Virulentie is een maat voor de hoeveelheid schade die eenmicro-organisme in zijngastheer aanricht. Het is eenkwantitatief begrip voor de mate vanpathogeniteit en kan worden beschreven als ziekmakend vermogen.
Een virulentebacteriofaag zal na infectie van de gastheercel deze direct instrueren om kopieën van de bacteriofaag te maken, waardoor de gastheer snel sterft. Een minder virulente bacteriofaag kan zijngenoom inbouwen in het bacteriëlegenoom en gedurende het leven van debacterie steeds nieuwe fagen laten produceren.
Er is druk op parasieten vanuit de evolutie om steeds minder virulent te worden: uiteindelijk zal een minder virulente variant zich beter kunnen verspreiden dan een zeer virulente variant die degastheer onmiddellijk doodt. Vergelijk bijvoorbeeld de besmettingen van eengriepvirus met die vanebola: ebola is zo dodelijk dat ondanks de grotebesmettelijkheid slechts een klein gebied door eenepidemie wordt getroffen. Vaak zijn het nieuwe parasieten (die overgesprongen zijn vanaf een andere gastheer) die erg virulent zijn.
Virulentiefactor is een product van een bacterie, vaak eeneiwit of eenkoolhydraat, dat mede de virulentie en dus depathogeniteit bepaalt.
Een maat voor de virulentie van een pathogeen is de ID50 of infectiedosis. De infectiedosis is het aantal micro-organismen dat 50% van een populatie in normale omstandigheden ziek maakt. Hoe kleiner de ID50, hoe groter de virulentie.
Verwekkers vandarminfecties hebben vaak een zeer hoge ID50, bijvoorbeeld 107 omdat door afsterving van het maagzuur en darmpassage slechts een zeer klein deel zich kan hechten aan het slijmvlies. Bij infectie van de buikholte door bijvoorbeeld een wond zijn 10 bacteriën al genoeg om een infectie te veroorzaken. De ID50 is in dit geval meer een maat voor de weerstand van deporte d'entrée dan voor de eigenschappen van het micro-organisme.
