De Vliegende Hollander is een spookschip dat volgens deoverlevering voor eeuwig in de buurt vanKaap de Goede Hoop rondvaart. Desage vertelt dat dit schip opPaasochtend van het jaar1676 uitvoer, waarna het verdween in een storm.

Hardnekkige geruchten doen steeds de ronde dat "De Vliegende Hollander" uitTerneuzen afkomstig zou zijn. Met name inZeeland wordt het volgende verhaal verteld.

Het verschijnsel van een geruisloos vliegend schip dat tegen de wind in vaart kan worden veroorzaakt doordat bij bepaalde weersomstandigheden op zee, zeelieden weerspiegelingen zien van hun eigen schip. Dit gaat vaak gepaard met slecht weer, waarbij het gevaar groot is, dat het schip in moeilijkheden komt of zelfs vergaat.

Lees verder ...

Maritieme geschiedenis beschrijft de gebeurtenissen die samenhangen met het ontstaan en verloop van descheepvaart. Scheepvaart heeft een belangrijk aandeel gehad in de ontwikkeling van de mensheid. Het maakte het mogelijk om overzeese ontdekkingen te doen, te handelen en ideeën en vaardigheden te verspreiden. Daarnaast is het ook een middel geweest om oorlog te voeren.

Ontdekkingsreizen over water zijn zo oud als de scheepvaart. Hettijdperk van de grote ontdekkingen dat werd begonnen door de Portugezen, was een voortzetting van de overzeese kolonisatie van vooral de Italiaanse stadstaten. Deze zou resulteren in de ontdekking van de gehele wereld en uiteindelijke kolonisatie van een groot deel hiervan door de Europese mogendheden.

Scheepvaart is het vervoer en verkeer van goederen, mensen en dieren over water. Het gaat terug tot voor de geschreven geschiedenis. Tegenwoordig is de scheepvaart onder te verdelen in zeevaart, binnenvaart en visserij, waarbij binnen de zeevaart onderscheid gemaakt kan worden tussen koopvaardij en marine. Zo'n 90% van de wereldhandel verloopt via scheepvaart, waarbij de tank- en bulkvaart het grootste aandeel heeft.

Koopvaardij of handelsvaart is het vervoer van goederen en mensen over zee. Hoewel het belang van het personenvervoer over zee is afgenomen met de opkomst van de luchtvaart, neemt de koopvaardij in het goederenvervoer nog de belangrijkste plaats in. Het grootste deel van de vloot bestaat uit olietankers en droge-bulkschepen, gevolgd door containerschepen. Waar olietankers in de jaren zestig een schaalvergroting doormaakten, is dit het laatste decennium het geval bij containerschepen. De toenemendecontainerisatie vanaf de jaren zestig heeft belangrijk bijgedragen aan deglobalisatie. Daarnaast is er de afgelopen decennia een flink aantal gespecialiseerde scheepstypes ontstaan.

Marine of zeemacht is het onderdeel van de strijdkrachten dat zich bezighoudt met de oorlogsvoering op zee en bescherming van de koopvaardij. Aanvankelijk werden handelsschepen gebruikt in het geval van oorlogsvoering. De Grieken, Romeinen en Feniciërs maakten echter gebruik van specifieke oorlogsschepen, net als later de Byzantijnen. Tijdens de Middeleeuwen was er in West-Europa geen sprake van een aparte marine, maar vanaf de Nieuwe Tijd waren de zich tot staten ontwikkelende landen hier steeds meer toe in staat en verdween langzaam de bewapende koopvaarder. Lange tijd was de Britse marine de grootste ter wereld, tegenwoordig is dit de Amerikaanse marine.

Hoewel devisserij qua tonnage een relatief klein aandeel heeft in de scheepvaart, heeft het een belangrijk aandeel in de voedselvoorziening. In deRepubliek was vooral de haringvangst van groot belang en werd daaromGrote Visserij genoemd. Omoverbevissing te voorkomen worden per vissoortvangstquota vastgesteld.

Debinnenvaart is een belangrijk onderdeel van de binnengaatse logistiek. In 2002 werd 43% van alle Nederlandse binnengaatse tonkilometers door de binnenvaart vervoerd. De binnenvaart vervoert goederen en personen over het water binnen de kustlijn door geheel Europa. Nederland heeft de grootste vloot binnenschepen van Europa. Ook debruine vloot wordt tot de binnenvaart gerekend.

Deoffshore is de tak die zich bezighoudt met exploratie en winning van voornamelijkolie- engas op zee, maar in toenemende mate ook vanwindenergie. Naast de olie- en gasplatforms vallen ook de ondersteunende schepen hieronder, zoalsduikondersteuningsschepen,platformbevoorradingsschepen,pijpenleggers enkraanschepen. De offshore begon vlak na de Tweede Wereldoorlog, aanvankelijk vooral in de Golf van Mexico in ondiep water. Tegenwoordig vindt onder druk van de afnemende beschikbare hoeveelheid olie dicht bij de kust een verschuiving plaats naar diep water.

Baggeren omvat alle werkzaamheden die nodig zijn bij het weghalen van zand, slib en andere lagen van de waterbodem, maar ook landaanwinning en opschonen van het oppervlaktewater. België en Nederland hebben samen de grootste en modernste baggervloot ter wereld.Boskalis,Van Oord,Jan De Nul enDeme behoren tot de grootste baggermaatschappijen ter wereld. Grote projecten van de laatste jaren zijnkunstmatige eilanden, in Japan de luchthavenKansai en in Dubai dePalmeilanden en het grootste baggerproject ooit,The World.

Watersport is een vorm vansport die in of op het water beoefend worden. Het wordt ook wel beperkt tot alleen die vormen van sport waarbij met een boot of (surf)plank gevaren wordt.

De maritiemeinfrastructuur omvat naast de aanleg en onderhoud van vaarwegen en havens ook de veiligheid en regulering van de scheepvaartroutes en het laden en lossen van de schepen.

Een reder kan een schip op meerdere manierenexploiteren. Hij kan zelf eigenaar zijn van het schip, maar kan dit schip ook met —tijdbevrachting ofreisbevrachting — of zonder bemanning —rompbevrachting —charteren. Daarnaast kan hij het schip zelfbevrachten of dit uitbesteden aan eenbevrachtingskantoor. Hij kan het schip onder de vlag brengen van het land waar hij is gevestigd, of kan het ondergoedkope vlag brengen. Verder kan hij kiezen door welkclassificatiebureau hij het schip laat classificeren en waar hij zich verzekerd. Zijn bemanning kan direct bij hem in dienst zijn, of via eenbemanningskantoor ofuitzendbureau.

Maritieme handel is een sterkgemondaliseerde handel. De handel stopt niet noodzakelijk nadat het schip geladen is; olie- en bulkladingen kunnen wel enkele malen verkocht worden tijdens de reis, waarbij ook de loshaven kan veranderen.

Maritieme verzekering betreft de dekking van verlies of schade aan schip en lading en de aansprakelijkheid van de reder en bemanning. Deze dekking is meestal niet volledig, zodat het resterende deel ondergebracht wordt bij een onderlinge verzekering van de reders, de zogehetenP&I club.

Scheepvaartregelgeving was door het internationale karakter van descheepvaart gegroeid tot een wirwar van nationale en internationaleverdragen.

Zeevaart

In de twintigste eeuw is men begonnen dit te harmoniseren, waartoe na deTweede Wereldoorlog de IMCO, laterIMO werd opgericht. Problematisch hierbij is dat de IMO geen wetgevende macht heeft. Deze ligt bij devlaggenstaten, die er voor kunnen kiezen verdragen te negeren door bij de totstandkoming van een verdrag onderdelen niet van kracht te verklaren of niet overnemen in hun nationale wetgeving. Eigen wetgeving van deVS en deEU buiten de IMO om ondermijnen dit verder. Daarnaast bestedengoedkope vlaggen de inspectie uit aan onderling concurrerendeclassificatiebureau's. De belangrijkste verdragen voor de zeevaart zijnSOLAS,MARPOL enSTCW. HetMaritiem Arbeidsverdrag 2006 wordt wel de vierde zuil van de internationale scheepvaartwetgeving genoemd.

Binnenvaart

De Europesebinnenvaart sloot al veel eerder op 17 oktober 1868 deAkte van Mannheim die de vrije scheepvaart op deRijn regelt. De technische regelgeving is geregeld in hetReglement Onderzoek Schepen op de Rijn en op het overige bevaarbare binnenwater hetES-TRIN.

Maritieme techniek houdt zich bezig met het ontwerp, de bouw, de voortstuwing, de exploitatie en het onderhoud van schepen en offshoreconstructies. Het is een breed vakgebied met verschillende disciplines als scheepshydromechanica, maritieme werktuigkunde, scheepssterkte, constructie en logistiek. Schepen kunnen variëren van jachtjes tot mammoettankers en van pijpenleggers tot binnenvaartschepen.

