Tokio ofTokyo is een van de 47prefecturen of provincies vanJapan. De naam東京 wordt bij transcriptie volgens het gangbareHepburnsysteem meestal gespeld alsTōkyō (uitspraak Japansⓘ) en betekent letterlijk: "Oostelijke hoofdstad". Officieel gebruikt men ook de naam 東京都, ofwelTōkyō-to, en dat betekentmetropool Tokio ofprefectuur Tokio.
Alle 23speciale wijken van Tokio worden als een aparte stad bestuurd en samen beslaan ze het gebied van de historischestad Tokio, ofwel東京市, (Tōkyō-shi).[2] Binnen deze zone woonden medio 2012 meer dan 8,7 miljoen inwoners. De totale bevolking van de prefectuur Tokio bedroeg 14 miljoen inwoners op 1 december 2024.[1]
Voor veel westerlingen is het onbekend dat Tokio niet een stad is, maar een conglomeraat van steden. Destad Tokio (東京市,Tōkyō-shi) hield als bestuurlijke eenheid op te bestaan in 1943. Tokio heeft in het Westen drie verschillende definities, die in het Japans alle verschillende namen hebben.
De metropool Tokio of de prefectuur Tokio (東京都,Tōkyō-to), bevat naast de 23 speciale wijken, die elk het statuut van stad hebben, nog verschillende andere steden, gemeenten, dorpen en zelfs verschillende eilanden in deGrote Oceaan. In de prefectuur wonen bijna 13 miljoen mensen. Het bestaat uit de 23 centraal gelegen wijken van Tokio, 26 grote en 5 kleine steden en uit 8 dorpen. Ten zuiden van Tokio liggen nog deOgasawara- enIzu-eilanden, die bestuurlijk gezien ook tot dit gebied behoren.
De23 speciale wijken van Tokio (23 区,Nijūsan-ku) bevinden zich op het grondgebied van de voormalige stad Tokio (東京市,Tōkyō-shi). Zij vormen het kerngebied. Elke wijk vormt administratief gezien een eigen gemeente. Op 1 april 2000 verschafte hetJapanse parlement hen het statuut van lokale publieke entiteiten (地方公共団体,chihō-kōkyō-dantai), een statuut dat gelijk is aan dat van een stad. Sindsdien noemen de wijken zichzelf in het Engels "stad" (City Shinjuku, Shibuya City) in plaats van wijk, hoewel de "ku" (区, oftewel wijk) in hun Japanse naam onveranderd is gebleven. In totaal wonen hier circa 9 miljoen mensen.
De agglomeratie-Tokio ofGroot-Tokio (首都圏,Shuto-ken,Hoofdstedelijke regio), bestaat uit deJapanse prefecturenChiba,Kanagawa,Saitama, en Tokio (hiertoe behoren ook de miljoenenstedenYokohama enKawasaki). Groot-Tokio is de op een na grootstemetropool ter wereld en telt zo'n 39,8 miljoen inwoners (census 2017).
Dit artikel handelt over Tokio zoals beschreven in definitie 1. Voor de andere definities, ziespeciale wijken van Tokio respectievelijkGroot-Tokio.
De verschillende definities en het niet-bestaan van “de stad Tokio” zorgen in het buitenland vaak voor begripsverwarring.
Het vasteland van Tokio ligt ten noordwesten van debaai van Tokio en meet ongeveer 90 km van het oosten tot het westen en 25 km van het noorden tot het zuiden. Tokio wordt begrensd door de prefecturenChiba in het oosten,Yamanashi in het westen,Kanagawa in het zuiden enSaitama in het noorden. Het vasteland van Tokio wordt onderverdeeld in de 23 speciale wijken (特別区,tokubetsuku, letterlijk "speciale wijken", maar algemeen bekend onder de naam nijūsanku, "23 wijken ") in het oosten en de regio Tama (多摩地域) in het westen.Daarnaast behoren ook twee eilandengroepen in deStille Oceaan tot Tokio: deIzu-eilanden en deBonin-eilanden, ook wel de Ogasawara-eilanden.
