katholieke kerken riepen de bisschoppen de Gallo-Romeinse burgers op tot verzet tegen de Visigoten. Als reactie hierop zag koningAlarik II van de Visigoten zich genoodzaakt de bisschoppen vanLimoges enArles te gijzelen. Toen Clovis hiervan hoorde, dreigde hij Alariks gebied binnen te vallen.
Om de oorlogsdreiging een halt toe te roepen, riepAlarik II de bemiddeling in van zijn schoonvader, deOstrogotische koningTheodorik de Grote. Dankzij deze bemiddeling kwam het in500 tot een vredesverdrag tussen Clovis I en Alarik II.[13][14] Om de sympathie van het volk terug te winnen, kwam Alarik II met nieuwe wetgeving, waarin aan de christelijke Gallo-Romeinse bevolking meer vrijheden en rechten werden toegekend.
Clovis I was echter niet van plan zich aan het verdrag te houden. Hij sloot een verbond met koningSigebert van deRipuarische Franken en met koningGundobad van deBourgondiërs. In het voorjaar trokken zij het Visigotisch koninkrijk binnen. Bij een beslissend treffen in deSlag bij Vouillé brachtClovis I eigenhandigAlarik II om; hierna vluchtte het restant van het leger naar het zuiden en trok zich terug inSeptimanië.Clovis I ging over tot het verdelgen van de laatste verzetshaarden. Zijn zoonTheuderic werd belast met de verovering vanGallië, terwijl hij zelf ten strijde trok tegen deBasken. De verovering van Septimanië werd aan Gundobad overgelaten.
De Visigoten in Septimanië trokken zich terug in een aantal goed verdedigbare steden:Carcassonne,Béziers,Nîmes enArles. Hoewel alle steden langdurig belegerd werden en de landbouwgronden in vlammen opgingen, lukte het deBourgondiërs niet de steden in te nemen. Toen in508 ten slotte deOstrogoten zich in de strijd waagden enArles enAvignon ontzetten en bevrijdden, was het gedaan met de Bourgondische aanval. Septimanië zou nog zo'n 2½ eeuw in handen van de Visigoten blijven, maar de rest vanGallië was voor altijd verloren.
In554 moesten de Visigoten de provincieSpania in het zuiden (weer) afstaan aan hetByzantijnse Rijk onder keizerJustinianus I, die het op zich genomen had het westen te heroveren. In584 werd het koninkrijk van deSueven ingenomen en in624 werden de gebieden in het zuiden heroverd op deByzantijnen.
Het koninkrijk bleef bestaan tot711. Bij een vete tussen de Visigotische edelen nodigde een van de partijen deislamitischeMoren uit om tussenbeide te komen. Deze grepen deze gelegenheid aan om heel Spanje te bezetten. Toen koningRoderik omkwam bij een poging de invasie vanOmayyadischemoslims in het zuiden tegen te houden, kwam het grootste deel vanSpanje al snel onder islamitisch bestuur. De nog overgebleven Visigotische edelen trokken zich terug, eerst tot inCatalonië maar onder aanhoudende druk van deMoren uiteindelijk tot inSeptimanië. Zelfs daar kregen ze echter geen rust. In762 werd ook Septimanië door deMoren bezet; deze bezetting zou echter van korte duur blijken, want in768 werden de Moren door een Frankisch leger onderPepijn de Korte verjaagd. Met de heerschappij van de Visigoten was het niettemin gedaan. Aan hetKarolingische hof stonden de Visigotische edelen weliswaar nog generaties lang in hoog aanzien, maar na900 neemt de vermelding van Visigotische namen in de annalen snel af. De door de Visigoten uitgevondenhoefijzerboog is heden ten dage nog steeds zichtbaar in vele bouwwerken, waaronder deMezquita.
De Visigotische edelmanDon Pelayo wordt genoemd als aanstichter van dechristelijke herovering van Spanje in718: hij versloeg toen deOmajjadische legers in een veldslag en stichtte hetkoninkrijk Asturië in het noorden van het schiereiland.In het overige deel vanSpanje was van de voormalige aanwezigheid van de Visigoten ondanks hun eeuwenlange heerschappij al spoedig geen spoor meer te bekennen. Ze waren altijd gering in aantal geweest in verhouding met de oorspronkelijke bevolking en hadden voornamelijk de maatschappelijke bovenlaag gevormd. Degenen die achterbleven, zouden binnen enkele generaties opgaan in de Iberisch-Romeinse bevolking.
Kapiteel in de Visigotische kerk vanSan Pedro de la Nave in Spanje
In Spanje en Portugal ontstond in de zesde eeuw een Visigotische staat en daarmee samenhangend een cultuur waarvoor de Visigoten het best herinnerd worden. In het voorheen Romeinse Spania bouwden de Visigotenverschillende kerken die overleefden en veel artefacten achterlieten, items die de afgelopen jaren in toenemende aantallen door archeologen zijn ontdekt. DeScreas van Guararzar vanvotieve kronen en kruisen zijn tot nu toe de meest spectaculaire van de vondsten. In of rond 589 bekeerden de Visigoten onderReccared I zich van hetArianische christendom tot hetKatholieke christendom, waarbij ze geleidelijk de cultuur van hun Spaans-Romeinse onderdanen overnamen.[15] Hun wetboek, deLex Visigothorum (voltooid in 654), schafte de langdurige praktijk af om verschillende wetten toe te passen voor de Spaans-Romeinse bevolking en Visigoten. Toen er geen juridische verschillen meer werden gemaakt tussenRomani enGothi, werden ze gezamenlijk bekend alsHispani.
De Visigoten stichtten als enige nieuwe staat nieuwe steden in West-Europa sinds de val van de westelijke helft van het Romeinse Rijk tot de opkomst van deKarolingische dynastie. Veel Visigotische namen zijn nog steeds in gebruik in het moderneSpaans enPortugees. Hun meest opvallende erfenis was echter deLex Visigothorum, die onder andere diende als basis voor de gerechtelijke procedure in het grootste deel van het christelijkeIberia tot deLate Middeleeuwen, eeuwen na de ondergang van het koninkrijk.
