HetTurks voetbalelftal is een team van mannelijkevoetballers datTurkije vertegenwoordigt in internationale wedstrijden. De gebruikelijke bijnaam van dit elftal isAy-Yıldızlılar. De letterlijke betekenis ervan is de 'Maansterren', afgeleid van de witte maan en de ster op deTurkse vlag.
De ploeg kan in haar 84-jarig bestaan onderverdeeld worden in 4 periodes.De periode van 1923 (oprichting) tot 1940 was afwisselend. In deze periode werden veel buitenlandse coaches aangetrokken, hetgeen normaal was in die tijd. De periode 1950 tot 1970 was succesvol te noemen, het elftal deed mee aan haar eersteWK ooit in 1954 en speelde tegenZuid-Korea (7-0 winst) enWest-Duitsland (4-1-verlies in de groepsfase, 7-2-verlies in de play-off). Ondertussen versloeg Turkije ook toplanden alsSpanje (1-0), WK-finalistHongarije (3-1) enPortugal (3-1). De jaren tussen 1970 en 1990 waren donkere tijden: het Turkse elftal was van een gewaardeerd elftal teruggezakt naar een voetbaldwerg, enige hoogtepunten waren het op het nippertje missen van hetEK 1980 en hetWK 1990. In beide gevallen verspeelde de ploeg kwalificatie in de laatste beslissende wedstrijden. Daarna volgde weer een succesvolle periode: de ploeg liet weer van zich spreken opEuro 2000, hetWK 2002 enEuro 2008. Het grootste succes kende het Turks voetbalelftal onder coachŞenol Güneş, onder hem haalde Turkije op hetWK 2002 de halve finale van het toernooi maar werd het uitgeschakeld doorBrazilië. In de troostfinale haalde het dan alsnog de derde plek binnen.
Ten tijde van hetOttomaanse Rijk werd het voetbal door de Engelsen geïntroduceerd. De eerste wedstrijden werden gespeeld in Selanik, het huidigeThessaloniki, in 1875. De eerste voetbalclub van het land wasFC Smyrna uitSmyrna. Vanuit Smyrna, nuİzmir werd het voetbal ook naarIstanboel gebracht. De eerste teams bestonden uit Griekse, Armeense of Engelse spelers. Het eerste Turkse elftal,Black Stockings FC werd in 1899 opgericht. Op deOlympische Spelen van 1906 namen teams uit de Ottomaanse steden Selanik en Smyrna deel, al bestond de opbouw daarvan voornamelijk uit Grieken. Smyrna werd tweede en Selanik derde.
Een nationaal elftal kwam er pas na de val van het Ottomaanse Rijk. In 1923 speelde het nieuwe Turkije zijn eerste interland tegenRoemenië.
Onder bondscoachCihat Arman had Turkije zich gekwalificeerd voor hetWK 1950 door Syrië met 7-0 te verslaan, maar het land trok zich terug wegens financiële problemen.
Na een play-off tegenSpanje kwalificeerde Turkije zich voor hetWK 1954. Turkije verloor eerst met 4-1 in Spanje, maar na een 1-0-winst een paar dagen later moest er een beslissingswedstrijd gespeeld worden. Die wedstrijd eindigde in 2-2. Turkije ging door na het tossen van een munt. Turkije was in een moeilijke groep ingedeeld samen metHongarije enWest-Duitsland, hoewel Turkije niet heeft gespeeld tegen Hongarije volgens het toernooiformaat. Turkije verloor met 4-1 van de Duitsers, gevolgd door een 7-0-winst tegenZuid-Korea. Uiteindelijk verloor Turkije de play-off tegen West-Duitsland met 7-2, waardoor het zich plaatste voor de kwartfinales.
Turkije kwalificeerde zich voor hetEK 96 doorZwitserland enZweden 2-1 te verslaan nadat er eerder op het nippertje kwalificaties waren gemist voor de EK's van 1976 en 1980. Voor de Turken verliep het toernooi echter roemloos: er werd geen enkel doelpunt gescoord.
Turkije kwalificeerde zich voor hetEK 2000 na een overwinning in de play-offs tegenIerland. De eerste wedstrijd verloor Turkije na een controversiële penalty met 2-1 vanItalië. De tweede wedstrijd tegenZweden eindigde in 0-0. De laatste wedstrijd leverde 2-0 winst op tegen gastlandBelgië, waardoor voor de eerste keer in de EK-geschiedenis een gastland geëlimineerd werd in de eerste ronde. Turkije verloor daarna in de kwartfinale vanPortugal met 0-2.