VolgensJapans recht wordt Tokio gedefinieerd als to (都), wat vertaald kan worden als "metropool".[4] Het is de enigeJapanseprefectuur die zo wordt genoemd. Het bestuur van de prefectuur verloopt hetzelfde als bij de andere Japanse prefecturen. Tokio wordt bestuurlijk ingedeeld in de23 wijken van Tokio (特別区-ku), die tot 1943 destad Tokio (東京市,Tōkyō-shi) vormden. Nadien werden ze aparte, autonome gemeenten, elk met een burgemeester en een gemeenteraad. Ze hebben het statuut van stad. Binnen de prefectuur bevinden zich verder nog 26 steden (市,shi), 5 gemeenten (町,chō ofmachi) en 8 dorpen (村,mura ofson). Elk van deze gemeenten heeft een eigen bestuur.
Het bestuur van de metropool (Tokyo Metropolitan Government) is in handen van een verkozen gouverneur en een parlement. De gouverneur van Tokio (都知事,Tochiji), momenteelYoichi Masuzoe, kan gezien worden als een "burgemeester" of een "gouverneur" van Tokio. Dit omdat de prefectuur Tokio sinds 1943 de bestuurlijke bevoegdheden heeft van een stad en een prefectuur. De bestuurlijke zetel van Tokio is hetTokyo Metropolitan Government Building inShinjuku dat in 1991 doorKenzo Tange werd gebouwd. De gouverneur bestuurt samen met het parlement over het volledige grondgebied van Tokio, inclusief de meren, rivieren, dammen, boerderijen, de afgelegen eilanden en de nationale parken.
Tokio bestaat uit drie delen: de23 wijken van Tokio, de regio Tama en de eilanden in de Stille Oceaan.
Tokio wordt in 23 speciale wijken verdeeld. Het aantal wijken is na deTweede Wereldoorlog teruggebracht van 35 naar de huidige 23 wijken. Despeciale wijken van Tokio,tokubetsu-ku, bevinden zich op het grondgebied van de voormaligestad Tokio 東京市,Tōkyō-shi. De stad Tokio werd op 1 juli 1943 met de prefectuur Tokio (東京府,Tōkyō-fu) samengevoegd tot de huidige 'metropool-prefectuur'. Als gevolg van deze fusie maken deze wijken, in tegenstelling tot de anderewijken in de steden van Japan, geen deel uit van een groter geheel, in casu een stad.
Elke speciale wijk vormt bestuurlijk een eigengemeente met een eigen verkozenburgemeester engemeenteraad net zoals de andere steden in Japan. De speciale wijken verschillen van andere steden in het feit dat zij een unieke bestuurlijke relatie hebben met de prefectuur Tokio. Bepaalde gemeentelijke diensten zoals dewaterleiding, hetriool enbrandweer, die normaal gesproken onder verantwoordelijkheid van het lokale stadsbestuur zouden vallen, worden uitgevoerd door de prefectuur Tokio. Hoewel ze nog steeds deku in hun naam dragen, noemen ze zich sinds 1 april 2000 in hetEngels officieel City: City Shinjuku, Shibuya City en niet langer zoals in het verleden speciale wijk.[5]
Ten westen van de speciale wijken liggen steden, gemeenten en dorpen die dezelfde status hebben als de andere gemeenten binnen Japan. Deze dienen voornamelijk alsslaapsteden voor de mensen die werken in Centraal-Tokio. Men noemt deze regio gezamenlijk de regio Tama of West-Tokio. De regio Tama heeft een oppervlakte van 1169,49 km² en een bevolking van ongeveer 4.128.111 inwoners. Op 1 mei 2008 bedroeg de bevolkingsdichtheid 3530 inw/km².
De prefecturale overheid heeft de steden Hachiōji, Tachikawa, Machida, Ōme en Tama benoemd als regionale centra met de bedoeling verschillende stadsdiensten aan te bieden buiten Centraal-Tokio.[6]
In het uiterste westen van de prefectuur bevindt zich slechts een district (gun):Nishitama. Het bevat de volgende gemeenten:
Hinode
Mizuho
Okutama
Hinohara
Het merendeel van dit district is bergachtig en ongeschikt voor bewoning. De hoogste berg van Tokio, deKumotori (雲取山,Kumotoriyama) is 2017 meter. Andere belangrijke bergen in Tokio zijn de Takasu (1737 m), Odake (1266 m) en deMitake (929 m). HetOkutamameer (奥多摩湖,Okutama-ko) op deTamagawa vlak bij deprefectuur Yamanashi is het grootste meer van Tokio.