Scheepsbouwkunde is de discipline die zich bezig houdt met het ontwerp, de bouw en de reparatie van vaartuigen. Het omvat onderzoek, ontwerp, ontwikkeling, ontwerpevaluatie en berekeningen tijdens alle fases van de levensduur van een vaartuig. Dit is onder te verdelen in conceptontwerp, basisontwerp, detailontwerp, bouw, tewaterlating, proefvaarten, vaart, onderhoud, dokken en eventueel verbouwing. Daarbij heeft men te maken met de regelgeving van onder andere devlaggenstaat en hetclassificatiebureau.

Sleeptanks spelen ondanks de opkomst vancomputermodellen nog steeds een belangrijke rol in het ontwerp van een schip. Met eenscheepsmodel worden testen uitgevoerd om de hydrodynamische eigenschappen te bepalen, zoals snelheid,zeegangsgedrag enmanoeuvreerbaarheid, waarna men dezeschaalt naar ware grootte. Een aantal instituten beschikt daarnaast ook over eencavitatietunnel om onderzoek te doen naarschroeven.

Scheepsweerstand is de weerstand die een schip ondervindt zodra het vaart. Bij lagere snelheid wordt deze weerstand voornamelijk veroorzaakt door de wrijvingsweerstand van het nat oppervlak van het schip, het oppervlak van decarène. Bij hogere snelheid wordt de golfweerstand groter. De weerstand bestaat uit meerdere, veelal samenhangende, componenten. Zo is er naast de hydrodynamische weerstand de luchtweerstand. Wind en golven zorgen voor een toegevoegde weerstand, net als manoeuvreren.

Deconstructie zorgt voor desterkte en waterdichte afsluiting van het schip. Daarnaast verdeelt het het schip naar verschillende functies, zoals de ruimen voor de lading, de tanken voor de brandstof en ballastwater, de machinekamer voor het hoofd- en hulpbedrijf en de accommodatie voor het verblijf van de bemanning. Voor grotere schepen heeft hetlangsspantensysteem tegenwoordig hetdwarsspantensysteem grotendeels vervangen.

Voortstuwing bestaat in vele verschillende vormen. De oudste vormen zijn met behulp van spierkracht, zoals roeien. Zeilen is een vorm die gebruik maakt van windkracht, net als hetFlettnerschip. Sinds de industriële revolutie is er sprake van mechanische voortstuwing, die bestaat uit verschillende onderdelen. De aandrijfkant is vaak eendieselmotor, maar er zijn vele andere aandrijvers. De voortstuwingskant is over het algemeen eenschroef in een of andere vorm, maar ook hier zijn vele andere mogelijkheden.

Hethulpbedrijf dient ter ondersteuning van de voortstuwing en de energievoorziening voor de functies van het schip. Elektriciteit wordt geleverd door generatoren die worden aangedreven door over het algemeen een hulpdiesel, eventueel ook door een asgenerator. Dit vermogen kan variëren van relatief gering tot vergelijkbaar met het voortstuwingsvermogen, zoals bij cruiseschepen, baggerschepen en offshoreschepen.

Elektrotechniek eninstrumentatie omvat deelektronica,energietechniek,meet- en regeltechniek,elektromechanica entelecommunicatietechniek aan boord. Dit kan variëren van eenvoudige systemen op bijvoorbeeld tankers, tot zeer gecompliceerde systemen op marine-, cruise- en offshoreschepen.

Voor het merendeel van de schepen wacht aan het einde van het werkzame leven desloop op een strand, een helling, of in een dok. Waar dit vroeger gebeurde in de traditionele maritieme landen, wordt het overgrote deel tegenwoordig gesloopt in landen als India, Bangladesh en Pakistan. Hierop is de nodige kritiek vanwege de arbeidsomstandigheden en het milieu. In 2009 is deShip Recycling Convention aangenomen waarin eisen worden gesteld aan de veiligheid van mens en milieu tijdens hetrecyclen van een schip.

Opsporing en redding (search and rescue, SAR) is een wereldwijd systeem om hulp te bieden in geval van nood. In hetInternationaal Verdrag inzake opsporing en redding op zee is de wereld onderverdeeld in 13 gebieden, waarbinnen de landen de SAR-operaties regelen.

