Tapas is eenreligieus ofspiritueelfilosofisch concept voor brandende ijver en essentiële energie. Tapas combineert zuivering, zelf-discipline en soberheid. Tapas wordt al beschreven in deRigveda en latereVeda's en in deMahabharata, een omvangrijk religieus en filosofischepos uitIndia, dat samen met deRamayana een belangrijke culturele hoeksteen van hethindoeïsme vormt.
Tapas staat voor verschillende oefeningen om de lagere aard te zuiveren en te beteugelen, zodat dekosha's (voertuigen) vanJivatman (Purusa, Zelf, het individuele bewustzijn) onder de beheersing van een ijzeren wil worden gebracht. Inorthodoxe zin istapas een oefening voor de zuivering en beheersing van hetfysieke lichaam en de ontwikkeling van wilskracht, zoalsvasten en geboden naleven (alsPranayama). De bedoeling is het bewustzijn van het voertuig los te maken, omdat het voertuig deel uitmaakt van het niet-Zelf.Asmita (ik ben dit-besef) wordt zo afgezwakt en ten slotte teniet gedaan.[1]
Tapas is verder doorPatanjali beschreven in deYogasoetra's (II, 32), als een van de vijf delen vanNiyama:
43. (c) Tapas vernietigt de onzuiverheden van lichaam en zintuigen, en geeft macht (siddhi).
