DeTubanti (of Tubanten) vormden volgens de Romeinse geschiedschrijverTacitus rond het begin van dechristelijke jaartelling eenGermaanse stam.

Op de strafexpeditie vanGermanicus in het jaar14 door een aan bezet gebied grenzend deel van het huidigeDuitsland, werd deGermaanse stam derMarsi aangevallen door deRomeinse troepen om de vijf jaar eerder rampzalig verlopenVarusslag te wreken. DeBructeri, deUsipeti en de Tubanti kwamen hen te hulp, maar leden een forse nederlaag. Aangenomen wordt dat de Tubanti zich in het huidige Oost-Nederland ophielden, en dat de naam Twente een afgeleide vorm is.

Enkele eeuwen later werden de Tubanti opnieuw geconfronteerd met het Romeinse leger. Als reactie op de wreedheid van de Romeinse keizerConstantijn de Grote bij zijn aanval op de Bructeri (308) besloot een coalitie van Germaanse stammen – waaronder de Tubanti – het Romeinse Rijk binnen te vallen. Constantinus wist hen te verslaan. De Tubanti zouden later opgaan in het grote stamverband van deSaksen.

De Tubanti leven nog voort in de naam van het dagbladDe Twentsche Courant Tubantia, de voetbalverenigingen H.V.V. Tubantia (Hengelo) enTubantia Borgerhout (Antwerpen), Voetbal en Athletiek Club De Tubanters Enschede, Twentse Roeivereniging Tubantia (Hengelo), Wielervereniging de Tubanters (Hengelo), scoutinggroep de Tubanten (Almelo),Jeugdcircus Tubantino (Oldenzaal) en de schietvereniging Tubantia Rijssen (Rijssen); de Tubantiasingel en Tubantiastraat in Enschede; de Tubantenweg inOss en in de naamTwente.

De Tubanti worden wel gelijkgesteld met de Tuihanti.^[bron?] In de derde eeuw diende een groep Tuihanti dan wel bewoners van Tuihantum de Romeinse keizer als onderdeel van een Friese ruiterafdeling die gelegerd was bij Vercovicium, het huidigeHousesteads (Groot-Brittannië) vlak bij deMuur van Hadrianus. Op aldaar gevonden altaarstenen staan deinscripties:

DEO MARTI THINCSO ET DVABVS ALAESIAGIS BEDE ET FIMMILENE ET N AVG GERM CIVES TVIHANTI V S L M

(= Aan de god Mars Thincsus en de twee Alaesiagae, Bede en Fimmilene en de verheven geest van de keizer. De Germaanse onderdanen de Tuihanti/van Tuihantum (uit vrije wil en eerbied hun eed zwerend))

DEO MARTI ET DVABVS ALAISIAGIS ET N AVG GER CIVES TVIHANTI CVNEI FRISIORVM VER SER ALEXANDRIANI VOTVM SOLVERVNT LIBENT

(Aan Mars en de twee Alaisiagae en de verheven geest van de keizer. De Germaanse onderdanen de Tuihanti/van Tuihantum, van de ruiterafdeling van de Friezen van Vercovicium voor Severus Alexander (uit vrije wil en eerbied hun eed zwerend))

De hier genoemde Mars of Mars Thincsus wordt gewoonlijk geassocieerd met de Germaanse god*Twiwaz (Oudhoogduits:Zio, Oudnoords:Týr). Over de twee Alaisiagae, Bede en Fimmilene is verder niets bekend.

• West-Germaans volk
• Inscriptie
• Geschiedenis van Overijssel

• Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2024
• Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen