Prehistorische kunst is de term die wordt gebruikt voor kunstzinnige expressies tot aan de ontwikkeling van het schrift.
ZiePaleolithische kunst voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het - tot nu toe bekendste - vroegste kunstwerk is deVenus van Tan-Tan, die gemaakt werd tussen 500.000 en 300.000 jaar v.Chr., tijdens het Midden-Acheuléen. Het werd ontdekt inMarokko, is 6 centimeter lang en lijkt op een menselijke figuur. Hoewel het mogelijk is dat deze vondst gevormd is doorgeologische processen, heeft het enkele sporen van menselijke bewerkingen. Op het 'beeldje' is een vettige substantie gevonden, een mix vanijzer enmangaan. Dit geeft aan dat het door iemand is versierd, of het basisvoorwerp nu wel of niet door menselijke handen is gemaakt. Het blijft de vraag of dit werkelijk als bewijs kan worden aangevoerd als het gaat om de kunstzinnige mens in de prehistorie. Ook bij een ongeveer vergelijkbaar voorwerp, deVenus van Berekhat Ram (ca. 250.000 v.Chr.), is het niet zeker of het door mensen of door de natuur gemaakt is. Het blijft een vraag of er daadwerkelijk kunst (zoals wij het begrip 'kunst' nu omschrijven) bestond vóór 100.000 v.Chr.
Er zijn speculaties dat alleen de moderne mens in staat zou zijn geweest om zich artistiek uit te drukken. Echter, deHomo erectus had al veel eerder schijnbaar nutteloze patronen op artefacten geplaatst. Deze zijn bijvoorbeeld gevonden inBilzingsleben (Thüringen) en kunnen worden beschouwd als de voorloper van kunst. De symmetrie en de aandacht die geschonken is aan de vorm heeft ertoe geleid dat sommigen demidden-paleolithischevuistbijlen zien als kunst. De Venus van Berekhat Ram en de Venus van Tan-Tan zijn mogelijk de eerste pogingen om een menselijke figuur na te maken. Een recente vondst, hetMasker van La Roche-Cotard in Frankrijk laat ons zien dat deneanderthaler mogelijk een verfijndere manier om kunst te maken heeft gehad.
De 130.000 jaar oude adelaarsklauwen die zijn gevonden inKrapina,Kroatië, zijn door sommige antropologen gezien als een voorbeeld van Neanderthaler-kunst. Sommigen hebben gesuggereerd dat Neanderthalers dit gedrag vanHomo sapiens hebben gekopieerd. Maar David W. Frayer heeft deze opvatting betwist door te zeggen dat Homo sapiens niet in de regio was waar klauwen werden ontdekt, zelfs niet na 100.000 jaar.[1]
De vroegste voorwerpen die algemeen als kunst worden aanvaard stammen uit hetLaat-paleolithicum. Dit omvat van alles: van de wereldberoemdegrotschilderingen vanGrotte Chauvet,Altamira,Pech Merle,Nerja enGrotten van Lascaux, tot demobiele kunst, zoals deVenus van Willendorf (waarvan wordt gedacht dat ze stond voor vruchtbaarheid).
ZieMesolithische kunst voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In hetmesolithicum werd er vooralmobiele kunst gemaakt, zoals beschilderde kiezelstenen (Azilien) uitBirseck,Eremitage inZwitserland) en gestileerde steenkunst, zoals in de SpaanseLevante. Patronen op gebruiksvoorwerpen zoals de kiezelstenen vanTybrind Vig (Denemarken) zijn ook zeer bekend.
In het3e millennium v.Chr. werd er een nieuw fenomeen geïntroduceerd in de kunst. Toen duidelijk werd datbrons zeer efficiënt gebruikt kon worden, betekende dit ook dat de productie toenam. Dit leidde weer tot een overschot aan brons. Door de toegenomen rijkdom in de maatschappij werden er luxeproducten gemaakt, in het bijzonder versierde wapens. Voorbeelden hiervan zijn bronzenhelmen, gedecoreerde bijlen, gedetailleerde instrumenten en andere voorwerpen zonder een praktisch doel.
Er is veel steenkunst gevonden waarop het dagelijks leven is afgebeeld. Ook zijn er religieuze objecten gevonden in veel verschillende gebieden, bijvoorbeeld inBohuslän (Zweden) en in deVal Camonica in Noord-Italië.
In de IJzertijd werd de ontwikkeling van antropomorfe sculpturen in gang gezet. Hieruit zijn bijvoorbeeld deKrijger van Hirschlanden en het standbeeld van deGlauberg (Duitsland) voortgekomen.
Belangrijke schilderingen vanbosjesmannen zijn gevonden in hetWaterberg-gebied, iets ten noorden van dePalalarivier, die worden gedateerd op omstreeks8000 v.Chr.. De afbeeldingen zijn erg duidelijk en geven een keur aan menselijke en dierlijke schilderingen, vooralantilopes.
De oorspronkelijke bewoners vanAustralië, ook bekend alsAborigines, maken typische kunst. Vroege kunstwerken van de Aborigines zijn meestalrotsschilderingen. Ze worden ook wel röntgenschilderingen genoemd omdat ze debotten enorganen van de afgebeelde dieren laten zien. Soms lijkt een Aboriginalkunstwerkabstract door de ogen van moderne kijkers: Aborigines maken vaak gebruik vangeometrische vormen en figuren om bijvoorbeeld eenlandschap uit te beelden. Vaak wordt dit gedaan vanuitvogelperspectief.
DeBradshaws zijn een unieke vorm vanrotskunst in West-Australië. Het zijn menselijke figuren, getekend met oog voor detail, en geven precieze anatomische verhoudingen. Men schat dat ze ruim 17.000 jaar oud zijn en men is er nog steeds niet over uit wie de schilderingen gemaakt kan hebben.
De oorspronkelijke bewoners vanPolynesië lieten een compleet andere artistieke erfenis achter. Hoewel veel van hun artefacten gemaakt werden van organische materialen (en er dus niet meer veel van over zijn gebleven), zijn er vele kunstvoorwerpen gemaakt van klei en steen bewaard gebleven. Onder deze overblijfselen verstaan we ontelbare aardewerkfragmenten uit West-Oceanië, stammend uit het 2e millennium vóór Christus. Ook lieten dePolynesiërs, her en der verspreid, stenen platformen ofMarae achter, alsook beelden van voorvaderen, waarvan de meest bekende misschien wel deMoai vanPaaseiland zijn.