Tot Tokio behoort eveneens een aantal afgelegen eilanden. Het verste bevindt zich op 1850 km van Centraal-Tokio. Door deze afstand worden de eilanden bestuurd door subprefecturen.DeIzu-eilanden bestaan uit een groep van vulkanische eilanden en maken deel uit van het nationale parkFuji-Hakone-Izu. De Izu-eilanden bestaan uit (het dichtst bij Centraal-Tokio)Izu Ōshima,Toshima,Niijima,Shikinejima,Kozushima,Miyakejima,Mikurajima,Hachijojima enAogashima. Izu Ōshima en Hachijojima hebben het statuut van gemeente. De andere eilanden hebben het statuut van dorpen. De eilanden Niijima en Shikinejima vormen sameneen dorp.
DeOgasawara-eilanden bestaan van noord naar zuid uitChichi-jima,Nishinoshima,Haha-jima,Kita Iwo Jima,Iwo Jima enMinami Iwo Jima. De subprefectuur Ogasawara is eveneens verantwoordelijk voor twee kleine afgelegen eilanden:Minami Torishima, het oostelijkste punt van Japan (1850 km van Centraal-Tokio) enOkino Torishima, het zuidelijkste punt van Japan. DeVolksrepubliek China betwist dat dit laatste een eiland is en stelt dat het niet meer is dan enkele onbewoonde rotsen. De Iwo-eilanden en de kleine afgelegen eilanden hebben geen permanente bewoning. Er bevinden zich wel militairen van deJapanse Zelfverdedigingstroepen. De eilandenChichi-jima enHaha-jima zijn wel bewoond. Zij vormen samen het dorp Ogasawara.De eilanden hebben een totale oppervlakte van 406 km². De eilandbevolking neemt voortdurend af en op 1 september 2005 waren er 26000 inwoners. De bevolkingsdichtheid bedroeg 65 inw./km².
Tokio heette aanvankelijkEdo. Dit vissersdorpje groeide uit tot de feitelijke hoofdstad van Japan toen deTokugawa-familie in1603 hetshogunaat overnam. HetSankin Kotai-systeem, wat inhield dat op elk moment ofwel eenDaimyo, ofwel zijn familie in Tokio moest verblijven, had een grote invloed op de groei van Tokio. De officiële hoofdstad bleefKyoto, waar de keizers resideerden. Die keizers waren slechts in naam staatshoofd, want de werkelijke macht berustte bij de Tokugawa-shoguns.
In1868 werd de macht teruggegeven aan de Keizer, op dat moment keizerMeiji (zie eventueel ookMeiji-restauratie). Toen werd de naam ook veranderd van Edo naar Tokio en werd Tokio de hoofdstad van Japan.[7]
In1923 werd de stad getroffen door een zeer zwareaardbeving, deKanto-aardbeving met een kracht van 8,2 op deschaal van Richter.[8] Door de daaropvolgende branden werd de stad nagenoeg geheel verwoest. Meer dan 140.000 inwoners kwamen om.
De wederopbouw na de aardbeving was nog lang niet voltooid toen Japan zich mengde in deTweede Wereldoorlog. Vooral aan het eind van de oorlog werd Tokio zwaar gebombardeerd. De Amerikanen hadden het aanvankelijk voorzien op Japanse vliegtuigfabrieken. Met de komst van deB-29 bommenwerper, met het eilandIwo Jima veroverd en met een nieuwe commandantCurtis LeMay veranderde de aanpak. LeMay was voorstander van "tapijtbombardementen" metnapalmbommen. In de nacht van 10 maart 1945 liet hij een drie uur durend bombardement met laagvliegende bommenwerpers uitvoeren op de wijkShitamachi waar 750.000 mensen woonden. Het totale aantal slachtoffers dat in de resulterendevuurstorm omkwam (schattingen variëren tussen 80.000 en 200.000)[9] overtrof dat van de atoombommen opHiroshima enNagasaki. Toen de oorlog was afgelopen in1945, was het aantal inwoners van Tokio gehalveerd ten opzichte van het begin van de oorlog in1940. Hierna volgde de Amerikaanse bezetting en een snelle wederopbouw. De bewoners bouwden zo snel mogelijk hun eigen huizen weer op uit alle materiaal dat ze konden vinden. Daardoor heeft Tokio zijn originele stratenpatroon behouden. In 1961 bereikte Tokio als eerste stad ter wereld een inwonertal van tien miljoen.
