Tours (uitspraak [tuʁ], de s wordt niet uitgesproken) is eenstad in Midden-Frankrijk, aan deLoire. Tours was de hoofdstad van de voormalige provincieTouraine, thans is het de hoofdplaats van het departementIndre-et-Loire. De stad telde op 1 januari 2022 138.668[1] inwoners die in het FransTourangeaux worden genoemd.
De Gallische stam van deTurones leefde in dit gebied. In deGallo-Romeinse tijd was Tours, destijdsCaesarodonum genaamd, al een stad van betekenis. Caesarodunum werd waarschijnlijk gesticht tijdens de regeerperiode vanAugustus ofTiberius tussen 10 v.Chr. en 20 of 30 n.Chr. en lag in de vallei tussen deLoire enCher. Van de stad, die een oppervlakte van 80 hectare besloeg, was het gedeelte aan de oevers van de Loire het meest verstedelijkt. Caesarodunum beschikte over openbare monumenten, zo werden er een tempel, twee thermale baden, twee aquaducten, een brug en hetamfitheater aangetroffen. De stad kende zijn hoogtijdagen tijdens de vroeg-Romeinse tijd in de 2e eeuw. Toen werd het amfitheater nog vergroot. Daarna kromp het in het laat-Romeinse Rijk tot het gebied in en rond de vesting ofcastrum, waarvan het amfitheater de basisstructuur vormde.[2] Dit castrum omvatte de meest dichtbevolkte wijken aan de Loire. Caesarodunum, dat geleidelijk de naamCivitas Turonorum kreeg, werd rond 360 de hoofdstad vanGallia Lugdunensis.
Tours in 1572
Tours werd een bisdom aan het begin van devierde eeuw en groeide langzaam uit tot een pelgrims- en handelsstad. De derde bisschop was de bekeerdelegioensoldaatMartinus; in hetNederlands bekend als Sint-Maarten. Hij speelde een grote rol in de kerstening van de streek, en Tours werd een van de belangrijkste religieuze centra van Gallië. De intellectuele en artistieke uitstraling van de stad werd in de volgende eeuwen nog versterkt met figuren alsGregorius van Tours (zesde eeuw) enAlcuinus (achtste eeuw). Die laatste stichtte er een invloedrijke school en een bibliotheek. Tours was in de vroege middeleeuwen hoofdstad van depagus turonensis.[3] In de 9e eeuw werd hetcastrum van Tours verder verstrekt om de stad te verdedigen tegen deNoormannen.
In 1205 veroverde koningFilips August Tours op deEngelsen. Tijdens deHonderdjarige Oorlog was Tours het hart van het koninkrijk Frankrijk en werd zodoende de hoofdstad en koninklijke stad.Frans I nam Tours deze titel af en maakteParijs tot hoofdstad van het koninkrijk. Vanaf devijftiende eeuw kende Tours een belangrijkezijde-industrie, die was begonnen onder impuls van koningLodewijk XI. Onder de ambachtslieden van Tours kende hetcalvinisme veel aanhangers en de stad werd een centrum van dereformatie in Frankrijk. De inname van de stad door een protestants garnizoen en de daarop volgendebeeldenstorm en plunderingen, leidden tot een tegenreactie van katholieke inwoners. Die vermoordden in juli 1562 protestanten die beschutting hadden gezocht in een kerk en wierpen hun lichamen in de Loire.[4] Na deintrekking van hetEdict van Nantes verlieten veel zijdewerkers de stad en begon een economisch verval die de stad pas in denegentiende eeuw te boven kwam door de komst van de spoorwegen.
Tours is aangesloten op deLGV Atlantique enTGV's komen aan opstation Tours, het centraal kopstation van de stad. Veel doorgaande treinen, waaronder TGV's, stoppen niet in Tours maar in het vlakbij gelegenstation Saint-Pierre-des-Corps, twee kilometer oostelijk, dat vanuit Tours goed bereikbaar is met pendeltreinen en andere treinen.
Tours is een belangrijk spoorknooppunt met spoorlijnen naar:
Le Mans
Angers, Nantes
Poitiers, Bordeaux, La Rochelle
Vierzon, Lyon
Hoofdlijn naar Parijs via Orléans
De LGV Atlantique tussen Parijs en Bordeaux
De lokale spoorlijn naar Parijs via Vendôme.
De lokale (doodlopende) lijnen naar Chinon en Loches
De LGV Atlantique is verlengd naar Bordeaux. Er zijn aansluitingen voorzien waardoor ook treinen vanuit Tours of Saint-Pierre-des-Corps de hogesnelheidslijn in de zuidelijke richting kunnen gebruiken.[bron?]
Zoals de meeste Franse steden hebben ook in Tours stadstrams gereden. De laatste tram reed in 1949.[bron?] Op 31 augustus 2013 is in Tours een nieuwe tramlijn van bijna 15 kilometer geopend met 29 stations. De tramlijn wordt gereden met zevendelige geledeCitadistrams. Deze trams hebben een bijzondere vormgeving met aan de voor- en achterkant[5] verticale lichtstrepen.
DeRue Colbert is de hoofdstraat van het middeleeuwse Tours. Aan dePlace Foire le Roi liggen enkele 15e-eeuwse huizen. In 'À la Pucelle armée' zouJeanne d'Arc in 1429 haar wapenrusting hebben laten maken. DePlace Plumereau is een gezellig plein; de voorgevels van de huizen zijn na de Tweede Wereldoorlog gerestaureerd.
DeCathédrale Saint-Gatien werd gebouwd van de dertiende tot de zestiende eeuw. Het koor isvroeggotisch, het schip hooggotisch, en de voorgevel is gebouwd in de flamboyant-gotische stijl. De twee torens begon men in romaanse stijl, vervolgde men in gotische stijl, en bekroonde men in renaissancestijl. Desondanks is de St. Gatien bijzonder harmonieus. De St. Gatien is beroemd om zijn ramen. Deze dateren uit de dertiende eeuw (koor), veertiende eeuw (roosvenster) en vijftiende eeuw (schip).
Deabdijkerk St. Julien heeft mooie moderne gebrandschilderde ramen. HetHôtel Goüin is een goed voorbeeld vanItaliaanse renaissance-architectuur in Frankrijk.
HetMusée du Compagnonnage toont meesterwerken, die gezellen moesten maken om als handwerksman aan de kathedralen te mogen gaan werken.
HetGrand Théâtre dateert uit de 2e helft van de 19e eeuw.
Tours is bekend als aankomstplaats van de jaarlijks in het najaar verreden wielerklassiekerParijs-Tours. De aankomstlijn ligt doorgaans op deAvenue de Grammont. Daarnaast is Tours negen keer etappeplaats geweest in de wielerkoersRonde van Frankrijk. Dit was voorlopig voor het laatst in 2021 het geval. De FransmanAndré Darrigade won twee touretappes (1957 en 1961) in Tours.
