Salzburg is een stad inOostenrijk en is de hoofdstad van de gelijknamigedeelstaat. De gemeente, die ook hetstatuut van district heeft, telt meer dan 150.000 inwoners[1] en is daarmee de vierde van het land. De stad ligt aan deSalzach in de streekFlachgau tegen de grens metDuitsland. Salzburg trekt toeristen als de geboortestad vanMozart en organiseert 's zomers deSalzburger Festspiele.
De veelbezochte binnenstad staat in haar geheel op deWerelderfgoedlijst van deUNESCO. Ze wordt gedomineerd doorbarokgebouwen, waaronder dedom, en door de vestingHohensalzburg, een middeleeuwse burcht op een heuvel 120 m boven de stad. Salzburg is sinds het einde van de achtste eeuw de hoofdplaats van eenaartsbisdom, waarvan de invloed zich tot ver in Beieren en binnen Oostenrijk uitstrekte.
Aan deSalzach bevond zich op de plaats van het huidige Salzburg, die al in hetneolithicum bewoond was, aan het begin van de jaartelling de Romeinse nederzettingIuvavum. Deze kreeg in het jaar 45 de status vanmunicipium en werd een van de belangrijkste Romeinse steden ten noorden van deAlpen.
De resten van deze stad werden in 699 door hertogTheodo II vanBeieren aanRupert van Salzburg geschonken. Deze missionaris geldt als de stichter van de stad, die in 755 voor het eerst onder de naam Salzburg in schriftelijke bronnen opduikt, in een levenbeschrijving vanBonifatius. De stad dankt de naam aan de grootschalige winning van zout (Salz) in de regio[2].
Het bisdom Salzburg werd in 739 gesticht en werd in 798 verheven tot aartsbisdom. Het omvatte het grootste deel van het huidigeOostenrijk enBeieren. De bouw van de dom was toen al begonnen.
Gaandeweg maakte Salzburg zich binnen hetHeilige Roomse Rijk los van Beieren: in 1328 kreeg deze verzelfstandiging definitief haar beslag en was Salzburg eenprinsaartsbisdom, wat het tot 1803 zou blijven.
Vanaf 1520 kwam Salzburg onder invloed van dereformatie. Aan het eind van de 16de eeuw werd onder prins-aartsbisschopWolf Dietrich von Raitenau decontrareformatie ingezet. Aan deze prins-aartsbisschop is ook hetbarokke uiterlijk van de stad te danken: hij was degene die Italiaanse bouwmeesters uitnodigde de in 1598 afgebrande dom in de nieuwe stijl te herbouwen. De oprichting van de universiteit in 1622 door prins-aartsbisschopParis von Lodron paste ook in de contrareformatie. Paris von Lodron wist Salzburg ook buiten deDertigjarige Oorlog (1618-1648) te houden. Onder prins-aartsbisschopLeopold Anton von Firmian werden in 1731 op grond van hetEmigrationspatent de ruim 20.000 protestanten die hun geloof niet opgaven uit de stad uitgewezen (deSalzburgse emigranten). De meesten van hen werden uiteindelijk gehuisvest door dePruisische koningFrederik Willem I: ze kwamen terecht in het door de pest ontvolkteOost-Pruisen, maar ook elders in Europa vestigden zich vluchtelingen uit de dalen van hetSalzkammergut.
Een referendum in 1921 wees uit dat de stad Oostenrijks wilde blijven en niet koos voor aansluiting bij Duitsland. Na deAnschluss van 1938 werd aan het eind van dat jaar tijdens deKristallnacht de Salzburgsesynagoge verwoest. De stad had in 1944 - 1945 te lijden onder geallieerde luchtbombardementen, waarbij veel gebouwen (waaronder de Dom) en de bruggen verwoest of beschadigd werden. Toch bleef het grootste deel van de barokarchitectuur behouden. Op 5 mei 1945 namen de geallieerden zonder strijd te hoeven leveren de stad in. Salzburg werd hierna het centrum van de Amerikaanse bezettingszone, die tot 1955 bleef bestaan.
Het oudste monument van Salzburg is de benedictijnerabdij St. Peter (Stift Sankt Peter), die uit 696 dateert en werd gesticht door de missionarisRupert van Salzburg. Het geldt als het oudste klooster van Oostenrijk en herbergt de oudste bibliotheek van het land. DeRomaanse stiftskerk heeft eenrococo-interieur.
De geschiedenis van deDom van Salzburg gaat terug tot 774, toen de eerste basiliek werd voltooid. De Romaanse dom brandde in 1598 echter af en werd vervangen door de huidige barokke kerk uit 1611, die werd ontworpen doorVincenzo Scamozzi enSantino Solari. De 71 meter hoge koepel werd in deTweede Wereldoorlog door een vliegtuigbom getroffen. De restauratie was in 1959 voltooid. De dom is gewijd aan de missionarissen Rupert enVirgilius.
De bouw van de vestingHohensalzburg begon in 1077. Deze omvangrijke vesting is het symbool van de stad. Ze werd slechts één keer belegerd (in 1525/26) en is in goede staat bewaard gebleven. Sinds 1900 is het complex met eenkabeltrein te bereiken.
Verder zijn er hetrococoslot Leopoldskron uit 1740 in het stadsdeelLeopoldskron-Moos, het barokke slot Mirabell uit 1606 en de Franciscanerkerk, een romaanse kerk met een barokke façade.
Een bezienswaardigheid met de bijsmaak van deTweede Wereldoorlog is het woonhuis van de muzikale familieVon Trapp. Het verhaal van hun vlucht na deAnschluss in1938 werd de basis van de musicalfilmThe sound of music. Het huis aan de Traunstraße 34 in Salzburg werd van 1938 tot 1945 bewoond door SS-leiderHeinrich Himmler. Het huis wordt door de Villa Trapp Foundation beheerd en het doet dienst als hotel en trouwlocatie.
's Zomers vinden in Salzburg sinds 1920 deSalzburger Festspiele plaats, een van de bekendste klassiekemuziekfestivals in Europa. Voor eigentijdse muziek is aandacht in hetMusikfest Salzburg.