In 1964 werden in Tokio deOlympische Zomerspelen gehouden, de eerste Olympische Spelen op Aziatische bodem. Oorspronkelijk zouden de Spelen in 1940 in Tokio worden gehouden, maar wegens de Tweede Wereldoorlog werden ze afgelast. Deze Spelen markeerden het einde van de wederopbouw, en waren een welkome aanleiding om de wereld het nieuwe gezicht van Japan te tonen.
Rond 1970 liep devervuiling van Tokio uit de hand vanwege de grote bevolkingsdichtheid, het hoge energieverbruik en het grote aantal auto's. De groeiende welvaart had ook een keerzijde, en in 1976 werd de toentertijd strengste milieuwetgeving ter wereld ingevoerd om Tokio te redden van de ondergang. Inmiddels is de vulkaanFuji alweer bijna 100 dagen per jaar zichtbaar vanaf de hoogste gebouwen.
Op20 maart1995 voerden leden van deAum Shinrikyo-sekte een aanslag met het zenuwgassarin uit in demetro van Tokio. Er vielen hierbij twaalf doden.Ook worden de jaren 90 gekenmerkt door grootschalige stadsvernieuwing op initiatief van de overheid, onder andere in Odaiba, Shiodome en Marunouchi.
1,568 miljoen (11,16%) 9,284 miljoen (66,12%) 3,195 miljoen (22,75%)
Naar nationaliteit
Buitenlanders
485.4444
1 schattingen van 1 oktober 2022
² cijfers van 1 januari 2023
³ Census van 2020
4cijfers van 1 januari 2020.
Op 1 oktober 2022 had Tokio ongeveer 14,041 miljoen inwoners. Hiervan woonden er 9,72 miljoen in de speciale wijken.[10] Overdag groeit de bevolking met bijna 2,704 miljoen doordat werkkrachten en studenten zich naar het centrum begeven. Dit effect is zelfs nog meer uitgesproken in de drie centraal gelegen speciale wijkenChiyoda,Chūō enMinato. De gezamenlijke bevolking van deze drie speciale wijken bedroeg volgens de Nationale Census van 2022 496.000 inwoners tijdens de nacht maar 3,123 miljoen tijdens de dag.[10] Het inwonertal van de volledige prefectuur bedroeg op 1 oktober 2007 12,79 miljoen inwoners (8,653 miljoen in de speciale wijken), met een toename van 3 miljoen tijdens de dag. Tokio heeft momenteel de hoogste bevolking in zijn geschiedenis. De 23 speciale wijken echter hadden een bevolkingsaantal van 8.893.094 in de census van 1965, terwijl het aantal inwoners tijdens de census van 1995 onder de 8 miljoen lag. Momenteel is er een trend om terug te keren naar de kernstad omwille van de gedaalde vastgoedprijzen.
In 2023 waren de meestvoorkomende buitenlandse nationaliteiten in Tokio Chinezen (213.767), Zuid-Koreanen (92.418), Vietnamees (36.227), Filipijnen (33.219), Amerikanen (18.508), Nepalees (27.290), Taiwanees (19.726), en Indiaas (12.130).[11]
Volgens de census van 1889 telde destad Tokio (東京市,Tōkyō-shi). 1.389.600 inwoners. Het was toen ook al de grootste Japanse stad van die tijd.
Tokio is een van de drie grote financiële centra in de wereld samen metNew York enLonden. Tokio heeft de grootste hoofdstedelijke economie ter wereld. Volgens een studie die werd uitgevoerd doorPricewaterhouseCoopers had hetstedelijk gebied van Tokio (36 miljoen inwoners) eenbruto binnenlands product van 1191 miljard US$ in 2005 (naarkoopkrachtpariteit).[12] In 2008 waren 47 bedrijven die in deFortune Global 500 vermeld staan, gevestigd in Tokio. Dit is bijna het dubbele vanParijs, dat op de tweede plaats staat.[13] Bij deze bedrijven zitten onder meer ‘s werelds grootsteinvesteringsbanken enverzekeringsmaatschappijen. Tokio dient als een hub voor de Japansetransportsector. Tijdens de groei van de Japanse economie, na deTweede Wereldoorlog, verhuisden verschillende bedrijven hun hoofdkwartieren vanOsaka (het historische commerciële centrum) naar Tokio. Hun bedoeling was om zo betere toegang te hebben tot de overheid. Deze trend neemt geleidelijk af wegens de overbevolking in Tokio en de hoge kosten aldaar.