Dat het Turkse voetbal kwalitatief steeg in de afgelopendecennia werd bevestigd door het behalen van derde plaats op hetWK 2002. Met verlies tegenBrazilië, gelijkspel tegenCosta Rica en winst tegenChina werden de achtste finales bereikt. Na winst opJapan enSenegal verloor Turkije in de halve finales van Brazilië met 1-0. Turkije behaalde de derde plaats na 3-2 winst tegen hetZuid-Korea vanGuus Hiddink.Hakan Şükür is de snelste doelpuntenmaker op een WK-wedstrijd ooit geworden na een doelpunt in 10,8 seconden.
Turkije mocht deelnemen aan de FIFA Confederations Cup nadatDuitsland geweigerd had deel te nemen aan dit toernooi. Turkije was ingedeeld in een groep metde VS,Kameroen enBrazilië. De Verenigde Staten werd met 2-1 aan de kant geschoven, maar een 1-0-verlies tegen Kameroen bracht weer onzekerheid of Turkije de groepsfase zou overleven. Uiteindelijk bracht een 2-2 gelijkspel tegen Brazilië ze in de halve finale waar ze uit moesten komen tegenFrankrijk. De Fransen bleken te sterk door met 3-2 te winnen (incl. gemiste penalty Turkije vanOkan Yılmaz), de finale werd niet behaald en Turkije wachtte alweer een wedstrijd om de derde plaats. Deze werd met 2-1 gewonnen vanColombia.
Er werd veel verwacht van Turkije en bondscoachŞenol Güneş na deze behaalde successen, maar Turkije wist zich niet te kwalificeren. In de kwalificatiepoule werd er maar een keer verloren, tegenEngeland. Dit moesten de Turken bekopen met een play-offwedstrijd tegen het laag ingeschatteLetland. Letland verraste enigszins door thuis met 1-0 te winnen, een paar dagen later inIstanboel was het Turkije dat na een uur spelen op 2-0 kwam en een goede kans had het EK te halen. Uiteindelijk eindigde de wedstrijd in 2-2 en ging Letland naar de eindronde in Portugal.
Turkije begon metErsun Yanal als de nieuwe bondscoach aan de WK-campagne; ze zaten in een poule met onder andere Europees kampioenGriekenland,Denemarken enOekraïne. Tegen de Grieken werden er twee gelijke spelen behaald net als tegen Denemarken, van Oekraïne werd inIstanboel met 3-0 verloren maar een 1-0 winst inKiev bracht Turkije een stap dichter naar het WK.Turkije zou uiteindelijk ten koste van Griekenland de play-offs halen.Zwitserland ging door naar het WK ondanks een 4-2 winst nadat er eerder met 2-0 verloren werd.
Turkije plaatste zich onder de bondscoach Fatih Terim voor het EK 2008. Turkije werd ingedeeld in groep A bijZwitserland,Tsjechië enPortugal. Turkije eindigde met 6 punten als tweede in deze poule en plaatst zich daarmee voor de kwartfinale. De eerste wedstrijd werd 2-0 verloren van Portugal. De tweede wedstrijd werd gewonnen door een doelpunt in de blessuretijd vanArda Turan. De 3e wedstrijd was tegen Tsjechië. In de 75e minuut stond Turkije nog met 2-0 achter en het EK leek zo goed als voorbij. Arda scoorde echter in de 75e minuut de aansluitingstreffer. In de 85e minuut lietPetr Čech een simpele bal uit zijn handen glippen, waarnaNihat Kahveci de bal simpel in het doel legde. In de blessuretijd scoorde Nihat zelfs de 3-2. KeeperVolkan Demirel kreeg een rode kaart omdat hij een kopstoot gaf aan Jan Koller waardoor hij 2 wedstrijden was geschorst. In de kwartfinale moesten de Turken het opnemen tegenKroatië. Na 90 minuten was het nog 0-0. In de 119e minuut scoorde Klasnic de 1-0 voor Kroatië. De scheidsrechter stond op het punt de wedstrijd af te fluiten, maarSemih Sentürk scoorde in de allerlaatste secondes de gelijkmaker. Turkije wist de penalty's met 3-1 winnen. In de halve finale moest Turkije het opnemen tegenDuitsland. Semih scoorde in de 85e minuut de 2-2. De DuitserPhilipp Lahm maakte in de 90e minuut het beslissende doelpunt waardoor het EK voor Turkije voorbij was.
Turkije was voor de kwalificatie ingedeeld in groep 5 bijSpanje,België,Bosnië en Herzegovina,Armenië enEstland. Turkije eindigde als derde in de groep. De bondscoach Fatih Terim nam ontslag na de wedstrijden tegen België en Armenië.Guus Hiddink was per 1 augustus zijn opvolger.
