| Temporale kwab | ||||
|---|---|---|---|---|
| Lobus temporalis | ||||
 | ||||
De hersenkwabben van degrote hersenen ■ frontale kwab - voor ■ occipitale kwab - achter ■ temporale kwab - zijkant Mensen hebben van deze vier kwabben er ieder twee, links en rechts in het hoofd. Dekleine hersenen zijn in zwart-wit onder de grote hersenen te zien. | ||||
| Synoniemen | ||||
| Nederlands | slaapkwab[1] temporale lob[2] | |||
| ||||
Detemporale kwabben[2] oflobi temporales[3] (enkelvoud:lobus temporalis) zijn een deel van dehersenen. Ze behoren tot hettelencephalon en zijn gelegen aan beide zijkanten, ongeveer boven de oren. De temporale kwabben bevatten onder andere dehippocampi en deamygdalae.
De hippocampus en de amygdala zijn gelegen in hetmediale (naar binnen gelegen) deel dat ook wel demediotemporale cortex wordt genoemd. In het mediale deel van de temporale kwab liggen (van boven naar onder) twee windingen of gyri degyrus parahippocampalis, door desulcus rhinicus en desulcus collateralis gescheiden van degyrus fusiformis. De gyrus fusiformis wordt vervolgens weer begrensd door desulcus occipitotemporalis.
Hetlaterale (aan de buitenkant gelegen) deel kan (wederom van boven naar onder, gerekend vanaf defissura lateralis, de groeve van Sylvius) worden onderverdeeld in drie windingen: degyrus temporalis superior (bovenste slaapwinding, locatie vanBrodmanngebied 22), degyrus temporalis medius (middelste slaapwinding, locatie vanBrodmanngebied 21) en degyrus temporalis inferior (onderste slaapwinding, locatie vanBrodmanngebied 20). Het achterste deel van de gyrus temporalis superior van de linkergrotehersenhelft wordt ook wel hetcentrum van Wernicke genoemd. Deze drie windingen worden gescheiden door respectievelijk desulcus temporalis superior en desulcus temporalis inferior. Het meest naar voren gelegen deel wordt depolus temporalis of slaappool genoemd. Deauditieve cortex of gehoorschors ligt in het bovenste deel van de temporale kwab in de groeve van Sylvius.
De laterale (aan de buitenkant gelegen) temporale kwabben bestaan (van voor naar achter) uit deprimaire auditieve schors, de secundaire auditieve schors en desecundaire visuele schors. De temporale kwabben zijn betrokken bij hetgehoor, het verbalegeheugen, detaalfuncties en ook bij visuele herkenning. Hier volgt een korte samenvatting.
Laesies van de temporale kwab gaan vaak gepaard met verschillende vormen vanagnosie enanomie: het onvermogen objecten te herkennen en/of te benoemen. Volgens onderzoekers als H. Damasio e.a. zouden laesies van specifieke gebieden hier gepaard gaan met categorie-specifieke functionele defecten zoals het niet kunnen herkennen of benoemen van personen, dieren of gereedschappen (zie ook hieronder bij taal). Stoornissen in het herkennen van gezichten (prosopagnosie) lijken verband te houden met specifieke gebieden (zoals degyrus fusiformis) in de temporale kwab van de rechtergrotehersenhelft.
De mediotemporale schors methippocampus is verantwoordelijk voor de tijdelijke, voorlopige opslag van nieuwekennis van feiten en gebeurtenissen, ook wel aangeduid alsdeclaratief geheugen of expliciet geheugen. Waarschijnlijk is de opslag van deze kennis in hetlangetermijngeheugen niet beperkt tot de temporale kwab, maar kan het ook plaatsvinden in verder weg gelegen gebieden in de hersenschors.
Decortex temporalis inferior vormt het eindpunt van de zogeheten ventrale route van het visuele systeem (zie afbeelding hiernaast). Deze is vooral verantwoordelijk voor de verwerking van kennis van objecten (‘wat-route’). Aangenomen wordt dat vroegere (dit wil zeggen dichter bij de visuele schors gelegen) stations in deze route betrokken zijn bij verwerking van elementaire visuele kenmerken (zoals: kleur, vorm), en latere stations bij verwerking van meer abstracte of betekenisvolle kenmerken (zoals: begrippen/categorieën) van waargenomen objecten. Neuronen in dit gebied reageren vooral op driedimensionale objecten.
De temporale kwab van de linkerhersenhelft speelt ook een rol bij taalverwerking. Beschadigingen in de gyrus temporalis superior (gebied 22 vanBrodmann) gaan vaak gepaard met syntactischeafasie: stoornissen in het begrijpen van grammatica van zinnen. Mogelijk fungeren deze gebieden als opslagplaats van linguïstisch-syntactische informatie. Daarentegen zou decortex temporalis inferior (o.a. gebied 20) meer betrokken zijn bij de opslag c.q. verwerking van meer concreet-inhoudelijke begrippen.
Volgens de Canadese neuroloog-psycholoogMichael Persinger wordt geloof in God bepaald in de temporale kwab. Stimulatie van de temporale kwab zou kunnen leiden tot visioenen. Hij zou dit met gebruikmaking van magnetische golven hebben aangetoond.[4] Andere onderzoekers konden zijn bevindingen niet bevestigen.[5][6]
