Umbar is een havenstad in de fictieve wereldMidden-aarde vanJ.R.R. Tolkien, dat onder andere inIn de Ban van de Ring voorkomt. Umbar ligt ten zuiden van deBaai van Belfalas, strategisch in een inkeping van het land. Daarnaast is Umbar in hetQuenya het woord voor 'lot'.

Toen deNúmenoreanen tijdens deTweede Era Midden-aarde aandeden, stichtten zij een aantal havens. In het jaar 2280 was Umbar de belangrijkste voor hen geworden. Andere belangrijke havens warenPelargir enLond Daer Enedh. In deze tijd vochten zij tegenSauron, deze strijd werd beslist toenAr-Pharazôn, de laatste koning van Númenor, in Umbar landde met een groot leger en Sauron tot overgave dwong. Na de ondergang van Númenor (zoals verhaald in deAkallabêth) en de oprichting van de rijken in ballingschap bleek dat Umbar werd overheerst door volgelingen van de koning (dezwarte Númenoreanen). Zij stonden vijandig tegenover degetrouwen en deElfen en sloten bondgenootschappen met deHaradrim. Herumor en Fuinir waren twee bekende heersers uit Umbar.

In het jaar 993 van deDerde Era werd Umbar veroverd doorEärnil I. Vele jaren zou het het zuidelijkste fort vanGondor zijn en deDúnedain richtten er ook een monument op ter ere van Saurons overgave onder Ar-Pharazôn. Later zouden de zwarte Númenoreanen Umbar belegeren en opnieuw verslagen worden. In 1442 brak er echter een burgeroorlog uit in Gondor waarin de zonen vanCastamir, de Ursurpator, verjaagd uit het noorden, de haven zouden innemen en bekend zouden komen te staan als deKapers van Umbar.

De achterkleinzonen van Castamir,Angamaitë enSangahyando, plunderden Pelargir waarbij zij koningMinardil doodde. Dit was ten tijde van degrote pest en Gondor was niet in een positie om zichzelf te wreken. In 1810 kwam het er toch van toenTelumehtrar, de 28e koning van Gondor, Umbar innam en zichzelf Umbardacil noemde. Niet lang na deze overwinning wisten de Haradrim de haven echter weer in te nemen waardoor de schepen van de kapers de kusten van Gondor wederom teisterden. In 2746 zouden zij Amrothos, de 15e prins vanDol Amroth, doden en in 2758 met een groot leger Gondor aanvallen.

Nadat Sauron zichzelf openbaart in 2951, verklaart Umbar zichzelf als zijn bondgenoot en het monument ter ere van Saurons overgave wordt vernietigd. De macht van Umbar wordt voor een groot gedeelte gebroken doordat Thorongil (zoalsAragorn zichzelf noemde toen hij in dienst was vanEcthelion II,stadhouder van Gondor) vele schepen van de kapers weet te verbranden en ook de kapitein van de haven doodt. Toch blijkt de dreiging van Umbar groot genoeg om een deel van de Gondoriaanse krijgsmacht ten tijde van deOorlog om de Ring in het zuiden vast te pinnen. Maar wederom verslaat Aragorn hen met behulp vanhet leger der doden. Na de val van deBarad-dûr onderwierp Umbar zich aan Gondor.

• Plaats in werk van Tolkien