Hindoeïstische afbeelding met de levensdraadDedevaMara, Heer van Dood en Lust, houdt het wiel van reïncarnatie vast en probeert mensen in hetsamsara te houden,boeddhistisch beeld, 1177-1249
Reïncarnatie (Latijn:caro, vlees;re, opnieuw, wedervleeswording,Grieksmetempsychôsis, opnieuw bezield), ook welzielsverhuizing,wedergeboorte oftransmigratie genoemd, is dereligieuze offilosofische opvatting dat het niet-lichamelijke deel van een levend wezen (deziel of de geest) na dedood niet verdwijnt, maar opnieuw in een ander levend wezen geboren wordt. Ook de termenmetempsychose enpalingenese zijn nauw verwant aan reïncarnatie.
De belangrijkste religies met een geloof in reïncarnatie zijn Aziatische religies, vooral hethindoeïsme, hetjainisme, hetboeddhisme en hetsikhisme. Daarnaast komt het ook voor in denewagebeweging en bij sommige inheemse religies van Noord- en Zuid-Amerika. Het geloof in reïncarnatie wordt ook aangetroffen bij sommige kleine gemeenschappen in gebieden die als islamitisch bekendstaan, zoals dedruzen[1]. In het jodendom wordt reïncarnatie 'Gilgul' genoemd. Het huidigechristendom wijst het idee af, maar het vroege christendom kende ook gelovers in reïncarnatie. De leer over reïncarnatie enincarnatie in de verschillende religies verschillen dikwijls van elkaar en soms wordt aan andere termen de voorkeur gegeven.
Reïncarnatie is het meest bekend als behorend tot hethindoeïsme enboeddhisme. In deze gevallen is het sterk verwant met het begripkarma, wat de toekomstige geboorte beïnvloedt. Volgens deze overtuiging leiden goede daden tot goede gevolgen, zowel in het huidige als het toekomstige leven. En zo ook voor slechte daden.
Hetkastenstelsel is ook heel belangrijk bij reïncarnatie in het hindoeïsme. Het kastenstelsel bestaat uit vier verschillende hoofdkasten:
Brahmanen (priesters)
Kshatriyas (krijgers)
Vaisjas (handelaren en boeren)
Sjudras (handwerklieden)
Er zijn ook mensen die tot geen van deze kasten behoren: kastelozen of onaanraakbaren.
In het kastenstelsel zijn drie begrippen belangrijk:
Wedergeboorte - Hindoes geloven dat als iemand sterft de ziel van die persoon voortleeft. De ziel komt dan in een andere gedaante (mens of dier) terug. Als je goed leeft kun je na de dood in een hogere kaste terecht komen en uiteindelijk word je bevrijd van het aardse leven om samen te leven met god.
Karma - Het begrip karma geeft aan dat een Hindoe als resultaat van zijn daden in een vooraf bepaalde kaste geboren kan worden. Door veel goede daden te verrichten kun je in een hogere kaste geboren worden en door veel slechte daden te doen in en lagere kaste. Je kunt niet tijdens het leven van kaste veranderen.
Dharma - De orde van alle natuurlijke dingen en orde in de kosmos. Iedereen moet dit volgen om een goed mens te zijn.
In het boeddhisme en het hindoeïsme geeft men de voorkeur aan het begripwedergeboorte boven reïncarnatie, daar reïncarnatie impliceert dat er iets is dat weer opnieuw geboren wordt, en het boeddhisme het bestaan van een eeuwigdurend 'ik', 'zelf' of 'ziel' niet onderschrijft (zie ookDrie karakteristieken). In het boeddhisme wordt reïncarnatie alssamsara beschreven, een eindeloze cyclus van steeds weer nieuwe levens die aangedreven wordt door de mentale corrupties van de geest. Vrijheid van dezecyclus is hetnirwana. In het sikhisme gelooft men dat lotsbestemmingen door goede en slechte daden in het leven bepaald worden,karma. Hun geloof in reïncarnatie lijkt veel op dat van het boeddhisme en het hindoeïsme.In hetjaïnisme gelooft men datMoksha kan worden bereikt: eeuwige gelukzaligheid. Door goede daden te verrichten kan je dit bereiken. Als je slechte dingen doet krijg je karma. De gevolgen van de slechte daad komen in dit leven of een ander leven terug.
