Van de Werve (ook:Van de Werve de Schilde,Van de Werve de Vorsselaer enVan de Werve d'Immerseel) is een adellijkBelgisch geslacht, afkomstig uitAntwerpen. Ze is een van de oudste, nog bestaandeadellijke families uit Antwerpen.

• De bewezen stamreeks begint met Ramond van de Werve die in 1349 goederen verkoopt. Zijn zonen Jan en Nicolaas zijn schepen van Antwerpen.

• In 1597 verleende Filips II van Spanje opname in de ridderschap aan Louis van de Werve en in 1626 aan zijn zoon Henri van de Werve (uitgedoofde tak).
• In 1686 maakte koning Karel II van Spanje van de heerlijkheid Immerseel een burggraafschap en verleende de titel burggraaf, overdraagbaar bij eerstgeboorte, aan Willem van de Werve (uitgedoofde tak).
• In 1767 verleende keizerin Maria Theresia de titel baron, verbonden aan de heerlijkheid Lichtaart en overdraagbaar bij eerstgeboorte aan Charles van de Werve.
• In 1768 verleende keizerin Maria Theresia de titel graaf, verbonden aan de heerlijkheid Vosselaar en overdraagbaar bij eerstgeboorte, aan dezelfde Charles van de Werve.
• In 1768 verleende keizerin Maria Theresia de titel baron, verbonden aan de heerlijkheid Schilde en overdraagbaar bij eerstgeboorte, aan Philippe van de Werve.

Veel leden van de familie van de Werve hebben functies in de Antwerpsemagistratuur vervuld, een vijftigtal onder hen als schepen, een twintigtal alsburgemeester (zie:Lijst van burgemeesters van Antwerpen), verschillendeAmmans, of ook nog alsmarkgraven van het land vanRijen, of alsgouverneur.

Nicolas van de Werve was de zoon van Jan van de Werve en Claire van Wijneghem. Hij huwde de eerste keer met Maria van Duffel, dochter van Hendrik en Agnès, vrouwe vanTielen enGierle. Een tweede maal huwde hij met Catherina van Wilre, dochter van Arnold van Wilre, vertegenwoordiger van een belangrijke familie van hetLeuvensepatriciaat, en van Kristen van Meldert. Uit dit laatste huwelijk kwamen een tiental kinderen die de toekomstige takken vormden:

• van Hovorst;
• van Vordensteyn enWestkerke;
• van Giessen-Oudekerke en van Schilde.

Waarschijnlijk rond 1400 werd Nicolas van de Werveleenhouder van Hovorst onderViersel (het tegenwoordigeZandhoven sinds de fusie van de gemeenten). Hij liet er eenkasteel bouwen. Hovorst was een belangrijk domein waarvan verschillende domeinen afhingen. Door open brieven van 13 mei 1414 zou Nicolas van de Werve door dehertog van Brabant (Antoon van Bourgondië) als vertrouweling aangesteld worden om het domein van Hovorst in zijn afwezigheid te beheren en de eed van trouw vanvazallen te ontvangen die van bovenvermelde domein afhangen.

Van 1404 tot 1406 werd hijrentmeester van de stad Antwerpen. Hij hernieuwde ook zesmaal zijn mandaat vanburgemeester van Antwerpen. En hij werd ook raadsheer van de vier opeenvolgende hertogen van Brabant,Antoon,Jan IV,Filips van Saint-Pol enFilips de Goede.

• Jan II van de Werve (1522-1576)
• Jan III van de Werve (1564-1622)

De vertegenwoordigers van de familie hebben twee maal, sinds de 16de eeuw, de persoonlijke titel vanridder gedragen. Ze warenheren van veleheerlijkheden.Ze dragen of droegen de volgende erfelijke titels:

• Burggraven van Immerseel (1686).
• Burggraven van de Werve d'Immerseel (1934).
• Baronnen vanSchilde (1768).
• Baronnen van de Werve de Schilde (1933).
• Baronnen vanLichtaert (1767).
• Graven vanVorsselaer (1768).
• Graven van de Werve de Vorsselaer (1877).

De wapens van de familie van de Werve zijn dezelfde als die van de gemeentenVorselaar,Schilde,Lichtaart en Rielen, namelijk gevierendeeld:

• 1 en 4 met zwarte lopendeeverzwijn op gouden achtergrond;
• 2 en 3 met drie witte kepers op een zwarte achtergrond.^[1]

In de negentiende eeuw scheidde zich de familie, als afstammelingen van jhr. Louis-Paul van de Werve (1791-1850) in drie takken:

• Van de Werve de Vorsselaer,
• Van de Werve de Schilde,
• Van de Werve d'Immerseel.

Het hoofd van de familie draagt eengrafelijke titel, de andere leden dragen de adellijke titel vanjonkheer.

