Quito is dehoofdstad en een parochie (parroquia) vanEcuador in het kantonQuito en hoofdplaats van de EcuadoraanseprovinciePichincha. De stad ligt twintig kilometer ten zuiden van deevenaar, op de oostelijke helling van dePichincha, een actievevulkaan in deAndes. De stad heeft een gemiddelde hoogte van 2850 meter boven zeeniveau. Quito is daarmee de tweede hoogste hoofdstad in de wereld naLa Paz inBolivia, gelegen op een hoogte van 3.640 meter.Sucre inBolivia ligt op 2810 meter.[1]
Volgens de laatste telling (2010) wordt de stad bevolkt door ruim 1,6 miljoen mensen. Daarmee is het de tweede stad van het land, naGuayaquil. De stad is met zijn 70 km lengte[bron?] en slechts ongeveer 4 km breedte[bron?] uitzonderlijk langgerekt.
In de hooglanden van Quito woonde tot in de13e eeuw het volk van deQuitus, dat later door de uit de kuststreken afkomstigeCaras werd onderworpen. Beide volken vermengden zich tot deShyri en dat volk bleef de streek bewonen tot de komst van deInca's in de 15e eeuw.Na de verovering door de Inca’s was Quito naastCuzco enCajamarca (beide in het huidigePeru) een belangrijke stad in het Incarijk. De stad werd het centrum van het rijk van keizerAtahualpa, die in een oorlog verwikkeld raakte met zijn broerHuáscar die vanuit Cuzco opereerde. Tijdens de verovering door deSpanjaarden in 1534 werd de stad tot de grond toe afgebrand, en opnieuw gesticht onder de naamMuy noble y muy leal ciudad de San Francisco de Quito (Zeer hoogstaande en zeer loyale stad van Sint Franciscus van Quito).
Quito groeide in 300 jaar tijd uit tot een stad van rond de 10.000 inwoners. Op 10 augustus 1809 ontstond in deze stad voor het eerst de roep om onafhankelijkheid van Spanje, nadat er al eerder opstanden hadden plaatsgevonden tegen het optreden van het Spaanse bestuur. In1822 versloegen onafhankelijkheidsstrijders het Spaanse leger, en het land sloot zich vervolgens aan bij deRepubliek Groot-Colombia vanSimón Bolívar. In1830 viel die republiek uit elkaar en werd Ecuador een onafhankelijke republiek. Quito werd daarvan de hoofdstad.
In de20e eeuw kende Quito een spectaculaire groei, enerzijds door deindustrialisatie en anderzijds de migratie van het platteland naar de stad. In de 21e eeuw werd de stad steeds meer een centrum van drugshandel. Dat leidde tot toenemende onveiligheid en geweld waarbij steeds meer doden vielen. Bij de presidentsverkiezingen in 2023 werden enkele presidentskandidaten vermoord.[bron?]
Quito is gelegen in het noordelijke hoogland van Ecuador, ingeklemd tussen bergen van de Cordillera Occidental van deAndes.De ligging van Quito is tamelijk uniek: vlak tegen de evenaar aan, op zeer grote hoogte en omgeven door 14 deels actieve vulkanen. Deze ligging trekt de aandacht vantoeristen, maar het brengt ook gevaren met zich mee voor de miljoenenstad. Quito wordt met enige regelmaat getroffen dooraardbevingen en asregens. Als gevolg daarvan is het oude centrum minstens vier keer herbouwd. De actieve vulkaanPichincha, grenst direct aan de westkant van de stad en bedekte de stad in 1999 met een laag as.Innovember 2002 barstte de vulkaanEl Reventador, die 20 jaar rustig was gebleven, uit. De noodtoestand moest worden uitgeroepen in de stad, die volledig door as bedekt werd. Zelfs de meer dan 1000 kilometer verderop gelegenGalapagoseilanden kregen met de vallende as te maken.