Het idee achter reïncarnatie is in westerse groeperingen soms dat het mensenleven een leerschool is. Vooral in de newagebeweging wordt reïncarnatie als een positief beginsel omschreven. Een ziel reïncarneert in een ander levend wezen om via dat andere levende wezen nieuwe dingen te "leren" en nieuwe ervaringen op te doen.
Inwesterse esoterische groeperingen wordt het idee van reïncarnatie aangehangen, hoewel niet altijd op dezelfde wijze. In navolging van detheosofie gaan ook deantroposofen,[2] derozenkruisers en andereesoterische groepen (sommigewicca-aanhangers) uit van reïncarnatie, waarbij zij echter de mogelijkheid van het onaangename terugvallen naar een "lager bewustzijnsniveau" zoals in het hindoeïsme mogelijk is, meestal verwerpen.
De menselijke geest gaat volgensRudolf Steiner door vele aardseincarnaties, om zo tot een steeds hogereevolutiegraad te kunnen komen. Tijdens zijn opeenvolgende levens bouwt de mens volgens Steiner een schuldenbalans op,karma genoemd, die zowel negatief als positief kan zijn en ten dele zijn levenslot bepaalt. Samen met de mens ontwikkelen volgens Steiner ook de aarde en de andereplaneten, evenals een geestelijke "hiërarchie" waarin engelen, aartsengelen en hogere hiërarchische wezens, zich voortdurend door evolutionaire fasen heen.
VolgensHelena Blavatsky, medeoprichter van deTheosophical Society, verwijst transmigratie naar de beweging van atomen van het lichaam en lagere beginselen, en niet naar het ego of de ziel. Ze beschreef transmigratie als de beweging vanlevensatomen door verschillende organische levensvormen na de dood. Deze atomen, die deel uitmaken van het levensprincipe (jiva), ondergaan eindeloze transmigraties en zouden uiteindelijk, na zo'n 3000 jaar, terugkeren om een nieuw lichaam te vormen voor dezelfdemonade (de werkelijke ziel). Blavatsky stelt daarom ook dat leven in alle materie aanwezig is, zelfs in anorganische stoffen die latent leven bevatten.[3]
Stevenson, Ian., (1980) Twenty Cases Suggestive of Reincarnation, second (revised and enlarged) edition, University of Virginia Press,ISBN 978-0-8139-0872-4
Karl Otto Schmidt:Alles Lebendige kehrt wieder. Das Rad von Tod und Wiedergeburt – Worte großer Denker. Drei Eichen, Hammelburg 2007,ISBN 3-7699-0586-5
Perry Schmidt-Leukel (Hrsg.):Die Idee der Reinkarnation in Ost und West. Diederichs, München 1996,ISBN 3-424-01335-8
Joel Whitton en Joe Fischer:Tussen twee levens. Therapeutische ervaringen met het bestaan tussen dood en wedergeboorte. Kosmos, Utrecht/Antwerpen 1987ISBN 90-215-1166-5
Newton Institute (Michael Newton c.s.):Memories of the afterlife (Life between lives), Llewellyn Publications, Woodbury, 2009,ISBN 978-0-7387-1527-8 enReis van de Ziel evenalsZielsbestemming" beide laatste titels uitgegeven door Altamira-Becht in een verbeterde vertaling, dan de 1e NL druk)
Helen Wambach:Reliving Past Lives, Bantam, New York, 1979
Helmut Zander:Geschichte der Seelenwanderung in Europa. Alternative religiöse Traditionen von der Antike bis heute. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1999,ISBN 3-89678-140-5
Jim van der Heijden:Onvergankelijk!, Elmar, Rijswijk, 2008
Michiel Hegener:Leven op herhaling - Bewijzen voor reïncarnatie, Ten Have, 2012
Han Pelser:Op zoek naar vorige levens Aspekt, 2013
Robert Schwartz:Moedige keuzes Ankh-Hermes 2010 (= vertaling vanCourageous Souls & vervolg:Your Soul's Gift. Nog niet vertaald, met sterke verwijzingen naarkarma)
Hans Stolp:Karma, reïncarnatie en Christelijk geloof, Ten Have, 2005
