Haarlem
Algemeen
Stationscode	Hlm
Aantal reizigers	36.507 (2024)[1]
Geschiedenis
Opening	15 september1908
Stationsbouw
Architect(en)	Dirk Margadant
Perrons	3
Perronsporen	6 (waaronder 2zaksporen) (Sporenschema)
Spoorlijn(en)
Spoorlijn(en)	Oude Lijn Noord-Hollandsche lijn Haarlem - Zandvoort
Treindienst(en)
Treinvervoerder	NS
Overig openbaar vervoer
Vervoerders
-Busvervoerder	Qbuzz &Connexxion
Ligging
Land	Nederland
Plaats	Haarlem
Coördinaten	52° 23′ NB, 4° 38′ OL
Officiële website
Portaal    Openbaar vervoer Nederland

Station Haarlem is het belangrijkstespoorwegstation vanHaarlem, gelegen aan despoorlijn Amsterdam - Rotterdam (deOude Lijn), despoorlijn Haarlem - Uitgeest en despoorlijn Haarlem - Zandvoort.

Het eerste station Haarlem werd geopend op20 september1839, als een van de drie stations van despoorlijn Amsterdam - Haarlem, de eerste spoorlijn van deHIJSM en tevens de eersteNederlandse spoorweg (Amsterdam –Halfweg –Haarlem), nu deel van de Oude Lijn.

InHaarlem kwam het eerste en tijdelijke station buiten hetcentrum en destadswallen van Haarlem te liggen.

In 1842 werd het tijdelijke station, dat net buiten deAmsterdamse Poort stond, vervangen door een station op de definitieve locatie aan de noordkant van het centrum, in de buurt die bekend staat als deStationsbuurt. Bij deze verplaatsing kwam ook de overbrugging van hetSpaarne, door middel van deSpaarnespoorbrug, in gebruik. Hetstation is een van de weinige 19e-eeuwse stations in Nederland die binnen een 17e-eeuwseomwalling werden gebouwd.

Op de plaats van het tijdelijke station, aan deOudeweg, bevindt zich sinds 1839 ook het terrein van deHoofdwerkplaats Haarlem vanNS Treinmodernisering (NSTM).^[2]

In 1842 werd de spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem verlengd naarLeiden. Aanvankelijk was de spoorlijn uitgevoerd inbreedspoor, met eenspoorwijdte van 1945 mm. In 1865 werd het spoor versmald totnormaalspoor (1435 mm). In 1867 kwam despoorlijn Haarlem - Uitgeest in gebruik en in 1881 despoorlijn Haarlem - Zandvoort. De tegenover het station gelegen fabriek vanBeijnes kreeg in 1891 eenspooraansluiting, die in 1952 kwam te vervallen. In 1912 werd station Haarlem aangesloten op deHaarlemmermeerspoorlijnen. Haarlem kreeg daarmee een tweede station erbij,station Rijksstraatweg, waar enkel treinen van de Haarlemmermeerspoorlijnen halteerden. Dit station aan deAmsterdamsevaart werd in 1936 gesloten. Niet ver daarvandaan werd in 1998station Haarlem Spaarnwoude geopend.

Het oorspronkelijke stationsgebouw uit 1842 werd in 1867 verbouwd en in 1906-1908 vervangen door een nieuw gebouw vanDirk Margadant aan de nu hooggelegen spoorlijn. Kenmerkend zijn de twee verschillende in- en uitgangsgebouwen en de situering van de wachtkamers en restauratie op heteilandperron. Het is het enige station in Nederland in deart nouveau ofjugendstil-stijl, en een van de markantste gebouwen in de stadHaarlem. In het gebouw zijn veletegeltableaus aangebracht (zie afbeelding).

Een van de weinige grote veranderingen sinds de bouw van het stationsgebouw is de aanleg van het derde perron langs spoor 8 in 1953, waarvan de architectuur contrasteert met de rest van het gebouw.

Het station is meerdere keren gebruikt voor filmopnamen, zoals voorAls twee druppels water vanFons Rademakers in 1963, voorHet meisje met het rode haar van Ben Verbong (1981), voorZwartboek vanPaul Verhoeven in 2005 en voor de Amerikaanse actiefilmOcean's Twelve vanSteven Soderbergh in 2004, waarin het Haarlemse perronstation Amsterdam Centraal moest voorstellen.

