De Place de la Concorde is onderdeel van deAxe historique, een historische zichtas in het westelijk deel van Parijs. Midden op het plein staat deObelisk van Luxor, een herkenningsteken dat van verre is te zien. Het plein is hoofdzakelijk ingericht als verkeersplein, hoewel er vergevorderde plannen bestaan om daar verandering in te brengen.
ArchitectAnge-Jacques Gabriel ontwierp het plein in 1755 in de vorm van een open achthoek. Het werd toen genoemd naar de Franse koningLodewijk XV. Zijn ruiterstandbeeld stond in het midden. Tijdens deFranse Revolutie werd het plein omgedoopt totPlace de la Révolution en hetruiterstandbeeld van Lodewijk XV werd vernield en vervangen door een beeld van de Vrijheid. Op het plein werd tevens eenguillotine geplaatst.[1] Vlak voor haar halsrechting zouMadame Roland tegen het beeld hebben geroepen:[2] "O vrijheid, wat een misdaden begaat men in uw naam!".
Het plein was in de ogen van de Franse regeringen moeilijk in te richten. Wat moest er nu midden op dit grote lege plein staan? Wat kon de 'moord' op de koning en het bloedvergieten doen vergeten? In 1836 vond men een oplossing en kreeg het plein nog meer grandeur door de plaatsing van een 23 meter hogeobelisk uitLuxor.[4] De obelisk was een geschenk vanMohammed Ali, onderkoning van Egypte, na bemiddeling vanJean-François Champollion. Het duurde twee jaar vooraleer het 227 ton wegende gevaarte in Parijs aankwam. Het nam nog eens drie jaar in beslag vooraleer hij recht stond. Jacques-Ignace Hittorff, de hoofdarchitect van het plein in deze periode, liet aan de noord- en zuidzijde van de obelisk grote, door hemzelf ontworpenfonteinen plaatsen.
Vanaf de Place de la Concorde vertrekken traditioneel de parades die elk jaar opQuatorze Juillet (14 juli), de Franse nationale feestdag, op deAvenue des Champs-Élysées worden gehouden. Op 14 juli 1989 herdachten een miljoen mensen, inclusief vele wereldleiders, de toen twee eeuwen oude Revolutie.
In februari 2024 keurde de gemeenteraad van Parijs het project goed om de oostelijke helft van de Place de la Concordeautovrij te maken, en de openbare ruimte in dit deel voor te behouden aanvoetgangers enfietsers.
Place Louis XV, gezicht naar het oosten (anoniem, ca. 1770)
Executie op de Place de la Révolution (P.-A. Demachy, ca. 1793)
De 23 meter hoge en 227 ton wegendeobelisk vanfaraoRamses II uitLuxor dateert uit ca. 1250 v.Chr. en stond ooit voor deLuxortempel als onderdeel van een paar. De andere obelisk, die iets hoger is, bevindt zich nog in Egypte. De Parijse obelisk bevathiërogliefen over Ramses II,Amon-Ra enHorus.[5] Desokkel bevat fraaie tekeningen van de speciaal gebouwde boot die de obelisk naar Frankrijk vervoerde en de wijze waarop de obelisk in 1836 weer rechtop werd gezet. De spitse top van de obelisk was al in deLate Periode (6e eeuw v.Chr.) verdwenen. In 1998 besloot de Franse regering de naald van een nieuwe, piramidevormige top te voorzien. Deze is 3,5 meter hoog en gemaakt van eenplaatmetalen legering van brons en goud. De obelisk doet dienst alsgnomon voor een reusachtigezonnewijzer. Op het plein zijn lijnen gemarkeerd waarop de schaduw van de punt van de obelisk het uur en de datum aangeven. De Obelisk van Luxor (Frans:Obélisque de Louxor) is sinds 1936 geclassificeerd alsmonument historique.
Tweefonteinen flankeren de obelisk: aan de noordzijde deFontaine des Fleuves en aan de zuidzijde deFontaine des Mers. De fonteinen zijn omstreeks 1836 ontworpen door Jacques-Ignace Hittorff. Ze bestaan elk uit twee niveaus, een bassin van hardsteen en daarboven een grote bronzen schaal, waarbij waterstralen van het ene niveau naar het andere spuiten. Het hardstenen bassin bevat zes beelden vantritons ennaiaden die waterspuitende vissen vasthouden. Rondom de bronzen schaal zitten zes allegorische figuren met hun voeten in bootjes. Een niveau hoger staan vier beelden die kunsten of ambachten voorstellen.
Op elke hoek van het achthoekige plein staat eenallegorisch standbeeld dat een van de grote steden van Frankrijk representeert:Rijsel,Straatsburg,Lyon,Marseille,Bordeaux,Nantes,Brest enRouen. DeChevaux de Marly, twee marmeren beelden van steigerende paarden op hoge sokkels, zijn te vinden aan het begin van deAvenue des Champs-Élysées. De paarden die hier staan zijn kopieën; de echte bevinden zich in hetLouvre. Bijzonder is ook het straatmeubilair, waaronder de imposante lantaarnpalen (réverbères) inempirestijl.
Van de monumentale bebouwing rond het plein kunnen genoemd worden (kloksgewijs vanuit het noorden):
de min of meer identieke en symmetrisch geplaatsteneoclassicistische gebouwen van hetHôtel de Crillon en het Hôtel de la Marine (ministerie van Marine) aan de noordzijde, met daartussen de Rue Royale en het zicht op de kerkLa Madeleine;
↑Versie overgeleverd inMémoires d'un détenu, 1795,p. 70, en via Luc-Antoine de Champagneux (Oeuvres de J.-M. Ph. Roland, vol. I, 1799,p. LXXIII) overgenomen doorAlphonse de Lamartine.
↑Émile Ducoudray, Raymonde Monnier en Daniel Roche (eds.),Atlas de la Révolution française, 2000.ISBN 2713213452
↑De Parijse obelisk wordt soms ten onrechte gerekend tot de zogenaamdeNaalden van Cleopatra. Dat betreft echter een obeliskenpaar, waarvan de ene zich in Londen en de andere in New York bevindt. De Parijse obelisk is eveneens onderdeel van een paar; de tweede staat nog in Luxor.