Surya (Savitri, Vivasvan, Martanda, Ravi) is in de oudste geschriften van hethindoeïsme, deVeda's, de verpersoonlijking van dezon, respectievelijk de zonnegod, die veel gelovigen vandaag nog op verschillende manieren eren. De Veda's beschrijven hem als hetjuweel van de hemel. Hij schenkt het licht en is de oorzaak van dag en nacht. Andere namen van Surya zijn:Dinakara (Schepper van de dag),Bhaskara (Schepper van licht),Vivaswat (de Stralende),Mihira (Die de aarde water schenkt),Grahapati (Heer van de sterren),Karmasakshi (Getuige van de werken van de mens),Martanda (Nazaat vanMritanda).
Surya wordt vaak afgebeeld op een door paarden (meestal zeven) getrokken hemelwagen, gemend doorAruna. Hierop zit ook zijn vrouwChhaya, de godin van de schaduw. Surya geldt ook als een van de manifestaties vanAgni, devuurgestalte van het goddelijke. Hierbij is Agni het vuur op aarde en aan de hemel is het de zon Surya.
Hij is de zoon vanKasyapa enAditi,Dyaus en volgens andere teksten vanUshas (Dageraad), omdat de dageraad aan de komst van de zon voorafgaat. Omdat de zon de dageraad volgt, wordt hij ook haar minnaar en echtgenoot genoemd. Zijn vrouwen zijnUshas,Sangna (Saranya), de dochter vanViswakarma en Chhaya (Schaduw) is Sangna's plaatsvervanger. Volgens deRamayana isSugriva, de apenkoning, Surya's zoon bij een aap en in deMahabharata is de heldKarna zijn zoon. In de gedaante van een hengst wordt Surya de vader van deAsvins enRevanta (Raivata). Vivasvan (Surya) is ook de vader vanYama enManu. Surya is zijn dochter.
Wanneer Hindoes Surya vereren, bedoelen ze daar niet het 'object zon' mee, maar het 'principe zon', het licht, dat dagelijks terugkeert en de geestrijke duisternis moet verdrijven. Velen bidden vooral bij zonsopkomst demantraGayatri, die de wens naar het geestelijk licht en deilluminatie uitdrukt. Deze is aanSavitr gericht, het aspect van de zon voor hij opkomt. Andere gelovigen voeren eenstand uit, waarbij met eennamasté naar de zon gebogen wordt. Een lichamelijke vorm van de zonneverering is de zogenaamdeZonnegroet uit dehatha yoga..
Surya wordt ook tot deAditya's gerekend, een groep van twaalf vedische godheden die elk een verschillend zonaspect zijn. In deBrahmaPurana worden genoemd:
Indra, de heer van de goden en vernietiger van hun vijanden
DeVishnuPurana vertelt datSangna haar echtgenoot Surya moest verlaten, vanwege zijn enorme straling. Ze stelde Chhaya (Schaduw) aan als haar plaatsvervanger. Pas na jaren ontdekte Surya het verschil toen ChhayaYama (Dood), een zoon van Sangna, vervloekte. Door de macht van meditatie kwam Surya er achter dat zijn vrouw Sangna als een merrie in een bos verbleef. Hij veranderde zich in een hengst en na enige jaren keerden ze in hun gewone gedaante terug naar hun plaats. Om het met hem uit te kunnen houden, vermaaldeViswakarma, Sangna's vader, één achtste van zijn straling op een steen. Van dit vermalen deel werden Vishnu'sdiscus,Shiva'sdrietand,Kartikeya's lans enKuvera's wapens gemaakt.
Savitri heeft gouden ogen, gouden handen en een gouden tong. Hij rijdt in een wagen, getrokken door stralende paarden met witte hoeven.
In dePurana's, als zoon vanAditi enKasyapa, wordt Surya beschreven als een donkerrode man met drie ogen en vier armen. In twee handen houdt hijwaterlelies vast: met de ene zegent hij en met de andere moedigt hij zijn vereerders aan. Surya zit op een rodelotus en stralen komen van zijn gestalte.Aruna (Rozig, Dageraad), de zoon van Kasyapa enKadru is zijn wagenmenner. In deRig Veda trekken zeven merries Surya's hemelwagen.