In de gebouwen op het grote middenperron bevonden zich, naast dienstruimten, ook wachtzalen en andere reizigersfaciliteiten, waaronder twee zalen voor de stationsrestauratie. Een van deze gebouwen is sinds 2011 in gebruik als een kleine bibliotheek met wachtruimte en koffieautomaat.

Op 15 september 2008 was er een groot feest ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van het huidige stationsgebouw van Haarlem.

• 
  Stationsoverkapping
• 
  Een van de drie uitgangsgebouwen
• 
  Tegeltableau 100 jaar spoorwegen; 1839-1939 doorZenith Gouda
• 
  Het station vanuit de lucht
• 
  Filmopname op het perron voor de film Het meisje met het rode haar
• 
  Achterzijde van het station

In 1912 kwam despoorlijn Aalsmeer - Haarlem in gebruik, onderdeel van deHaarlemmermeerspoorlijnen. Hiervoor werd de brug over hetSpaarne van een derde spoor voorzien. Sinds de opheffing van de lijn naar Hoofddorp in 1936 is dit spoor in gebruik gebleven als verbinding met deHoofdwerkplaats Haarlem.

De sporen in station Haarlem werden in 1927geëlektrificeerd als onderdeel van de elektrificatie van deOude Lijn. Ook de lijn naarIJmuiden werd toen elektrisch. De lijn naar Zandvoort werd in 1935 geëlektrificeerd. Het locomotievendepot werd datzelfde jaar opgeheven.

Tot 1986 was Haarlem een belangrijk station inNederland. Sinds de opening van dewesttak van de Schiphollijn reden echter de meeste doorgaande treinen naarRotterdam,Zeeland enBelgië viastation Schiphol Airport.

Lange tijd stopte aan het derde perron (spoor 8) deintercity uitLimburg naarZandvoort. Vanaf 1996 was dit het aankomst- en vertrekspoor voor de intercity's naarHeerlen enMaastricht, maar sinds december 2006 stopt de trein van Amsterdam naar Zandvoort op dit spoor en sinds december 2011 ook die naar Uitgeest. De intercity's van de Oude Lijn stoppen nu in beide richtingen aan het grote middenperron (sporen 3 en 6).

Sinds de invoering van de dienstregeling 2012 rijden doorgaande intercitytreinen Amsterdam - Den Haag - Rotterdam - Zeeland weer de oude route (van voor 1986) over Haarlem, onder meer om ruimte te maken voorFyra-treinen op het traject Amsterdam Centraal - Schiphol. Ook de treinen Haarlem -Alkmaar hebben nu de benaming intercity maar rijden alleen in de spits in één richting, zodat het aantal intercity's in dit spoorwegknooppunt sterk is gestegen. Vanaf de dienstregeling van 2018 reden in de ochtendspits 6 treinen naar Haarlem en in de middagspits 6 treinen van Haarlem. Na de afschaling van de dienstregeling in 2020 vervielen deze treinen. Vanaf de dienstregeling 2025 zijn weer 2 treinen voorzien, in de ochtendspits 2 treinen naar Haarlem en in de middagspits 2 treinen van Haarlem.^[3]

Voor de splitsing van de lijnen naarUitgeest,Zandvoort enLeiden is er een klein opstelterrein waar ongebruikt materieel staat. Tevens ligt op dit opstelterrein een spoor waar museum-materieel wordt opgeknapt

Treinseries die het station aandoen:

Dit station beschikt over een groot aantal buslijnen, hieronder een overzicht.Connexxion beheert de concessies Haarlem/IJmond en Amstelland-Meerlanden,Qbuzz beheert de concessie Zuid-Holland Noord.