In de kwalificatiegroep eindigde Turkije als tweede achterDuitsland. De eerste play-offwedstrijd tegenKroatië werd thuis met 0-3 verloren. Na het 0-0 gelijkspel in de uitwedstrijd werd Hiddink ontslagen.
In de kwalificatiegroep eindigde Turkije als vierde achter Nederland, Roemenië en Hongarije met 16 punten en wist zich alweer niet te kwalificeren voor het WK.
Turkije kwalificeerde zich door de laatste wedstrijd te winnen en mocht meedoen als beste derde van het kwalificatietoernooi.Selçuk İnan schoot in de blessuretijd de 1-0 binnen middels een vrije trap tegenIJsland in de blessuretijd. Turkije werd ingedeeld in pot 4 en kwam in een poule metKroatië,Spanje enTsjechië. De eerste twee wedstrijden tegen de Kroaten en de Spanjaarden werden met respectievelijk 0-1 en 0-3 verloren. Een 2-0 zege tegen Tsjechië mocht niet meer baten. Turkije eindigde als derde in de poule en werd uitgeschakeld.
In de kwalificatiegroep eindigde Turkije als vierde achter IJsland, Kroatië en Oekraïne met 15 punten en wist zich alweer niet te kwalificeren voor het WK.
Turkije sloot het kwalificatietoernooi als tweede af met slechts één nederlaag en twee gelijkspellen in een poule met onder andere regerend wereldkampioenFrankrijk. De ploeg vanŞenol Güneş werd alsDark Horse gezien voor het hoofdtoernooi, maar kon de verwachtingen niet waarmaken.[1][2] Het elftal eindigde laatste in een poule metItalië,Wales enZwitserland. De wedstrijden tegen Italië en Wales gingen met respectievelijk 0-3 en 0-2 verloren. De laatste wedstrijd ging met 1-3 verloren tegen Zwitserland. De prestatie van Turkije, met 0 punten, een doelsaldo van -7 en slechts één gescoord doelpunt, was het slechtste van alle deelnemende 24 ploegen.
Het kwalificatietoernooi begon goed voor Turkije. De grootste concurrenten Nederland en Noorwegen werden met respectievelijk 4-2 en 3-0 opzij gezet. In de daaropvolgende wedstrijden gaf Turkije de voorsprong weg tegen Letland en Montenegro. De wedstrijd tegen voetbaldwerg Gibraltar werd met slechts 3-0 gewonnen, waarbij de score pas in de 54e minuut werd geopend. Het absolute dieptepunt kwam tegen Nederland, dat Turkije verpletterde met 6-1. De laatste keer dat Turkije met zo'n grote score verloor was in de vorige eeuw. Vrijwel de hele wedstrijd scandeerden fans de oproep voor de bondscoach om ontslag te nemen.[3] Daags na de nederlaag namŞenol Güneş ontslag.[4]Stefan Kuntz werd aangesteld als nieuwe bondscoach.[5] Turkije wist als runner-up te eindigen in de kwalificatiepoule achterNederland en mocht daarom deelnemen aan de play-offs, waarin het werd geloot tegenPortugal. De wedstrijd werd met 3-1 verloren, waardoor Turkije werd uitgeschakeld. VedetteBurak Yılmaz wist in de slotfase een penalty niet te benutten met een stand van 2-1, waarna Portugal in de blessuretijd de 3-1 binnenschoot.[6] Na de wedstrijd maakte de aanvoerder bekend zijn interlandcarrière te beëindigen.
Turkije kwalificeerde zich als een van de eerste landen voor het EK in 2024 en sloot het kwalificatietoernooi voor het eerst in de geschiedenis als groepswinnaar af met slechts één nederlaag en twee gelijke spellen.[7] Turkije kwalificeerde zich als beste nummer 2 voor de achtste finales. Bondscoach Montella werd de eerste niet-Turkse bondscoach die Turkije door de groepsfase heen bracht op een eindtoernooi. In de groepswedstrijd tegenTsjechië kreeg het Turks voetbalelftal maar liefst 11 gele kaarten; een record op een eindtoernooi. In de achtste finale schakelden ze Oostenrijk uit met 2-1, waardoor ze in de kwartfinale tegenover Nederland komen te staan. Tegen Nederland werd er echter met 2-1 verloren, waarna uitschakeling volgde. Het werd met drie zeges de meest succesvolle EK-campagne ooit voor het land.
Het Turks voetbalelftal heeft in haar historie veertig bondscoaches gehad. In de beginjaren werden er vooral Engelse en Hongaarse coaches aangetrokken. Tegenwoordig werkt de bond vaker met coaches uit eigen land.Guus Hiddink was de enige Nederlandse bondscoach die Turkije heeft gehad.
.svg)
.svg)
.jpg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