Met de uitvinding vanradiocommunicatie aan het einde van de negentiende eeuw werden enkele schepen hier mee uitgerust. Het werd echter pas verplicht met de invoering vanSOLAS in 1914 na de ramp met deTitanic. Door de ontwikkelingen in de techniek werd in 1992 afgestapt vanmorse en werd overgegaan opGMDSS. Met de opkomst vansatellietcommunicatie, aanvankelijk vooral viaInmarsat, viel het doek voor de meestekuststations alsScheveningen Radio.Oostende Radio is een van de weinige nog operationele kuststations.

Scheepsbouw is een complex fabricageproces bestaand uitstaalbouw,machinebouw,meet- en regeltechniek,elektrotechniek,leidingwerk, schilderen en afbouw. Veel werven werken tegenwoordig metsectiebouw. Vanaf de jaren zestig is de scheepsbouw verschoven naar het Verre Oosten, aanvankelijk vooral Japan, maar tegenwoordig is Zuid-Korea verreweg de grootste scheepsbouwnatie, terwijl China sterk in opkomst is.

Deveiligheidsuitrusting is een belangrijk onderdeel van de scheepsuitrusting. Van groot belang hierbij is de regelgeving die tot stand kwam na de ramp met deTitanic, deSOLAS. Brand is een van de grootste gevaren aan boord van een schip. Midden op zee ligt de bestrijding hiervan volledig in handen van de bemanning, wat vooral bij kleine bemanningen zoals op coasters problematisch kan zijn. Een ander belangrijk onderdeel bestaat dan ook uit de middelen om het schip te verlaten.

Navigatie-instrumenten ondersteunen destuurman bij zijn navigatietaken. Hiermee is deze in staat om zijn positie, koers en vaart te bepalen, scheepvaartverkeer met eventueel gevaar voor aanvaring waar te nemen, evenals ondieptes en andere gevaren voor de navigatie. Lange tijd was navigatie op open zee problematisch. Astronavigatie bereikte pas enige nauwkeurigheid met de komst van betrouwbare scheepschronometers. Dit was tot de opkomst van elektronische navigatie in de twintigste de manier om tijdens oversteken de positie te bepalen. De opkomst van satellietnavigatie heeft een tot dan toe ongekende nauwkeurigheid gebracht in plaatsbepaling.

Onderhoud aan boord van schepen is te onderscheiden in curatief, preventief en predictief onderhoud. Naarmate een schip complexer wordt, wordt deplanning van het onderhoudswerk van groter belang. De noodzaak tot onderhoud ontstaat door intering,slijtage,cavitatie,corrosie enbiologische aanslag. Het onderhoud bestaat onder meer uit het in stand houden van hetverfsysteem. Met dezeconservering worden schepen beschermd tegen corrosie door het zoute water waardoor alle corrosieprocessen worden versneld. Dit geldt voor ballasttanks net zo goed als voor de scheepshuid. Daarnaast wordt verf gebruikt alsanti-aanslagmiddel ombiologische aanslag te verminderen die descheepsweerstand verhoogt. Voor onderhoud en onderzoek voor decertificatie moet een schip regelmatig hetdok in. Daarnaast moet er ook onderhoud gepleegd worden aan de motoren en werktuigen. Op de grotere schepen wordt het meeste onderhoud door dewerktuigkundigen gedaan, terwijl het grotere onderhoudswerk op kleinere schepen wel wordt gedaan door walploegen. Door de voortgaandeautomatisering en het daardoor kleiner worden van bemanningen, wordt dit ook op grotere schepen steeds meer toegepast.

Scheepsuitrusting bestaat uit de middelen die nodig zijn om het schip te ankeren, te meren, te sturen en te laden en lossen.

Descheepsafmetingen en coëfficiënten definiëren de karakteristieken van een schip.

Hoewel de meestescheepsrampen weinig aandacht trekken, zijn er een aantal zeer bekende. Vaak zijn dit passagiersschepen waarbij er een groot aantal mensen omkomen en in mindere mate olietankers als er een olieramp is in de westerse wereld. Het merendeel van de regelgeving op het gebied van veiligheid is naar aanleiding van een scheepsramp, zoalsSOLAS na deTitanic, MARPOL 73 na deTorrey Canyon,MARPOL 73/78 na deAmoco Cadiz,OPA 90 na deExxon Valdez en herzieningen van MARPOL na deErika en dePrestige. Een aantal bergingsmaatschappijen houdt sleepboten op station om assistentie te kunnen verlenen aan schepen in nood, hoewel dit aantal de laatste jaren is afgenomen.

