Columbia, de supercomputer (2004) van deNASACapaciteit inFLOPS van de grootste supercomputer over de tijd;logaritmische schaal
Eensupercomputer is eencomputer met een buitengewoon grote bewerkingscapaciteit of rekenvermogen. Aangezien decapaciteit van (elektronische) computers sinds de invoering in dejaren veertig tot heden snel stijgt (ziewet van Moore), is de definitie van een supercomputer echter sterk aaninflatie onderhevig. De eerste supercomputers werden gebouwd in dejaren 60; een gemiddeldezakrekenmachine heeft inmiddels een grotere capaciteit. Op dit moment (2023) is de HPE Cray EX235a ontwikkeld doorHewlett Packard Enterprise de snelste supercomputer. Deze volgde op onder andere de Sequoia vanIBM, deK Computer van het JapanseFujitsu, deTianhe-I (2010) van het National Supercomputing Center in China, deCray XT5 Jaguar (2009) vanCray Incorporated, deIBM Roadrunner (2008) en deBlue Gene/L (2004) vanIBM, die op zijn beurt werd voorgegaan door deEarth Simulator (2002) vanNEC.
Men moet een supercomputer niet verwarren met eenmainframe. Beide hebben een grote verwerkingscapaciteit, maar bij een supercomputer is die het grootst. Bij een mainframe ligt de nadruk meer op ononderbroken inzet en het bedienen van een groot aantal gebruikers. Men gebruikt een supercomputer wanneer men genoegen kan nemen met een systeem dat soms uit moet voor een servicebeurt, maar waarvan absolute topprestaties verlangd worden als het systeem in bedrijf is. Daarbij ligt de nadruk meestal opfloatingpointbewerkingen. Vaak wordt een supercomputer gebruikt voor onderzoekswerk op universiteiten of technische instituten waarbij op ieder moment slechts een beperkt aantal mensen met het systeem werkt, en iedere gebruiker zijn eigen, specifieke applicatie heeft.
Supercomputers bevatten tegenwoordig meerdereprocessoren. Terwijl de meeste (thuis) pc's één of twee processoren hebben, kan een supercomputer er duizenden bevatten. Deze processoren zijn met elkaar verbonden via een zeer snel intern netwerk. Veel gebruikt voor supercomputers zijn bijvoorbeeldMyrinet, Quadrics enInfiniBand. Sommige supercomputerfabrikanten, zoals Cray, ontwikkelen hun eigen netwerk. Andere veelvoorkomende kenmerken van supercomputers zijn de aanwezigheid van veel geheugen- en opslagcapaciteit. Het is ook mogelijk om eencluster van meerdere computers te laten fungeren als één supercomputer. Nupersonal computers steeds krachtiger worden, kunnen ook consumenten-pc's worden gebruikt in een cluster.
Tegenwoordig wordt steeds meer gebruikgemaakt van deze clusters die werken door middel vandistributed computing waarbij netwerken van bijvoorbeeld normale (langzamere maar wel veel goedkopere) pc's als een grote supercomputer worden ingezet. Soms overtreft de rekensnelheid van dit soort netwerken die van de grootste 'alleenstaande' supercomputers. Het netwerk van over de hele wereld verspreid staande pc's werd voor het eerst doorSETI gebruikt bij zijn speurtocht naar buitenaards leven. Met de komst vanBOINC zijn naar voorbeeld van SETI ook andere instellingen gebruik gaan maken van de ongebruikte tijd van de computer (Windows, Mac, of Linux) om ziektes te genezen, de opwarming van de aarde te bestuderen, pulsars te ontdekken en vele andere vormen van onderzoek te doen.
Deze 'virtuele' netwerkcomputers worden steeds sneller en kunnen zich dikwijls goed meten met de snelste supercomputers. Sommige experts stellen dan ook dat, naarmate de netwerken waaruitInternet bestaat steeds sneller worden en alle computers langzamerhand daarmee verbonden zijn, het internet uiteindelijk als een enkele 'supercomputer' gaat functioneren. Daarmee zou het zinloos worden om nog over aparte supercomputers te spreken.Voorlopig zal dat niet gebeuren omdat de verbindingen tussen de afzonderlijke computers via het gewone Internet nog te traag zijn. Met name de opstarttijd van verbindingen (latency) is via het gewone Internet voorlopig nog te hoog.
