%2c_de_ontvoer%2c_Bestanddeelnr_934-2865.jpg)
Hetstrafprocesrecht, ook welformeel strafrecht ofstrafvordering is het procesrecht van hetstrafrecht. Als formeel strafrecht vormt het de tegenhanger van het materieel strafrecht. Het geeft aan welke procedure gevolgd moet worden als iemand hetmateriële strafrecht heeft overtreden terwijl het materiële strafrecht bepaalt wat wel en niet strafbaar is. Het Wetboek van Strafvordering neemt een centrale plaats in in het formele strafrecht.
Strafprocesrecht vindt men zowel in Nederland als in België in het Wetboek van Strafvordering en is met meer waarborgen omkleed dan burgerlijk procesrecht. Dit is ook logisch, want de overheid grijpt diep in het privé-leven in, bedreigt de verdachte met financiële en vrijheidsstraffen, en stigmatiseert hem en zijn familie. Hetlegaliteitsbeginsel staat dus voorop: strafvervolging vindt slechts plaats op de wijze waarin de wet voorziet. Staat iets niet in de wet, dan heeft de rechter dus geen mogelijkheid om te improviseren. Ook beginselen uit hetEuropees Verdrag voor de Rechten van de Mens, zoals "eerlijk proces", "redelijke termijn" en "wapengelijkheid" spelen een rol. De verdachte moet een eerlijke kans krijgen, en mag niet te lang in onzekerheid verkeren. Het Wetboek van Strafvordering regelt ook het vooronderzoek, het onderzoek ter terechtzitting, bewijs enbijzondere opsporingsbevoegdheden. De tenuitvoerlegging van de straf behoort tot het strafprocesrecht maar wordt niet in het Wetboek van Strafvordering geregeld.
De NederlandseWet op de rechterlijke organisatie en diverse bijzondere wetten bevatten voornamelijk formeel strafrecht.Hetlegaliteitsbeginsel ex Artikel 1 van hetWetboek van Strafvordering stelt dat het formele strafrecht door de wet geregeld wordt. Hiermee wordt bedoeld eenwet in formele zin, i.e. een wet samengesteld door deStaten Generaal en deregering samen en weerhoudt decentrale overheden zoals Provincies en Gemeenten er dus van hun eigen strafproces regels op te stellen. De bevoegdheid kan daarentegen wel worden gedelegeerd naar centrale bestuurders zodat het strafprocesrecht ook kan worden geregeld door middel vanAMvB's ofbeleidsregels.