DeUEFA Europa League is een jaarlijks door deUEFA georganiseerdevoetbalbekercompetitie die in het seizoen2009/10 van start ging als vervanging van de UEFA Cup (in de volksmond tot 1999 als deEuropacup III bekend). Ook deUEFA Intertoto Cup werd in deze competitie geïntegreerd. De bokaal, deUEFA-beker, bleef dezelfde. Na deUEFA Champions League is de UEFA Europa League de belangrijkste clubcompetitie in Europa.
DeUEFA-beker is in principe een wisselbeker, wat inhoudt dat de winnende club de beker tot de eerstvolgende finale in zijn prijzenkast mag zetten. Daarna moet het de beker weer bij de UEFA inleveren, om vervolgens een replica van de 15 kg wegende zilveren beker te krijgen. Een uitzondering hierop is als de UEFA-beker in drie opeenvolgende seizoenen gewonnen wordt of in totaal vijf keer.Sevilla was in het seizoen 2015/16 de eerste club die het lukte om het toernooi voor de derde keer op rij te winnen en tegelijkertijd ook de eerste die het voor de vijfde keer in totaal won.
De UEFA Cup is ongeveer 65 centimeter hoog, 33 centimeter breed en 23 centimeter diep. De beker, die in het Bertoni-atelier te Milaan is ontworpen, is volledig met de hand vervaardigd.
De UEFA Cup werd door deUEFA geïntroduceerd in het seizoen 1971/72. Het kwam daarmee in de plaats van deJaarbeursstedenbeker (dit toernooi was geen UEFA-toernooi) die dertien keer was georganiseerd. Dat toernooi was ontstaan naar een idee van deZwitser Ernst Thommen, deItaliaan Ottorino Barrasi en SirStanley Rous uitEngeland. Hun idee was het organiseren van een toernooi met representatieve ploegen uit de diverse steden in Europa die regelmatighandelsbeurzen organiseerden. Twee weken na het ontstaan van deEuropacup I (de naam van de UEFA Champions League voor de naamswijziging), werd de Jaarbeursstedenbeker op 18 april 1955 opgericht. Na 1968 werd door sommigen voor dit toernooi ook wel de Engelse benamingRunners Up Cup gebruikt, omdat vanaf dit jaar deelname werd gebaseerd op de eindrangschikking in de nationale competities, hetzelfde systeem dat de UEFA vanaf 1971/72 voor de UEFA Cup zou hanteren.
Nadat de UEFA de organisatie in 1971 zelf in handen nam werd de link met de handelsbeurzen verbroken. Tot 1975 gold nog wel de regel dat er maar één team per stad afgevaardigd mocht worden. NadatEverton FC (4e in de competitie) in 1975 als gevolg van deelname vanLiverpool FC (2e in de competitie) volgens deze regel niet mee mocht doen aan het toernooi, spande Everton hiertegen een rechtszaak aan. De rechtszaak werd gewonnen waarna Everton dat seizoen alsnog deelnam en de UEFA heeft dat jaar de regel geschrapt. In plaats van UEFA Cup werd vroeger in de volksmond ook nog weleens de benamingEuropacup III gebruikt, naast deEuropacup I (voor landskampioenen) en deEuropacup II (voor bekerwinnaars).
Nadat in 1999 de Europacup II werd opgeheven, speelden de bekerwinnaars sindsdien mee in de UEFA Cup.
Met ingang van het seizoen 2009/10 werd de UEFA Cup vervangen door de UEFA Europa League. Ook deUEFA Intertoto Cup werd in deze competitie geïntegreerd.
In het seizoen 2019/20 werden de wedstrijden vanaf de achtste finales slechts over één wedstrijd i.p.v. een uit- en thuiswedstrijd gespeeld als gevolg van decoronacrisis. De wedstrijden vanaf de kwartfinales en sommige achtste finales werden in plaats van in april en mei pas in augustus volledig inNoordrijn-Westfalen in Duitsland gespeeld.[2] De voorrondes van het seizoen 2021/22 werden ook maar over één duel gespeeld vanwege de beschikbare tijd. Deze begonnen namelijk een maand later terwijl het wel de bedoeling was dat de groepsfase op de afgesproken data gespeeld zou worden.[3] In al deze wedstrijden zaten de stadions halfvol of zelfs helemaal leeg.
Het toernooi heeft in de geschiedenis vier speelwijzen gekend. De eerste 33 toernooien werden volledig volgens hetknock-outsysteem gespeeld. In het seizoen 2004/05 werden, naar voorbeeld van de UEFA Champions League, de groepswedstrijden ingevoerd -al was dit in tegenstelling tot de Champions League een halve competitie-, waarna de slotfase weer volgens het knock-outsysteem werd gespeeld. De finale vond in de eerste 26 edities plaats door middel van een thuis- en uitwedstrijd. Sinds het seizoen 1997/98 wordt de finale over één wedstrijd gespeeld. De speellocatie wordt een aantal jaar van tevoren aangewezen.
In de Europa League wordt gespeeld volgens hetzelfde systeem als in deUEFA Conference League en deUEFA Champions League. Dit betekent dat het hoofdtoernooi met een competitiefase begint, waarin de ploegen in één rangschikking staan en een competitie van 8 speeldagen afwerken. Na de acht speeldagen zal elke volgende ronde een knock-outronde met een thuis- en uitwedstrijd zijn. Alleen de finale bestaat uit één wedstrijd die op neutraal terrein wordt gespeeld. Doordat het stadion waar de finale plaatsvindt lang van tevoren wordt gekozen, kan het voorkomen dat het stadion ook de thuisbasis is van een van de twee finalisten. Dit staat los van wie voor de finale als uitspelend team en als thuisspelend team wordt aangewezen.
Welke clubs aan het toernooi deelnemen en op welk moment clubs instromen in de voorrondes, wordt bepaald door de positie van het land op deUEFA-competitiecoëfficiëntenranglijst.
In de onderstaande tabellen staat de theoretische samenstelling van het deelnemersveld per ronde. De uiteindelijke samenstelling wijkt af van deze theoretische tabel. Dit komt doordat de gereserveerde plek voor de titelverdediger kan vrijkomen indien deze club zich via de nationale competitie voor deUEFA Champions League kwalificeert. En indien een nationale bekerwinnaar zich voor de Champions League weet te plaatsen, werd het Europa League-ticket van de bekerwinnaar vervangen door de verliezend bekerfinalist. Sinds het seizoen 2015/16 worden de Europese plekken in de nationale competitie doorgeschoven.[4] In sommige landen zijn er voor sommige tickets nog play-offs zoals bijvoorbeeldin Nederland (sinds invoering van deECL zijn er enkel nog play-offs voor de Conference League) en Oostenrijk. Ook worden Russische clubs sinds begin 2022 uitgesloten van Europees voetbal.[5]
In het seizoen 2021/22 werd de UEFA Conference League opgericht, wat het systeem van de Europa League helemaal deed veranderen. Zo doen er sindsdien net zoals in de twee andere Europese toernooien 32 (sinds 2024/25: 36) i.p.v. 48 clubs mee in de groepsfase, en is er een soort tussenronde voor de achtste finales.
* De 36 clubs in de competitiefase spelen geen competitie van 35 of 70 speelronden, maar al na 8 speelronden wordt er overgegaan naar de knock-outfase: de nummers 1-8 van de competitiefase spelen in de achtste finales tegen een club die 9e t/m 24e is geëindigd. De 9-24 spelen eerst eenplay-offronde zodat er acht clubs overblijven.
*** Als de eindwinnaar van het afgelopen Conference League-seizoen zich al via de nationale competitie gekwalificeerd heeft voor de competitiefase of voor de Champions league, dan wordt de plaats ingenomen door de club die de afgelopen 5 seizoenen de meeste coëfficiëntenpunten in de Europa League gescoord heeft
Situatie midden 2021 tot midden 2024
#Q = nummer voorronde, BW = bekerwinnaar, #2-#6 = eindpositie in de nationale competitie van een land
* De 32 clubs in de groepsfase spelen in 8 groepen van 4 clubs. En elke club speelde tegen de drie andere ploegen uit de poule een thuis- en een uitwedstrijd. De groepswinnaars plaatsen zich voor de achtste finales, de nummers 2 plaatsen zich voor de play-offs tegen een nummer 3 uit de groepsfase van de Champions League. De nummers 3 plaatsen zich voor zo'n zelfde play-off maar dan in de Conference League. (Tegen een nummer twee uit de groepsfase van de Conference League)
Coëfficiëntenranglijst: in de voorrondes worden net zoals in de Champions league en Conference league de behaalde punten gehalveerd.
In de groepsfase krijgt een club per winstpartij twee punten en per gelijkspel één punt.
De groepswinnaars krijgen vier bonuspunten.
In de knock-outfase geldt dezelfde verdeling als in de groepsfase en daarnaast krijgt een club vanaf het bereiken van de kwartfinale één bonuspunt voor het bereiken van de volgende ronde.
Vanaf seizoen2012/13 is de situatie iets gewijzigd waardoor de bekerwinnaar van de zes hoogst geklasseerde landen van deUEFA-coëfficiëntenranglijst direct in de groepsfase zit.
#Q = nummer voorronde, BW = bekerwinnaar, #2-#6 = eindpositie in de nationale competitie van een land
* De 48 clubs in de groepsfase spelen in 12 groepen van 4 clubs. Zij spelen tegen elke club uit de groep een thuis- en een uitwedstrijd. De nrs. 1 en 2 van de groepen plaatsen zich voor de tweede ronde (knock-outfase).
In de onderstaande statistieken zijn de deelnames van alle clubs samengevoegd. Zij-instromers vanuit deUEFA Champions League zijn hierin niet meegerekend, tenzij de ploeg de finale heeft gehaald.
De volgorde is gebaseerd op het aantal punten behaald met wedstrijden in de UEFA Cup en Europa League (twee per gewonnen wedstrijd, één punt per gelijkspel en nul per verloren wedstrijd).
De Belgische en Nederlandse voetballers die de beker wonnen, staan hieronder. Het gaat om spelers die aangesloten waren bij een winnende club en in minstens een van de wedstrijden in aanloop naar de winst in actie kwamen.[10]