Hettoerisme vormt eveneens een belangrijke bron van inkomsten voor Tokio.
Tokio beschikte in 2003 over 8460 ha landbouwgrond.[15] Hiermee bekleedt Tokio volgens hetMinisterie van Landbouw, Bosbouw en Visserij de laatste plaats van alle prefecturen. De landbouwgrond is geconcentreerd in West-Tokio. Bederfelijke producten zoals groenten, fruit en bloemen kunnen gemakkelijk getransporteerd worden naar de markten in het oosten van de prefectuur.Komatsuna (Japanse spinazie) enspinazie zijn de belangrijkste groenten.
36% van het grondgebied van Tokio is bedekt met bossen. De meest voorkomende bomen zijn deJapanse ceder en deJapanse cipres. Deze bomen zijn voornamelijk terug te vinden in de westelijke bergachtige gemeenten Akiruno, Ōme, Okutama, Hachiōji, Hinode en Hinohara.
Debaai van Tokio was ooit belangrijk voor de visvangst. Tegenwoordig komt het grootste deel van de vis echter van de afgelegen eilanden Izu Ōshima en Hachijōjima. De belangrijkste producten van de visvangst zijn deskipjacktonijn,nori enaji.
Tokio vormt als centrum vanGroot-Tokio de grootste hub van Japan voor zowel binnenlands als buitenlands trein-, weg- en luchtverkeer. Het openbaar vervoer binnen Tokio bestaat uit een uitgebreid netwerk van propere en efficiënte[16] treinen en metro’s die uitgebaat worden door verschillende maatschappijen.
InŌta, een van de speciale wijken, bevindt zichLuchthaven Haneda ("Tokyo International Airport "). De luchthaven wordt voornamelijk gebruikt voor binnenlandse vluchten. Buiten Tokio, bevindt zich deLuchthaven Narita, in de prefectuurChiba. Deze luchthaven vormt de poort voor het internationale luchtverkeer.
De trein is het belangrijkste vervoermiddel binnen Tokio. Tokio heeft het uitgebreidste trein- en metronetwerk van de wereld.JR East beheert het grootste netwerk, waaronder deYamanote-ringlijn die rondom het centrum van Tokio loopt. Twee maatschappijen baten het metronetwerk uit: het privébedrijfTokyo Metro en het overheidsbedrijfToei.Samen vormen ze demetro van Tokio die op basis van reizigersaantallen de grootste ter wereld is. Per dag stappen ruim 7 miljoen mensen in de metro, en nog miljoenen andere in (lokale) treinen. De prefecturale overheid en privémaatschappijen baten eveneens verschillende busroutes uit. Men heeft de keuze uit lokale, regionale en nationale diensten. De busterminals bevinden zich bij de grote stations zoalsstation Tokio enstation Shinjuku.
Tokio staat, net als veel andere Aziatische steden, onder druk door wateroverlast. Dit uit zich in vier belangrijkste verschillende vormen:overstromingen,tsunami’s,zeespiegelstijging enliquefactie. Overstromingen zijn voornamelijk een probleem bij zware regenval, hierdoor kunnen de vele rivieren die Tokio rijk is overbelast raken. Ten tweede vormen Tsunami’s een groot risico voor de stad doordat Tokio langs 4 breuklijnen ligt in de Pacifische Oceaan. Dit feit zorgt ervoor dat Japan gemiddeld 1500aardbevingen per jaar te verduren krijgt, met een kans op een tsunami als gevolg. Daarnaast vormt de stijgende zeespiegel een steeds groter gevaar voor Tokio. Op dit moment leven ongeveer 2 miljoen mensen onder de zeespiegel in de stad, en wanneer de zeespiegel blijft stijgen zal dit getal nog veel groter worden. Als laatste heeft Tokio te kampen met liquefaction: dit kan zich voordoen wanneer de grond, bestaande uit fijn zand, verzadigd is met water. Bij aardbevingen krijgt dit mengsel een vloeibare structuur, dit zorgt ervoor dat veel gebouwen en structuren ernstig wegzakken in de grond.
