Siena (uitspraakⓘ) (Nederlands verouderd ookSienna ofSiëna) is eenstad inToscane,Italië. Het is de hoofdstad van deprovincie Siena. In 2003 had de stad 52.775 inwoners. Door het zeer goed behouden middeleeuwse stadsbeeld[1] en zijn bijzondere geschiedenis behoort Siena tot de belangrijkste toeristentrekkers van Italië.
Siena was eenEtruskische nederzetting en een kleineRomeinse stad. Tegen de5e eeuw werd het de zetel van eenbisschop, maar pas vanaf de12e eeuw, toen een autonome commune de eerdere aristocratische regering verving, begon het een stad van belang te worden. De consuls die de republiek regeerden, begonnen langzaam maar zeker steeds meer ook het gewone volk of depoblani te omvatten, en de commune breidde haar territorium uit toen de omringende adel in hun versterkte kastelen zich onderwierpen aan de macht van de stad. DeRepubliek Siena, die intern worstelde tussen de adel en de volkspartij, werkte doorgaans in politieke oppositie met haar grote rivaal,Florence, en was in de13e eeuw voornamelijkghibellijns, in tegenstelling tot dewelfse positie van Florence, wat de achtergrond vormde van deDivina Commedia vanDante.
Kaart van Siena uit 1640
Tijdens de middeleeuwen was Siena ook een rivaal van Florence op het gebied van de kunsten. De belangrijke laat-middeleeuwse of vroege-renaissanceschilderDuccio (1253-1319) was afkomstig uit Siena, maar werkte in alle delen van het schiereiland. De wandschildering van "Goede Regering" doorAmbrogio Lorenzetti in hetPalazzo Pubblico is een magnifiek voorbeeld van laat-middeleeuwse/vroege-renaissancekunst, alsmede een weergave van deutopie van een stedelijke samenleving zoals men deze in die tijd voor ogen had. Siena werd zwaar geteisterd door dezwarte dood van1348. Tot1557 behield Siena zijn autonomie binnen Toscane.
Volgens eenlegende zou Siena gesticht zijn doorSenius enAschius, twee zonen vanRemus die op zijn beurt weer samen metRomulus de stadRome had gesticht. Ze waren uit angst voor de wreedheid van hun oom uit Rome gevlucht en trokken zich terug op de plek waar nu Siena ligt. Zij arriveerden er op een zwart en een witpaard, vandaar het zwart- wittewapenschild envlag van de stad.[3]
DeKathedraal van Siena (Duomo di Siena), waarvan de bouw in de 12e eeuw werd aangevangen, is een van de voorbeelden van Italiaansegotische architectuur. De hoofdfaçade ervan werd in1380 voltooid. Hierbinnen bevindt zich de bekende gotische achthoekige preekstoel, die doorNicola Pisano (1266-1268) is vervaardigd, ondersteund door leeuwen, en hetlabyrint dat in de vloer is ingelegd, en waar boetedoeners op hun knieën overheen kruipen. Hetbaptisterium bevindt zich in Siena op een bijzondere plaats: onder het koor van de kathedraal. Rond het doopvont, bevinden zich hierbas-reliëfs vanDonatello,Lorenzo Ghiberti,Jacopo della Quercia en andere15e-eeuwse beeldhouwers. In het museum van de Opera del Duomo bevindt zichDuccio's beroemde Maestà (1308-1311).
Het schelpvormigePiazza del Campo, het stadsplein, is een andere architectonische schat en staat bekend als locatie van dePalio.
HetPalazzo Pubblico: voormalige zetel van deSignoria en dePodestà. Een van de meest elegante gotisch paleizen vanToscane (in 1297-1310 gebouwd, vergrotingen in de 14e eeuw) is op de benedenverdieping van natuursteen; de hogere verdiepingen zijn van baksteen evenals de aan de linkerkant oprijzendeTorre del Mangia, 1338-1348, door de gebroeders Rinaldo gebouwd met de karakteristieke stenen klokkentoren. Aan de voet van de toren bevindt zich de in 1352 (na de grote pest) bijgebouwde Cappella di Piazza met een fresco vanIl Sodoma. Bij het middendeel van het paleis werd pas in 1680-81 een tweede symmetrische vleugel bijgebouwd. In de vestibule, in de Sala d'Attesa, een kroning vanMaria, een hoofdwerk vanSano di Pietro uit 1445. In de volgende zaal een fresco doorIl Sodoma,Verrijzenis, uit 1537.
Libreria Piccolomini : kardinaal Francesco Piccolomini, de laterepaus Pius III, liet de zaal, bijgebouw van de Kathedraal van Siena, in 1495 uitbouwen voor de bibliotheek van zijn oom Aeneas Silvius Piccolomini (Pius II). Het interieur werd verrijkt in 1502-1509 met fresco's vanPinturicchio, waaronder tien taferelen uit het leven vanpaus Pius II.
Spedale Santa Maria della Scala, ziekenhuis uit de 14e eeuw. Het is nu een cultureel centrum. Er zijn diverse fresco's. Hier is ook het Museo Archeologico Nazionale in gehuisvest.
Siena synagoge, uit 1786 en gebouwd op de plaats van de oudere synagoge met neoklassiek interieur en een hoog barok plafond met een grote gekroonde tablet van de Tien Geboden.
DeUniversiteit van Siena, vermaard vanwege haar faculteiten voor rechtsgeleerdheid en medicijnen, werd in1240 opgericht.De Universiteit van Siena is nog altijd een van de belangrijkste universiteiten van Italië en de stad blijft een belangrijk cultureel centrum, vooral voor de menswetenschappen.
DePalio (Palio delle contrade) is een paardenrace die twee keer per jaar plaatsvindt, op 2 juli en 16 augustus. De Palio is zo belangrijk, dat een Italiaans spreekwoord luidt:"Chi dice Siena, dice Palio.","Wie Siena zegt, zegt Palio". Het wordt gebruikt als twee zaken zo onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, dat men het ene niet zonder het andere kan noemen. Het is een belangrijk evenement voor de stad.
Vertrek en aankomst van de wielerwedstrijdStrade Bianche zijn in Siena. De finish is gelegen op hetPiazza del Campo in Siena. Daarnaast is Siena meermaals etappeplaats geweest in wielerkoersRonde van Italië.
Siena is bereikbaar via de SS 73 (Strada Stale 73) en deA1 en de SS 326 en dan de SS 73. Het beschikt over een luchthaven,luchthaven Siena-Ampugnano. Het treinstation van Siena isStation Siena voor onder andere de spoorlijn Florence-Pisa-Livorno.
De James BondfilmQuantum of Solace is voor een deel opgenomen in Siena. Na de openingsscène rijdt Daniel Craig de stad in. Tijdens een achtervolging is de wereldberoemde paardenrace op het Piazza del Campo te zien.