| Smaragdvaraan IUCN-status:Niet bedreigd[1] (2017) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||||||||||||
| Exemplaar in hetFernbank Museum of Natural History,Atlanta (VS). | |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||
| Varanus prasinus Schlegel, 1839 | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op Wikimedia Commons | |||||||||||||||||
Smaragdvaraan op Wikispecies | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Desmaragdvaraan[2] (Varanus prasinus) is eenhagedis uit de familievaranen (Varanidae).
Een andere benaming is(groene) boomvaraan.[3] De soort werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven doorHermann Schlegel in 1839. Oorspronkelijk werd de naamMonitor viridis gebruikt. De varaan wordt door een aantal biologen tot het ondergeslachtEuprepiosaurus gerekend.[4]
Op het eilandMoa, dat tot Australië behoort, wordt de hagedis wel 'wyniss' genoemd.[5]
De lichaamslengte bedraagt maximaal 75 centimeter inclusief de staart. De staart is duidelijk veel langer dan het lichaam.[5]
De soort is makkelijk van andere varanen te onderscheiden doordat de kleur meestal geheel groen is terwijl vrijwel alle andere varanen een bruine tot grijze kleur hebben. Zelden komen ook geheel zwarte exemplaren voor, dit verschijnsel wordt welmelanisme genoemd. Het lichaam is slank lenig wat komt door de boombewonende levenswijze
De smaragdvaraan heeft een lichtgroene keelflap aan de keel, op de rug en nek zijn donkere en meestal dunne, gepaarde dwarsbanden aanwezig. Zoals alle varanen heeft ook deze soort een lange nek en staart, de smaragdvaraan is als een van de weinige varanen in staat om de staart op te rollen en de staart dient als extra grijporgaan om zich beter tussen de takken te bewegen.
Het voedsel bestaat voornamelijk uitgeleedpotigen zoalsinsecten maar ookgewervelde dieren worden gegeten zoalskikkers, kleinezoogdieren envogels, enhagedissen zoalsgekko's. Daarnaast worden ook eieren van verschillende dieren opgespoord en buitgemaakt.[6]
Bij bedreiging klimt de varaan in de hogere begroeiing van de bomen tot in dekruin. Bij directe bedreiging, zoals wanneer het dier in het nauw wordt gedreven, bijt de hagedis fel van zich af. De smaragdvaraan leeft in kleine groepjes, die bestaan uit een dominant mannetje, meerdere vrouwtjes, ondergeschikte mannetjes en jonge dieren.
De vrouwtjes zetten eieren af; een legsel bestaat meestal uit maximaal 6 eieren, die worden afgezet in nesten van boombewonende termieten of in bladstrooisel.
De varaan komt voor in delen van zuidoostelijkAzië enAustralië leeft op de eilanden rondNieuw-Guinea en deAustralische staatQueensland.
De habitat bestaat uit vochtigetropische,subtropische bossen enregenwouden, ook in palmbossen, mangroven en rondlagunen wordt de varaan aangetroffen. Er is een hoge tolerantie voor gebieden die door de mens zijn aangepast, zoalscacaoplantages.[6]
Het is een van de weinige soorten varanen die vrijwel uitsluitend in bomen leeft; de varaan komt echter niet in de boomtoppen, maar blijft hooguit enkele meters boven de grond. Voornamelijk lagere bomen met een dichte begroeiing en veel takken hebben de voorkeur. De smaragdvaraan wordt soms aangeboden in de dierenhandel, de hagedis heeft een zeer ruime behuizing nodig.
Door de internationale natuurbeschermingsorganisatieIUCN is debeschermingsstatus 'veilig' toegewezen (Least Concern of LC).[6]