Piraterij leek verdwenen, maar is sinds de jaren 1870 en 1980 toegenomen inZuid- enZuidoost-Azië (deZuid-Chinese Zee), delen vanZuid-Amerika, deIndische Oceaan, het zuiden van deRode Zee en deGolf van Aden. Dit komt deels doordat de macht van de westersemarines verminderd is ten opzichte van begin twintigste eeuw, vooral de BritseRoyal Navy. Met het einde van deKoude Oorlog zijn marines ingekrompen, terwijl de handel alleen maar is toegenomen, wat het de piraten makkelijker heeft gemaakt. Tussen 1993 en 2003 is het aantal gevallen van piraterij verdrievoudigd. Eind twintigste eeuw en begin eenentwintigste eeuw is er een opleving vanSomalische piraterij.

Zeevaartkunde is de praktische en theoretische stuurmanskunst om op een veilige wijze een schip zo snel en economische mogelijk van de ene plaats naar de andere te brengen.

Navigatie is de kunst van het plannen en volgen van een route om zich daarmee van de huidige positie naar de bestemming te verplaatsen. Hierbij moet rekening gehouden worden met wind en stroming, ondieptes, scheepvaartverkeer, weersomstandigheden,getij en eventueel ijs. Om de positie, koers en vaart te bepalen, zijn er de nodige navigatie-instrumenten. Dezeekaart is hierbij het belangrijkste hulpmiddel.

Hetweer en de zeestaat is van grote invloed op de navigatie.Meteorologie enoceanografie zijn daarmee belangrijke hulpmiddelen om tot een veilige vaart te komen. Bijzondere gevallen zijn deorkaannavigatie en deijsnavigatie. Daarnaast kan de lading beïnvloed worden, bijvoorbeeld door een hogeluchtvochtigheid.Weerberichten bereiken het schip via de radio, satelliet en in afnemende mate deweerfax. Eigen observaties waren ook van belang en enkele duizendenselected ships stuurden hun observaties door aan demeteorologische dienst van hun land. Om een overtocht zo snel en veilig mogelijk te maken, wordt wel gebruikgemaakt vanweerroutering.

Hydrografie houdt zich bezig met het meten van de waterdiepte, de samenstelling van het water en de zeebodem, het getij, de golven en de stroming, vooral ten behoeve van de navigatie. Op basis hiervan worden zeekaarten samengesteld met daarin aangegeven ondieptes, scheepswrakken, vaarwegmarkeringen,verkeersscheidingsstelsels, kenbare punten, platforms, pijpleidingen, elektriciteitskabels, stromingen en andere zaken die van belang zijn voor de veilige navigatie. Daarnaast zijn er speciale publicaties zoalsstroomatlassen, routekaarten, planningkaarten, magnetische variatiekaarten,gnomonische kaarten,lichtenlijsten,zeilaanwijzingen, radiolijsten ennautische almanaks. Het meest gebruikt zijn deAdmiraltykaarten van deUK Hydrographic Office die een wereldwijde dekking hebben.

Zeemanschap, ook wel praktische zeevaartkunde genoemd, is zeemansgebruik gebaseerd op ervaring, inzicht, kennis en kunde. Goed zeemanschap is een ruim begrip en omvat alle aspecten om op een veilige manier een schip te behandelen. Deze aspecten zijn onder andere navigatie, zwaar weer, assistentie van schepen in nood, schip verlaten, man overboord, manoeuvreren, slepen, meren, ankeren, belading, zeewaardig maken van het schip, onderhoud en bemanning.

Een selectie uit de lijst:Gewenste artikelen - Maritiem

Shipping and Mercantile Gazette (web) ·SMS Novara (1850) - (de/en) ·Trinidad (schip) - (es/pt/en) ·Stoomjacht (en) ·SS Central America (en) ·USS Renville (id/en) ·Van der Wijck (schip, 1921) - (commons) ·Dolfijnklasse onderzeeboot (en) ·Dundee (schip) - (en) ·Naamsein (d:/d:?) ·Jääkarhu (en) ·Ramp met de Betelgeuse (en) ·Hr.Ms. Snellius (1952) - (web) ·Hr.Ms. Willebrord Snellius (1929) - (web) ·Zwaardvisklasse (web) ·Abosso (schip, 1935) - (en) ·Nautilus (schip, 1800) - (en) ·Mastera (schip, 2003) - (en) ·Vale Brasil (schip, 2011) - (en) ·Spice Islander I (schip, 1967) - (en) ·Kustvaart (de) ·Scheepvaartpolitie (web)