Concessiegebied	Platform	Lijn	Route	Bijzonderheden
Stadsdienst
Haarlem/IJmond	B/C	2	Haarlem,Station Spaarnwoude (zuid) - Zuiderpolder - Slachthuisbuurt - Centrum -Haarlem, Station - Kleverpark - Sinnevelt - Haarlem,Delftplein/Spaarne Gasthuis
Haarlem/IJmond	C/D	3	Haarlem, Schalkwijk Centrum - Spaarne Gasthuis (locatie Haarlem-Zuid) - Centrum -Haarlem, Station - Haarlem,Delftplein/Spaarne Gasthuis -Velserbroek -Driehuis -IJmuiden, Rotonde Stadspark
Haarlem/IJmond	A	7	Haarlem, Station →Nova College →Spaarne College →Haarlem, Station	Schoolbus
Haarlem/IJmond	A	8	Haarlem, Station →Nova College →Hogeschool Inholland →Overveen →Haarlem, Station	Schoolbus
Haarlem/IJmond	C	15	Haarlem, Station - Haarlem, Station Spaarnwoude (noord) - Haarlem, Waarderweg	Rijdt niet in het weekend
Streekdienst
Haarlem/IJmond	B/C	14	Heemstede,Station - Ramplaankwartier - Centrum -Haarlem, Station - Haarlem,Delftplein/Spaarne Gasthuis
Haarlem/IJmond	B/D	73	Haarlem, Schalkwijk Centrum - Centrum -Haarlem, Station - Velserbroek - Beverwijk,Station -Heemskerk - Castricum,Station
Haarlem/IJmond	A	81	Zandvoort, Centrum - Zandvoort,Station -Bloemendaal aan Zee -Overveen -Haarlem, Station
Haarlem/IJmond	A	84	Zandvoort, Station - Bloemendaal aan Zee - Overveen -Haarlem, Station	Zomerbus, rijdt alleen in de zomermaanden
Zuid-Holland Noord	E	250	Leiden,Centraal Station -Leiden Bio Science Park -/Sassenheim -Lisse -Hillegom -Bennebroek -Heemstede -Haarlem, Station
Amstelland-Meerlanden	F	255	Haarlem, Station - Amsterdam,Station Bijlmer ArenA	Spitslijn
Haarlem/IJmond	F	568	Haarlem,Delftplein/Spaarne Gasthuis →Haarlem, Station → Cruquius, Spaarne Werkt	Spitslijn
Haarlem/IJmond	D	569	Cruquius, Spaarne Werkt →Haarlem, Station → Haarlem, Delftplein/Spaarne Gasthuis	Spitslijn
Zuid-Holland Noord	Jansweg	850	Haarlem, Station - Lisse, Keukenhof	Alleen tijdens openingsdagen van deKeukenhof
Haarlem/IJmond	D	N80	Amsterdam, Leidseplein → Halfweg → Haarlem, Spaarnwoude Station →Haarlem, Station → Haarlem,Delftplein/Spaarne Gasthuis → Velserbroek → Beverwijk, Station	Nachtbus, rijdt alleen op vrijdag- en zaterdagnacht
R-net
Amstelland-Meerlanden	(E/)K	300	(IJmuiden, Dennekoplaan - Haarlem-Noord -)Haarlem, Station - Schalkwijk -Vijfhuizen - Hoofddorp, Spaarne Gasthuis - Hoofddorp, Station -Schiphol -Amstelveen -Ouderkerk aan de Amstel - Amsterdam,Station Bijlmer ArenA	's Nachts als N30 van/naar IJmuiden
		N30
Amstelland-Meerlanden	G	340	Haarlem, Station - Heemstede - Hoofddorp, Spaarne Gasthuis - Hoofddorp Centrum - Hoofddorp,Station -Schiphol-Rijk -Aalsmeer -Uithoorn, Busstation
Amstelland-Meerlanden	H	346	Haarlem, Station - Amsterdam,Station Zuid	Wordt gereden door Van Heugten Tours i.o.v. Connexxion
Amstelland-Meerlanden	F	356	Haarlem, Station - Badhoevedorp -Amstelveen, Busstation -Ouderkerk aan de Amstel - Amsterdam,Station Bijlmer ArenA
Haarlem/IJmond	E	385	Haarlem, Station - Haarlem,Delftplein/Spaarne Gasthuis -Santpoort - Driehuis - IJmuiden, Dennekoplaan

Het aantal door NS vervoerde reizigers (per gemiddelde werkdag) ontwikkelde zich sedert 2019 als volgt:

Station Haarlem heeft een prominente plek in het muzieknummer"Een Turk in Haarlem" vanHarrie Jekkers.^[4]

• Klaas van Giffen:Station Haarlem. Hollandsche sporen door Haarlem en omstreken. Spaar en Hout, Haarlem, 2006.ISBN 978-90-8683-004-6
• H. Romers:Spoorwegarchitectuur Nederland 1841-1938, pp. 17–18, 142-143, 224-231. Walburg Pers, Zutphen, 1981.ISBN 90-6011-366-7

• Station Haarlem opStationsweb
• Bibliotheek op het station

Zie de categorieStation Haarlem vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

• Spoorwegstation in Noord-Holland
• Stationsgebouw in Haarlem
• Bouwwerk van Dirk Margadant
• Haarlem-Centrum

• Wikipedia:Coördinaten op Wikidata
• Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken