SAP R/3 is de oude naam van hetERP-softwarepakket vanSAP SE voor grote en middelgrote bedrijven. Het pakket wordt onder meer gebruikt binnen de afdelingen inkoop, productie, service, sales, financiën en HR en bevat doorgaans cruciale gegevens, applicaties en analytische tools om de efficiëntie van bedrijfsprocessen te verhogen.

Aan het einde van de jaren zestig tot aan de jaren tachtig was er de zorg datprogrammering zo ingewikkeld was dat het wel fout moest gaan. Een van de mogelijke oplossingen die werd voorgesteld door onder anderenFred Brooks, was ommodulair te gaan programmeren. Hierdoor zouden de modules eenmalig ontwikkeld moeten worden om dan op meerdere plaatsen gebruikt te kunnen worden.

SAP ging daarom over tot deobjectgeoriënteerde aanpak.

SAP R/2 was eenmainframesoftwarepakket dat goed verkocht werd in de jaren tachtig en negentig. Het was erg populair bij grote multinationale Europese ondernemingen die behoefte hadden aan software die meerdere talen envaluta aan kon. Met de opkomst van client-serversoftware kwam ookSAP AG met een versie genaamd SAP R/3. Deze versie werkte op verschillende besturingssystemen zoalsUnix,Windows enLinux. Ook werden diverse relationele database management systemen ondersteund zoalsOracle enMicrosoft SQL Server. Hierdoor werd een geheel nieuwe markt bereikbaar. SAP R/3 werd officieel geïntroduceerd op 6 juli 1992.

SAP R/3 is gebaseerd op de client-serverarchitectuur. Het maakt gebruik van een drielagencomputermodel. Eenclient, bestaande uit de software die zich op de pc van de gebruiker bevindt. Dit is de presentatielaag. De tweede laag is de applicatielaag, waarin de bedrijfslogica van het geheel zit. De derde laag bestaat uit de databaselaag, met daarin dedatabase en de wijzigingsgeschiedenis.

SAP R/3 is gemaakt met (geprogrammeerd in) SAP's eigen programmeertaal genaamdABAP (Advanced Business Application Programming). ABAP, ook wel ABAP/4 genoemd, is een computertaal van de vierde generatie (4GL), waarmee eenvoudige en krachtige programma's gemaakt kunnen worden. In R/3 zit ook een ontwikkelomgeving waar softwareontwikkelaars bestaande SAP-onderdelen kunnen aanpassen of geheel nieuwe onderdelen kunnen maken. Dit kunnen overzichten zijn, maar ook programma's waarmee gegevens gewijzigd kunnen worden.

De communicatie tussen ABAP en de database verloopt via openSQL-commando's. Met deze commando's kan de ontwikkelaar informatie uit de database opvragen, invoeren, wijzigen of verwijderen. Nog ingewikkelder wordt het bij het programmeren van degrafische gebruikersomgeving en de communicatie met andere systemen. DoorABAP Objects, heeftABAP de mogelijkheid gekregen om ook objectgeoriënteerd te programmeren.

Vanuit de gebruiker gezien bestaat deimplementatie, het systeem uit een aantal modules. Niet elk bedrijf heeft alle modules geïmplementeerd. SAP R/3 bestaat uit verschillende functionele modulen, elk voor een andere functie van een organisatie. Gebruikelijke modules in deOLTP ingerichte ECC-omgeving (ERP Central Component) zijn:

• FI: Finance: Hiermee wordt de verslaggeving aan externe belanghebbenden geregeld. Zoals accountants, aandeelhouders en overheden. Hiermee kunnen zaken worden vastgelegd over hetgrootboek,debiteuren,crediteuren,vaste activa,belasting enliquide middelen. Belangrijk om te weten is dat FI de juridische structuur aanhoudt. De module CO houdt de Managerial structuur aan. Echter kun je er ook voor kiezen om beide views gelijk aan elkaar te houden, maar vaak wordt hierin afgeweken.
• CO Controlling: Met deze module kunnen de kosten en opbrengsten worden berekend en gegroepeerd. Dit is voor intern gebruik binnen deonderneming voornamelijk door decontroller en hetmanagement. De gegevens hiervoor komen grotendeels (automatisch) uit de financiële administratie.
• MM:Materials Management (voor de voorraadregistratie en de inkoop): In deze module worden deinkoop en voorraadadministratie gevoerd, inclusief leveranciers, kredietlimieten, bestelmethodieken etc.
• SD: Sales & Distribution (verkoop en logistiek): In deze module worden zaken bijgehouden over klanten, adressen, kredietlimieten, contracten, prijzen, orders, afleveringen, facturen etc.
• PM: Plant Maintenance: Het periodieke en incidentele onderhoud van machines kan hiermee worden bijgehouden. De module is dan ook in een 4-tal onderdelen op te splitsen:Technical objects – De definitie van technische structuur van een organisatie; Maintenance Processing – Correctief onderhoud;Preventive Maintenance – Preventief onderhoud, of wederkerend onderhoud; PMIS –Plant maintenance informatie systeem, hier heeft SAP een aantal standaard PM-rapporteringen opgenomen.
• PP: Production Planning:Productieplanning; de logistieke organisatie met zaken als;stuklijsten,routings, work centers, sales and operations planning,master production scheduling,material requirements planning,shop floor control, production orders, product costing etc.
• QM,Quality Management: Hierin worden zaken bijgehouden als kwaliteitsplanning en inspecties.
• WM: Warehouse Management & AM Asset Management: Voor het beheer van activa, zoals gebouwen en machines. Inclusief de registratie van zaken alsaankoop enverkoop,afschrijvingen eninvesteringen.
• PS Project system: Projectadministratie.
• RE Real Estate.
• HR Human Resource Planning voor de personeelsadministratie: In deze module wordt alles betreffende het personeel bijgehouden. Zaken als salarissen, vakanties, opleidingen onkostenvergoedingen, urenregistraties etc. Soms wordt dit op z'n Engels ook welHCM genoemd (Human Capital Management).

• WFM Workflow Management:
• HUM (Handling Unit Management): De registratie van elke pallet in het magazijn.
• WM (Warehouse Management) Magazijnbeheer: In deze module worden de magazijnen bijgehouden en het transport van goederen.

Hiernaast meestal in een aparteOLAP-ingerichte omgeving (in verband met data-extracties uit ECC)

• BW: business warehouse;
• SEM-BPS: planning.

Tevens is een Portal voorhanden die meestal ook in een aparte omgeving geplaatst wordt. Standaard biedt SAP een eigen databaseMaxDB aan. Veel bedrijven hebben echter een voorkeur voorDB2,SQL server ofOracle. Hierna wordt uitgebreider ingegaan op de inhoud van deze modules.

Elkemodule is voor een bepaald bedrijfsproces gemaakt en is waar nodig verbonden met andere modulen. Bijvoorbeeld als er een factuur door de verkoopafdeling wordt gemaakt om naar de klant gestuurd te worden, dan zal er informatie doorgestuurd worden naar de financiële administratie waar het als te ontvangen bedrag geboekt zal worden met als tegenrekening bijvoorbeeld 'kostprijs verkopen'.

SAP R/3 wordt bij veel grote bedrijven en overheidsinstellingen gebruikt. Belangrijke gebruikers inNederland zijn onder andereEssent,ENEXIS,Shell,KPN,Unilever,Alliander,NS,ProRail,Philips,KLM,DSM, hetMinisterie van Justitie, hetMinisterie van Defensie, veel gemeenten,Nissan,Tata Steel,UvA,Campina,Biohorma enBeter Bed. Het pakket is dominant in demarkt.

Concurrenten zijn onder andere Oracle, Microsoft, en in mindere mateBaan. Het is bedoeld voor grote bedrijven. Voor kleinere bedrijven heeft SAP SAP All in One (Ai1) en SAP Business One (SBO) beschikbaar. Belangrijke concurrenten van SAP Business One hebben vergelijkbare oplossingen zoalsOpenbravo,Exact, King ERP Software, Afas ofNavision vanMicrosoft.

• (en)SAP Online documentation
• (en)SCN – SAP Community Network

• ERP-software