Tokio heeft verschillende adaptieve maatregelen gerealiseerd in de stad om de bovenstaande problemen tegen te gaan. De grootste en duurste maatregel is het Metropolitan Area Outer Underground Discharge Channel. Dit is een ondergrondse faciliteit om het overschot aan water vanuit de rivieren die door en langs de stad lopen op te slaan en om te leiden. Het project heeft 13 jaar geduurd om te voltooien, heeft 2 miljard dollar gekost en is daarmee ook de duurste van de gerealiseerde maatregelen. Een andere adaptieve maatregel tegen het stijgende waterniveau is het bouwen van super levees (dijken) rond de rivieren. Waar normale dijken enorm kwetsbaar zijn als ze overstromen, zijn super levees dat veel minder. De dijk loopt geleidelijk af, waardoor het water veel minder snelheid kan opbouwen. Ook deze maatregel is echter duur: om dit te realiseren moeten alle bewoners tijdelijk verhuizen omdat het gehele gebied opgehoogd moet worden. Als laatste probeert Tokio ook liquefaction tegen te gaan; dit gebeurt met verschillende geavanceerde afwateringstechnieken die ervoor zorgen dat de grond steviger en compacter wordt, en dat er minder grondwater aanwezig is in de probleemgebieden.
Er is ook een niet-nationalepublieke universiteit: de Tōkyō Toritsu Daigaku (東京都立大, Engels:Tokyo Metropolitan University).Er zijn echter ook enkele andere universiteiten waar lessen in het Engels worden gegeven:
International Christian University (国際基督教大学,Kokusai Kirisutokyō Daigaku)
Kleuterscholen, basisscholen (graden 1 tot 6) en middenscholen (graden 7 tot 9) worden geleid door despeciale wijken of door de gemeenten. Het middelbare onderwijs wordt beheerd door de Raad voor Onderwijs van de metropool Tokio (東京都教育委員会,Tōkyō-to Kyōiku Iinkai).
DeOlympische Zomerspelen van 1964 werden in Tokio gehouden. In hetOlympisch Stadion worden verschillende internationale sportwedstrijden georganiseerd. Tokio was een van de steden die zich kandidaat gesteld hadden voor de Olympische Zomerspelen van 2016, maar het verloor in de stemming vanRio de Janeiro. Later won de stad wel het recht deOlympische Zomerspelen van 2020 te organiseren. Daarvoor werd een nieuwNieuw Olympisch Stadion gebouwd op de locatie van het vorige gelijknamige stadion.
Tokio organiseerde in 1991 hetWK atletiek in het vorige Olympisch Stadion.
Het uitzicht van Tokio werd in grote mate bepaald door zijn geschiedenis. In de recente geschiedenis is de metropool tot twee keer toe in een ruïne veranderd. De eerste keer in 1923 ten gevolge van deKanto-aardbeving en later ten gevolge van debombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog.[19] Hierdoor is het stadsgezicht van Tokio heel modern en eigentijds en zijn oudere gebouwen zeldzaam.[19]
De schoonheid van Tokio ligt in de contrasten en de perfecte combinatie van ultramoderniteit, terwijl het op veel plekken nog steeds de sfeer van traditioneel Japan behoudt. Het is een stad waar neonverlichte wolkenkrabbers en animewinkels naast eeuwenoude tempels en prachtige tuinen bestaan.
Tokio heeft talloze toeristische trekpleisters, van heiligdommen en kunstgalerijen tot tuinen en winkelgebieden en nog veel meer.
Hier is een lijst van populaire plekken en bezienswaardigheden voor bezoekers:
HetUenopark staat bekend om zijn musea. In het park bevinden zich hetNationale Museum van Tokio, het Nationale wetenschapsmuseum van Japan, het Museum Shitamachi en het Nationale Museum voor westerse kunst en er bevinden zich verschillende kunstwerken en standbeelden.
↑"Table 1.2 – Top 30 urban agglomeration GDP rankings in 2005 and illustrative projections to 2020 (using UN definitions and population estimates)", "UK Economic Outlook, March 2007", page 5 (PDF)
.svg)
