Utah is een van destaten van de Verenigde Staten. De staat bevindt zich in deWestelijke Verenigde Staten en de hoofdstad isSalt Lake City. De standaardafkorting isUT en de bijnaam is deBeehive State ("Bijenkorfstaat"), verwijzend naar de ijver en de onderlinge samenwerking van de inwoners van Utah, de "Utahns".
De geschiedenis van Utah verschilt aanzienlijk van die van de andere staten. Voor de komst van de Europeanen naar deNieuwe Wereld werd het gebied bevolkt doorindianenstammen. Oorspronkelijk waren dit de stammen van deFremont en in het zuidoosten dePueblo. In de 15e eeuw verdwenen ze en in de 18e eeuw kwamen deNavajo. Later volgden de Goshute, dePaiute, deShoshone en de Ute. De staat zou later naar de Ute vernoemd worden. Deze vijf stammen leefden in het gebied toen de Spaanse veroveraars het gebied verkenden. Rond1540 trokFrancisco Vásquez de Coronado door de regio op zoek naar de legendarischeZeven Steden van Cibola. Het gebied zou samen met het hele zuidwesten van de huidige Verenigde Staten de Spaanse en laterMexicaanse provincieAlta California vormen. Ondanks dat het gebied Mexicaans was, werd het bezocht doorpelsjagers en na verloop van tijd werden er enkele handelsposten gesticht.
Op24 juli1847 kwamen de eerstemormoonse kolonisten in het gebied aan. De mormonen werden destijds in de VS met veel wantrouwen behandeld en steeds vaker vervolgd. De stichter van dit kerkgenootschap,Joseph Smith, was in1844 gelyncht. De mormonen trokken onder leiding vanBrigham Young via deMormon Trail naar hetGreat Salt Lake in een onherbergzaam gebied dat toen nog buiten de Verenigde Staten lag, maar ook door de Mexicanen nauwelijks gebruikt werd. Deze kolonisten stichtten honderden nederzettingen (zieGrafton) in een poging om land en grondstoffen voor zichzelf veilig te stellen. Daarbij kwamen ze in conflict met indianen die deze gebieden bevolkten. De eerste jaren waren zwaar, maar langzaamaan werd het er leefbaarder. In de jaren die volgden zouden 70.000 mormonen naar het gebied trekken.Salt Lake City werd hoofdplaats van de kerk.
Al snel, in1848, na afloop van deMexicaans-Amerikaanse Oorlog, moest Mexico het gebied overdragen aan de Verenigde Staten. Omdat het gebied nu Amerikaans was besloot men dat de mormonen hun eigen staat moesten stichten. Volgens hen moest dit deState of Deseret worden die hetGrote Bekken, het stroomgebied van deColoradorivier en het zuiden van hedendaagseCalifornië zou omvatten. Dit gebied werd te groot geacht, maar in1850 werd hetUtahterritorium gesticht. Dit gebeurde op dezelfde dag dat Californië eenstaat werd beide beslissingen waren onderdeel van hetCompromis van 1850.Brigham Young werd de eerste gouverneur en vrij snel werdSalt Lake City de hoofdstad. Utah zou het enige deel van de westelijke VS worden waar slavernij toegestaan werd. Door spanningen tussen de mormonen en de federale overheid vond in1857-1858 deUtah War plaats met als dieptepunt deMountain Meadows Massacre waarbij 120 Amerikanen die westwaarts trokken door een mormoonse militie werden gedood.[1]
In 1860 liep de route van dePony Express door het noorden van het territorium. Op 10 mei1869 kwam deTranscontinental Railroad gereed. Met een ceremonie werden de sporen van deCentral Pacific Railroad en deUnion Pacific Railroad met een gouden spijker met elkaar verbonden waarna spoorverkeer tussen de oostelijke en westelijke staten mogelijk werd. Deze ceremonie vond plaats bij Promontory Point, ten noordwesten van Salt Lake City.
Het Utahterritorium moest meerdere malen gebieden afstaan. Het westelijke deel werd de staatNevada en delen van het oosten werden overgedragen aanWyoming enColorado. Het zou 46 jaar duren voordat het territorium als staat mocht toetreden. Er werden meerdere aanvragen hiertoe ingediend die inWashington steeds op weerstand stuitten. Het belangrijkste punt was hetpolygame huwelijk dat binnen de mormoonse gemeenschap toegestaan of gedoogd werd. Toen mormoonse kerk polygamie in 1890 verbood kwam de weg vrij voor toetreding. Op4 januari1896 werd Utah formeel de 45e staat van de Verenigde Staten.
De staat Utah beslaat 220.080 km², waarvan 212.988 km² land. De staat ligt in deMountain-tijdzone. In het oosten bevinden zich uitgestrekteindianenreservaten.
Utah grenst in het noorden aanIdaho enWyoming, in het westen aanNevada, in het oosten aanColorado en in het zuiden aanArizona. Verder heeft het in het zuidoosten een hoekpunt gemeen metNew Mexico. Dit punt, waar Utah, Colorado, New Mexico en Arizona elkaar raken, heetFour Corners en is het enige vierstatenpunt in de Verenigde Staten. Utah,Colorado enWyoming zijn de enige Amerikaanse staten die geen natuurlijke grenzen kennen maar uitsluitend begrensd worden doormeridianen enparallelen.
Volgens de grondwet van de staat bestaan de staatsgrenzen uit 6 lijnen die de volgende parallellen en meridianen volgen:[2]
37° NB 109°3' WL 41° NB 111°3' WL 42° NB 114°3' WL
(zuidelijkste grens) (oostelijkste grens)
(noordelijkste grens) (westelijkste grens)
Bij het uitzetten van de grenzen in het terrein zijn eind 19e eeuw echter fouten gemaakt. Daardoor staan degrensmarkeringen (metalen pinnen die destijds in de grond geslagen werden) niet overal exact op eenlijn met vaste kompaskoers. Met name de grens met Colorado is hierdoor kronkeliger.[3] Ook hetFour Corners-monument is destijds niet exact op de juiste locatie geplaatst. De markeringen worden tegenwoordig wel als de juridische grenspunten gezien. De grens wordt gevormd doorrechte lijnen tussen deze punten.
Utah is een hooggelegen staat waarbij het laagste punt op 664 meter boven zeeniveau ligt. Het heeft zowel gebieden met eenwoestijnklimaat,steppeklimaat alshooggebergteklimaat. Het midden en noordoosten van Utah worden gedomineerd door deRocky Mountains met berggebieden boven deboomgrens enskigebieden. Het hoogste punt is Kings Peak (4123 m). Het westen wordt ingenomen door hetGrote Bekken metwoestijngebieden. Hier ligt onder meer hetGreat Salt Lake (Grote Zoutmeer) en grote zoutvlakten. Veel snelheidsrecords zijn gebroken tijdens tests die op het uiterst vlakke en uitgestorven oppervlak konden plaatsvinden (zie:Bonneville-zoutvlakte). Het oosten en zuiden van de staat ligt op hetColoradoplateau en dit gebied wordt doorkruist door deColoradorivier.
In2005 bedroeg het inwonertal naar schatting 2.469.585 (11 per km²), waarvan ongeveer 70% in stedelijk gebied woonde. De hoofdstadSalt Lake City is met (in2006) 178.858 inwoners tevens de grootste stad.
Het brutoproduct van Utah bedroeg in2001 70 miljard dollar. Grote delen van de staat worden gebruikt door de Amerikaanse krijgsmacht.
Utah is de enige Amerikaanse staat waarvan een meerderheid van de bevolking tot eenzelfde kerk behoort, te weten deMormoonse Kerk.
Aan het hoofd van de uitvoerende macht van de staat staat een gouverneur, die direct gekozen wordt door de kiesgerechtigden in de staat. Degouverneursverkiezing van 2020 werd gewonnen doorSpencer Cox van deRepublikeinse Partij. Hij trad in januari 2021 aan als gouverneur van Utah.
De wetgevende macht bestaat uit het Huis van Afgevaardigden van Utah (Utah House of Representatives) met 75 leden en de Senaat van Utah (Utah State Senate) met 29 leden.
Een van de stranden tijdens deInvasie in Normandië in de Tweede Wereldoorlog, genaamdUtah Beach, is naar deze staat vernoemd.
Utah is ook een voornaam die in de Verenigde Staten wordt gebruikt.
In Utah staat de grootste en vermoedelijk oudste boom ter wereld. "Pando" is een populier met 47.000 stammen, die zich uitstrekt over 42,6 ha. Op basis van DNA-onderzoek wordt de leeftijd geschat op 16.000 tot 80.000 jaar.[4]
