| Temsebrug | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Nieuwe Scheldebrug | ||||
| Algemene gegevens | ||||
| Locatie | Temse,.svg) BelgiëBornem, België | |||
| Coördinaten | 51° 7′ NB, 4° 13′ OL | |||
| Overspant | Schelde | |||
| Lengte totaal | 374 m | |||
| Bouw | ||||
| Bouwjaar | 1870(eerste brug) 1949-1955(oude brug) 2006-2009(nieuwe brug) | |||
| Architectuur | ||||
| Type | Basculebrug | |||
  | ||||
| ||||
DeTemsebrug,Bornembrug ofScheldebrug is eenbruggencomplex over deBoven-Zeeschelde ter hoogte vanTemse datOost-Vlaanderen verbindt met de provincieAntwerpen. Vanaf de 14e eeuw waren hierveren en sinds 1870 hebben er bruggen gelegen. Het huidige ensemble van drie bruggen dateert van 2009 en wordt gebruikt door wegverkeer en treinen.
De brug verbindt Temse, in hetWaasland op delinkeroever, metBornem inKlein-Brabant op de rechteroever. Deverkeersbrug is een onderdeel van degewestwegN16, dieSint-Niklaas metMechelen verbindt. Despoorbrug bedientSpoorlijn 54 Mechelen - St. Niklaas.
.PNG)
De oudste brug in Temse werd gebouwd in 1870 en was eenspoorbrug met wat ruimte voor voetgangers en karren; tevoren waren er ter hoogte van Temse tweeveren, reeds vanaf de14e eeuw. Tot aan de bouw van de Temsebrug lag de eerste brug stroomopwaarts inDendermonde, hemelsbreed ruim twaalf kilometer verder; anno 2020 is de afstand over het vaarwater 22,3 kilometer.
De eerste Scheldebrug in Temse werd ontworpen door deFranseingenieurGustave Eiffel. Deze 343 meter lange brug werd ingehuldigd op30 november1870. De brug bestond uit twee vasteaanbruggen metvakwerkopbouw, en eendraaideel dat bij opening voor twee vaargeulen van 20 meter zorgde. Ze maakte deel uit van despoorlijn 54 over de Schelde van Mechelen naarTerneuzen. Naast de spoorwegverbinding was de brug ook eentolbrug met een doorgang voor dieren en voetgangers. In 1872 werd 15centiemen gevraagd voor paard of koe, 10 centiemen voor een ezel, 5 centiemen voor een persoon en 3 centiemen voor een geit of twee eenden. De brug werd later ook gebruikt door smallepaardenkarren enhondenkarren.
De brug leed ernstige schade tijdens deEerste Wereldoorlog maar werd hersteld. Tijdens deTweede Wereldoorlog werd de brug in1940 door Franse en Belgischegenietroepen om tactische redenen opgeblazen. Tot 1955 werd weer eenveerpont ingericht.
Aan de huidige "oude" brug werden de werken begonnen op 2 juni 1949. De brug werd in 1955 opgeleverd en is 365 meter lang. Ze was daarmee tot de bouw van de nieuwe brug de langste Belgische brug over water. Deze brug bood ruimte voor de spoorverbinding, eengewestweg met twee rijstroken en voet- en fietspaden. Tijdens de bouw van de brug viel een van de arbeiders in het water. Hij brak hierbij zijn nek en liet het leven. De brug werd ingehuldigd op 19 december 1955. Zoals bij meer bruggen uit de periode van deKoude Oorlog zijn er in enkele pijlersmijnkamers gemaakt, zodat de brug op te blazen was in geval van oorlog.[1]
Het bewegend gedeelte van de brug overspande oorspronkelijk 30 meter, maar door de explosieve groei vanBoelwerf in de jaren '50 was dat ontoereikend geworden. In 1963 werd een nieuw beweegbaar gedeelte geïnstalleerd met een overspanning van 50 meter, waardoor Boelwerf ook grotere schepen kon bouwen. In april 1994 werd het bewegend gedeelte van de brug vervangen.
De beslissing voor de ontdubbeling van de brug werd genomen door deVlaamse Regering in mei 2005. Een symbolische eerste steen werd gelegd in oktober 2006; de werken startten echt in april 2007. Naast twee baanvakken is ook een fietspad en een brede wandelesplanade met houten planken aangelegd. De nieuwe brug (de Scheldebrug Temse-Bornem) heeft een kostprijs van 23,5 miljoen euro en is de langste brug over water van België.