• Karel Filips van de Werve (1706-1776) (zie hierboven), × Maria Anna van Pret (1713-1781).
  • Karel Bernhard van de Werve (1740-1813), graaf van Vorsselaar, baron van Lichtaart, × Hubertine de Gilman (1744-1787).
    • Augustin van de Werve (1764-1793), baron van Lichtaart, × Marie-Anne van Colen (1763-1792).
      • Louis-Paul van de Werve (1791-1850), × Jeanne Gillès (1792-1866). Hij werd in 1816 onder het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden erkend in de erfelijke adel, met de titel baron, maar weigerde de benoeming. Hij werd nochtans kamerheer van koning Willem I.
        • Philippe van de Werve (zie hierna).
        • Augustin van de Werve (1821-1873), × Louise du Bois (1823-1864).
          • Anatole van de Werve (zie hierna).
          • Louis van de Werve (zie hierna).
          • Charles van de Werve (zie hierna).
          • Auguste van de Werve (zie hierna).
          • Adrien van de Werve (zie hierna).
          • Clotilde van de Werve (zie hierna).
        • Cajetan van de Werve (zie hierna).
  • Philippe van de Werve (1748-1834), baron van Schilde, × Marie-Louise della Faille (1762-1838) werd in 1816 erkend in de erfelijke adel maar weigerde de benoeming.
    • Jacques van de Werve de Schilde (zie hierna).

• Philippe Marie Joseph Herman graaf van de Werve (Antwerpen, 7 april 1819 - Vorselaar, 25 oktober 1884) werd op rijpere leeftijd in 1877 erkend in de Belgische adel, met de titel graaf, overdraagbaar bij eerstgeboorte. Hij werd burgemeester van Vorselaar en trouwde in 1840 met jkvr. Léocadie Geelhand (1817-1866). Het echtpaar kreeg tien kinderen.
  • René graaf van de Werve (1850-1911) werd senator. Hij trouwde met jkvr. Louise Bosschaert (1855-1988) en ze hadden twee dochters.
  • Léon graaf van de Werve (1851-1920) werd voorzitter van deKoninklijke Zoölogische vereniging van Antwerpen. Hij trouwde met jkvr. Irène Kervyn d'Oud Mooreghem (1857-1938) en ze hadden twee zoons, met afstammelingen tot heden. In 1911 kreeg hij vergunning omde Vosselaer aan de familienaam toe te voegen.
    • Fernand graaf van de Werve de Vosselaer (1879-1958), trouwde met jkvr. Blanche de Lichtervelde (1885-1961).
      • Dr. Jacques graaf van de Werve de Vosselaer (1915-1992), jurist, lid van het verzet; trouwde in 1947 met jkvr. Beatrice de Foestraets (1925-2002), eigenaresse van het kasteel van Castelalne, sinds 1876 in haar geslacht
        • Ir. Léon graaf van de Werve de Vosselaer (1951), hoofd van het geslacht, zonder nageslacht
      • Léon Alfred Marie Joseph Ghislain van de Werve de Vorsselaer (Antwerpen, 14 oktober 1919 – gesneuveldDalfsen, 3 februari 1945) was gevechtspiloot in deTweede Wereldoorlog. Wegens zijn moedig optreden tijdens vluchten boven bezet Nederland werd hij in 1950 postuum onderscheiden met het NederlandseVliegerkruis, naast verschillende Belgische eretekens.

• Augustin van de Werve (1821-1873), getrouwd met Louise du Bois, was al overleden toen zijn oudere broer in 1877 adelserkenning verkreeg. Eenzelfde adelserkenning werd in 1881 verkregen voor de zes kinderen van Augustin:
  • Anatole van de Werve (1845-1873) trouwde met Antonine Meyers (1846-1925). Hij was al overleden en zijn weduwe verkreeg de erkenning voor haar drie kinderen.
    • Adelin van de Werve de Schilde (1868-1939) kreeg in 1931 vergunning omde Schilde aan de familienaam toe te voegen. In 1933 kreeg hij de titel baron, overdraagbaar bij eerstgeboorte. Hij trouwde met Madeleine Morel de Tangy (1870-1920). Ze kregen vijf kinderen, met afstammelingen tot heden.
    • Léonce van de Werve de Schilde (1871-1975) kreeg in 1931 vergunning omde Schilde aan de familienaam toe te voegen. Hij trouwde met Hélène della Faille de Waerloos (1879-1955). Ze kregen vijf kinderen, met afstammelingen tot heden.
  • Louis van de Werve (1851-1906) kreeg in 1881 erkenning in de erfelijke adel. Hij trouwde met Caroline della Faille de Waerloos (1864-1926). Ze kregen zes kinderen, met (talrijke) afstammelingen tot heden.
  • Charles van de Werve (1852-1918) kreeg in 1881 erkenning in de erfelijke adel. Hij trouwde met Pauline Meyers (1856-1917) en ze kregen zes kinderen. Deze familietak is uitgedoofd.
  • Auguste van de Werve (1854-1922), burgemeester van Viersel, trouwde met Edith della Faille de Leverghem (1867-1931). Hij werd in 1881 erkend in de erfelijke adel. Het echtpaar kreeg drie kinderen.
    • Paul van de Werve de Schilde (1900-1971), burgemeester van Viersel, trouwde met Elisabeth Gericke d'Herwynen (1912-1981), met afstammelingen tot heden, maar vooruitzicht van uitdoving.
  • Adrien van de Werve (1851-1913) werd in 1881 erkend in de erfelijke adel. Hij trouwde met Irma Ullens de Schooten (1851-1913). Deze familietak is uitgedoofd.
  • Clotilde van de Werve (1858-1941) werd samen met haar broers in 1881 in de adel erkend. Ze trouwde met Arthur Bosschaert de Bouwel (1857-1896).