Quito werd weleens aangeduid als de "stad van de eeuwige lente" vanwege zijn jaarrond zacht klimaat. Volgens deklimaatclassificatie van Köppen heeft de stad eensubtropisch hooglandklimaat (Cfb) of een gematigdmediterraan klimaat (Csb). Het onderscheid tussen beide klimaten is de al dan niet aanwezigheid van een droge zomer. Vanwege de ligging op de evenaar kent Quito twee periodes wanneer de zon het hoogst aan de hemel staat: zowel in maart als in september. Het is ook in deze twee "zomer"-periodes dat deITCZ met zijn zware regens over de stad trekt van noord naar zuid (in september) en omgekeerd (in maart). Na deequinox van september, volgt er geen droog seizoen: ook van november tot januari blijft er neerslag vallen (wanneer de zon terug iets lager aan de hemel staat). Er is slechts één drogere periode, tussen de equinox in maart en de equinox in september: van begin juni tot begin september. Dit droge seizoen wordt ter plaatse aangeduid als "zomer". Het natte seizoen start eind september en duurt tot en met mei en wordt lokaal benoemd als de "winter".
De temperaturen zijn er het hele jaar gematigd, wat relatief uitzonderlijk is en Quito de naam "Stad van de Eeuwige Lente" oplevert. De laagste gemiddelde maandtemperatuur bedraagt 15,5 °C, de warmste 15,9 °C. De maand met de hoogste gemiddelde middagtemperatuur is september met 22,3 °C. De maand met de laagste gemiddelde middagtemperatuur is maart (ondanks de hoge zonnestand) met 20,8 °C. In maart en april valt er de meeste neerslag.
Quito heeft een historisch centrum dat na dat vanHavana inCuba het grootste is vanLatijns-Amerika. In1978 werd het centrum op deWerelderfgoedlijst vanUNESCO geplaatst. Hiermee werd Quito, samen met het PoolseKrakau, de eerste stad ter wereld waarvan het centrum op deze lijst werd geplaatst.
Aan het einde van de 20e eeuw werd het centrum echter geplaagd door verval en ernstige criminaliteit en dreigde de UNESCO de plaatsing ongedaan te maken.[bron?] In het begin van het nieuwe millennium werd er daarom flink werk gemaakt van het historische centrum. Veel gebouwen kregen een opknapbeurt, de straathandel werd verplaatst naar overdekte markten en er werd flink geïnvesteerd in veiligheid. Hierdoor heeft het centrum de plek op de werelderfgoedlijst kunnen behouden en is het een trekpleister voor toeristen.
Een van de kerken in Quito is deBasílica del Voto Nacional met de hoogste kerktorens (115 meter) in Ecuador.
De belangrijkste wegen in Quito lopen van het noorden naar het zuiden. Van oost naar west is de stad niet erg uitgestrekt, en de wegen in die richting dienen vooral om de noord-zuidroutes met elkaar te verbinden.
Quito beschikt over een efficiënte buslijn: het MetrobusQ-netwerk, ook wel hetRed Integrada de Transporte Público (integraal netwerk van openbaar vervoer) genoemd. Dit is een systeem vanhoogwaardig openbaar vervoer dat de stad van noord tot zuid bestrijkt. Over drie lijnen rijdenbussen entrolleys met grote frequentie en soms met hoge snelheid over een vrijliggendebusbaan. Dit systeem wordt gecompleteerd door korte buslijnen die op verschillende plaatsen van oost naar west rijden.
In Quito rijden rond de 8800 geletaxi's. Het particuliere autobezit is de afgelopen jaren zodanig toegenomen dat verkeersopstoppingen een probleem zijn. Daarom wordt overwogen om een van de buslijnen te vervangen door eenlightrail-systeem. In 2009 is begonnen met de aanleg daarvan. Het oude stadscentrum van Quito is op zondagochtend autovrij.
De luchthaven van Quito,Aeropuerto Internacional Mariscal Sucre is gelegen op het Tababela-plateau, zo'n achttien kilometer ten oosten van de stad. Tot2013 lag de luchthaven in het noorden van de stad, te midden van bebouwing. Door deze ligging kon de luchthaven niet meer groeien om grotere vliegtuigen of meer vliegverkeer te verwerken. Ook bracht de locatie risico's met zich mee voor de omwonenden. Om deze problemen op te lossen werd besloten tot de bouw van een nieuwe luchthaven. De oude luchthaven, hetAntiguo Aeropuerto Internacional Mariscal Sucre, maakte plaats voor een park.