Van april 2018 tot februari 2021 werd de brug volledig gerenoveerd, nadat een inspectie ernstige schade aan de stalen brugdekplaat van het beweegbare gedeelte aan het licht had gebracht. Van april tot juni 2018 werd de stalen brugdekplaat hersteld en voorzien van een nieuwe antisliplaag en belijning.[2] Daarna werd de volledige brugstructuur gerenoveerd in drie fases: In de eerste fase, van mei tot november 2019, werd de metaalstructuur gezandstraald en geverfd. In een tweede fase, van februari tot juni 2020, werden het wegdek en de voetpaden vernieuwd. In de derde en laatste fase werd het fietspad vernieuwd.[3] Tijdens de werken werd de brug meerdere keren afgesloten voor het verkeer waardoor alle verkeer in beide richtingen over de parallelle brug moest rijden, met grote verkeershinder tot gevolg. Het treinverkeer werd niet geïmpacteerd door de renovatiewerken.
Tot 2009 diende al het verkeer ter hoogte van de brug van twee rijstroken in beide richtingen samengebracht te worden op de twee rijstroken van de brug. Dat knelpunt, gecombineerd met de passage van schepen waardoor de brug regelmatig geopend diende te worden, maakte dat er bij de brug veelfiles ontstonden. Op 29 mei 2009 werd naast de bestaande brug een tweede parallelle brug ingehuldigd, zodat alvast het verkeer ook op de brug over tweemaal twee rijstroken kan verlopen. De vaste delen van de tweede brug werden in vijf stukken geplaatst in augustus en september 2008.
De nieuwe brug dient voor het verkeer richting Bornem, de oude brug (de Scheldebrug Bornem-Temse) wordt exclusief voorbehouden voor het verkeer richting Temse, behalve tijdens herstel- of onderhoudswerk aan de nieuwe brug.
Het grootste gedeelte van beide bruggen ligt op het grondgebied vanBornem. De grens tussen de twee gemeenten ligt in het midden van de vaargeul, onder het ophaalbare gedeelte van de bruggen. Voor grotere binnenvaart, zoals metEuropaschepen, moet de brug sporadisch geopend worden afhankelijk van het getijdepeil. Tot hetfaillissement van deBoelwerf in 1994 moest de brug ook bediend worden voor de daar gebouwde schepen.
De oorspronkelijke brug van Eiffel uit 1870 was eendraaibrug die bij opening voor een doorvaart van twee keer 20 meter zorgde.
Het beweegbare brugdeel van de oude brug uit 1955 was eenrolbasculebrug met een lengte van 30 meter. In 1963 werd dit vervangen door een rolbasculebrug van 50 meter. Bij de renovatie in 1994 is dit deel vernieuwd.
De brug van 2009 is een dubbelebasculebrug met beweegbare brugdelen van samen 50 meter lengte en een totale lengte van 374 meter – negen meter langer dan de "oude" brug. Bij opening is het noordelijk deel het langste open: het gaat als eerste omhoog en als laatste omlaag.
De oude en de nieuwe brug liggen op tien meter van elkaar. De doorgang voor de scheepvaart is voor beide bruggen even breed, de hoogte verschilt minimaal. De maximum vaarsnelheid is 14 kilometer per uur. De vaarweg ter plaatse is geschikt voor schepen vanCEMT-klasse VIb; de grootst toegestane combinaties zijn dusduwstellen van 195 meter lang, met 2×2duwbakken.
De vrije hoogte van het brugcomplex is 5,11 meter en devaargeul ter plaatse is 45 meter breed. Aangezien Temse zich aan eentijgebonden sectie van de Schelde bevindt met eendubbeldaags getij, schommelt de doorvaarthoogte van de gesloten brug tweemaal per dag gemiddeld tussen 11,14 meter bijTAW (referentiepeil van gemiddelde laagwaterstand in Oostende) en 5,94 meter bij gemiddeld hoogwaterpeil.[4] Door verschillende factoren zoals weersomstandigheden, seizoen enspringtij kan het verschil tussen deze uitersten echter nog groter zijn.[5] Bij geopende brug zijn er geen hoogtebeperkingen.[6][7][8]
Er zijn verschillende benamingen in gebruik voor het bruggencomplex bij Temse.Scheldebrug enTemsebrug worden beide gebruikt, ook in overheidsstukken, waarbij somskant Bornem wordt toegevoegd voor de oude verkeersbrug.[9][10]De Vlaamse Waterweg beschouwt het complex als drie aparte bruggen en noemt ze stroomafwaarts (van west naar oost):
Scheldegids, Temse - Temsebrug
·
·
Westerscheldetunnel (weg) ·Antigoontunnel (spoor) ·Liefkenshoektunnel (weg) ·Oosterweeltunnel (Lange Wapperbrug†) (weg/fiets) ·Waaslandtunnel (weg) ·Brabotunnel (premetro) ·Sint-Annatunnel (voet/fiets) ·Kennedytunnel (weg/fiets/spoor) ·Scheldebrug (Antwerpen) (fiets/voet) ·Temsebrug (weg + spoor) ·Vlassenbroekbrug (weg) ·Dendermondebrug (weg +spoor) · Schoonaardebrug (weg) · Uitbergenbrug (weg) ·Scheldefietsbrug (Wetteren) · Wetterenbrug (weg) · Mellebrug (weg)