• Cajetan Louis Marie Joseph van de Werve (Antwerpen, 8 juni 1834 - 3 augustus 1884) werd in 1881, samen met de kinderen van zijn broer Augustin, in de erfelijke adel erkend. Hij trouwde in 1858 met Florence Ullens (1837-1904).
  • Ludovic van de Werve (1859-1943) kreeg in 1931 vergunning om bij de familienaamd'Immerseel toe te voegen en verkreeg in 1934 de titel burggraaf, overdraagbaar bij eerstgeboorte. Hij trouwde in 1887 met gravin Charlotte de Lannoy (1863-1930). Ze kregen vijf kinderen, met afstammelingen tot heden.

• Jacques Joseph Marie François-de-Paul van de Werve de Schilde (Antwerpen, 24 maart 1793 - Schilde, 9 november 1845), kamerheer van koning Willem I, werd in 1829 in de adel erkend met de titel baron, overdraagbaar op alle afstammelingen. Hij was de zoon van baron Philippe van de Werve en van Marie-Louise della Faille en trouwde in 1843 inParijs met Charlotte de Cossé-Brissac (1824-1866), dochter van degraaf Désiré-Thimoléon de Cossé-Brissac, die zelf een zoon was van dehertog vanBrissac en van Anne-Charlotte de Montmorency-Tancarville,prinses van Robech.
  • Henri, baron van de Werve en van Schilde (1844-1924), burgemeester van Schilde gedurende 52 jaar en tot aan zijn dood, trouwde in Parijs in 1866 (echtscheiding in 1877) met Jeanne de Béthisy (1846-1926), dochter van demarkies Alfred-Gaston de Béthisy, oudepair van Frankrijk, en van Bernadinne de l'Espinne.
    • Gaston van de Werve de Schilde (1867-1923) was gouverneur van Antwerpen. Hij trouwde in 1890 met Françoise de la Boëssière-Thiennes (1872-1951). Het echtpaar bleef kinderloos en de familietak is uitgedoofd. In de jaren van wederopbouw van de stad na de Eerste Wereldoorlog, waren de activiteiten van de gouverneur aanzienlijk. Hij zat elke patriottische manifestatie die hij bijwoonde voor en bestudeerde met de grootste zorg de grote vraagstukken van provinciaal belang. Gaston van de Werve-van Schilde^[2] overleed op 18 augustus 1923 aan eenhersenbloeding. Het overlijden van een provinciegouverneur in functie vereiste een nationale begrafenis. Die vond plaats op 23 augustus 1923 in deOnze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen.

• Généalogie van de Werve, in: Annuaire de la noblesse de Belgique, Brussel, 1872.
• A. BOUSSE & A. JAMEES,Inventaris van het Archief van de familie van de Werve en van Scilde, Rijksarchief Antwerpen, 1925.
• Yves SCHMITZ & Alfons BOUSSE,Les van de Werve. 800 ans d'histoire, 2 tômes, 1988 en 1989.
• P. C. E.,Le comte van de Werve de Vosselaer, in: Bulletin van de Vereniging van de Adel, 1992.
• Oscar COOMANS DE BRACHÈNE,État présent de la noblesse belge, Annuaire 2001, Brussel, 2001.
• Marie-Pierre D'UDEKEM D'ACOZ,Voor koning en vaderland. De Belgische adel in het Verzet, Tielt, 2003.
• Jean-François Houtart,Anciennes familles de Belgique, Bruxelles, 2008, p. 58-59 [anno 1347].

• (fr)Website van het geslacht Van de Werve
• (fr)Familieportretten

Zie de categorieVan de Werve vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

• Huis van de Werve
• Geschiedenis van Antwerpen