Theodora (Grieks: Θεοδώρα) (†867 of later), een dochter van dePaphlagonische edelman Marinus Mamikonian, was de vrouw van deByzantijnse keizerTheophilus. Zij schonk hem twee zonen, de vroeggestorven Constantinus enMichael, en vijf dochters, Thecla, Anna, Anastasia, Pulcheria en Maria.
Na de dood van haar man in842 werd zij regentes voor haar minderjarige zoon, keizer Michael III. Haar voornaamste raadgevers waren haar broersBardas enPetronas, haar oom Sergius Nicetiates, en haar gunsteling, delogotheetTheoctistus, die in843 de anderen opzijschoof. Samen zorgden zij voor een stabiele regering.
Zowel met deBulgaren als met deArabieren leefde zij over het algemeen in vrede (hoewel de ByzantijnenKreta aanvielen en in853Damietta plunderden). DeSlaven die zich inGriekenland en in het bijzonder dePeloponnesos hadden gevestigd, pacificeerde zij.
Theodora was een voorstandster van de iconenverering, en had hierover conflicten gehad met Theophilus. Bij het begin van haar regentschap herriep zij dadelijk alleiconoclastische wetten en zette zij depatriarchJohannes de Grammaticus af. In maart843 liet zij de nieuwe patriarchMethodius I eenconcilie bijeenroepen dat de bepalingen van hetTweede Concilie van Nicaea (787) opnieuw bekrachtigde. Het herstel van deiconen als voorwerpen van verering wordt tot op heden jaarlijks door deoosters-orthodoxe kerk herdacht met deTriomf van de orthodoxie (eerste zondag van de Grotevasten), en Theodora zelf werd voor haar aandeel hierinheilig verklaard. Haar feestdag is op11 januari.
De overgang van iconoclasme naar iconenverering verliep vreedzaam. Tegen de sekte dergnostisch-christelijkepaulicianen, die in het oosten vanAnatolië sterk stond, werd daarentegen hard opgetreden. Vele duizenden kwamen om het leven, en massa’s paulicianen weken uit naar het door moslims bestuurde Melitene (Malatya).
Theodora hield haar zoonMichael III ver van de macht; bovendien drukte zij zwaar op zijn privéleven: zij scheidde hem van zijnmaîtresse Eudocia Ingerina en dwong hem in855 te huwen met Eudocia Decapolita. In november 855 pleegde Michael samen met zijn oom Bardas een staatsgreep: Theoctistus werd vermoord, en Theodora werd op15 maart856 officieel afgezet. Enkele jaren later werd zij, net als eerder al haar nog levende dochters, naar een klooster verbannen.
