Eenterritoriaal geschil is een onenigheid over het bezit en/of bestuur over land tussen twee of meerstaten. Het kan hierbij ook gaan over een stuk land dat werd veroverd door een staat op een andere staat, waarbij de laatste staat vervolgens niet meer wordt erkend door de staat die het stuk land heeft bezet. Het grondgebied dat de inzet van het conflict vormt, wordtbetwist gebied genoemd.
Dergelijke gebiedstwisten staan vaak in verband met het bezit vangrondstoffen alsrivieren, vruchtbare grond,minerale hulpbronnen ofolie- engasvoorraden, hoewel de geschillen ook kunnen zijn ingegeven door (verschillen in)cultuur,religie enetnisch nationalisme. In veel gevallen komen territoriale geschillen voort uit vaag en onduidelijk taalgebruik in een verdrag dat de "oorspronkelijke" grens definieert.
Territoriale geschillen zijn een belangrijke oorzaak vanoorlogen enterrorisme, daar staten vaak proberen om hun echte of vermeendesoevereiniteit te verkrijgen over een gebied door hetbinnen te vallen en niet-staatsgebonden entiteiten proberen het beleid van politici te beïnvloedden door het uitvoeren van terroristische acties. Hetinternationale recht is tegen het gebruik van geweld door een staat om daarmee gebied van een andere staat teannexeren. Het handvest van deVerenigde Naties stelt: "Alle lidstaten zullen zich in hun internationale relaties onthouden van de dreiging met of het gebruik van geweld tegen deterritoriale integriteit of politieke onafhankelijkheid van elke staat of op welke wijze dan ook, die niet consistent is met de Doelen van de Verenigde Naties."[1]
In sommige gevallen, zoals bijAksai Chin, deStraat van Taiwan enKasjmir, wordt door beide partijen eenbestandslijn (Line of Control; LOC) vastgesteld, die dient als dede facto internationale grens. Hoewel deze lijnen vaak duidelijk zijngedemarceerd, hebben ze echter niet delegitimiteit van een overeengekomen internationale grens.
Het begripgrensconflict wordt alleen gebruikt voor de vele gevallen waarbij alleen eengrensgebied (en niet een hele staat) tussen ten minste twee staten wordt betwist en kan ookenclaves omvatten, die formeel omsloten worden door een andere staat, zoals in het geval vanNagorno-Karabach. Een ander voorbeeld is deRepubliek China, die door deVolksrepubliek China wordt gezien als niet meer bestaand en illegaal en juridisch gezien wordtTaiwan door de Volksrepubliek beschouwd als haar 23e provincie.
Het begripbezet gebied verwijst in het algemeen naar gebieden (het begrip wordt vaak in meervoud gebruikt) die door een soevereine staat worden bestuurd (vaak met inzet van militaire aanwezigheid) en niet tot haar erkende gebied behoren gezien vanuit het internationale recht. Meestal worden gebieden gedurende langere tijd bezet om een territoriale claim in de praktijk te brengen, maar dit is niet altijd het geval. Soms worden gebieden bezet door een staat om strategische redenen (bijvoorbeeld om eenbufferzone te creëren of als een preventieve ingreep om een rivaliserende macht ervan te weerhouden om er de macht over te krijgen) of als een dwangmiddel (als straf, om interne maatregelen op te leggen of om te gebruiken als onderhandelingsmiddel). Het begrip bezette gebieden wordt sinds de late 20e eeuw vooral gebruikt om te verwijzen naar deWestelijke Jordaanoever en deGazastrook, waarvan de status sterk wordt betwist (ziePalestijnse Gebieden).
Het begripirredentisme wordt gebruikt voor grensconflicten en andere territoriale aanspraken, waarbij een van de partijen haar aanspraken rechtvaardigt op basis van vroegere culturele of etnische saamhorigheid.
All Members shall refrain in their international relations from the threat or use of force against the territorial integrity or political independence of any state, or in any other manner inconsistent with the Purposes of the United Nations.