| Pindasaus | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Saté met pindasaus inSingapore | ||||
| Land |  Indonesië | |||
| Hoofdingrediënt(en) | Pinda | |||
| Serveertemperatuur | Warm | |||
| Type | Saus | |||
| ||||
Pindasaus is een saus gemaakt van onder anderepinda's. De saus zoals deze inNederland gebruikelijk is, is een afgeleide van een product uitIndonesië, waarbij de vervanging van pinda's door pindakaas en de toevoeging van melk of kokosmelk uit deIndische keuken afkomstig is. Deze variant is vanuit de voormalige kolonie naar Nederland gebracht door deIndische Nederlanders samen met onder anderesaté,bami goreng,nasi goreng enkroepoek.
Pindasaus wordt in Indonesië gemaakt van gemalen pinda's, maar in Nederland gebruikt men vaakpindakaas.Ketjap-manis kan een van de ingrediënten zijn en geeft pindasaus dan zijn zoetige smaak. Pittige varianten bevattenchilipeper. De saus wordt alssaté-saus onder andere gegeten bijsaté babi en saté ayam, varianten worden alsgadogado-saus geserveerd bijgadogado. Nederlandse pindasaus wordt als satésaus veelal gegeten bij vlees (bijvoorbeeld bij debarbecue engourmet), metpatates frites en bij allerhande snacks zoals deberenhap,frikandel ofmexicano. Patates frites met pindasaus enfrietsaus ofmayonaise, eventueel met gesnipperde ui is ook populair, en wordt 'patat oorlog' of 'patat flip' genoemd. Pindasaus wordt ook wel gegeten metstokbrood,brood,komkommer ofaardappel. Dit is echter wat minder algemeen.
Er bestaan verschillende recepten voor het maken van pindasauzen. Een recept dat vaak in Nederland wordt gemaakt bevat onder andere: pindakaas, melk, ketjap en kruiden (zoals (gedroogde) Spaanse pepers om het pittiger te maken). Sommige pindasauzen bevatten ook gebakken uien,korianderzaad,komijnzaad,citroengras,kentjoer,trassie entamarinde. Pindasaus voor overgadogado bevat vaaksanten. Typisch Nederlands is de zeer zoete smaak van de saus, terwijl de oorspronkelijke Indonesische smaak meestal weinig of geen suiker bevat en kruidiger is. In fabrieksmatige Nederlandse pindasauzen zijn vaak ingrediënten verwerkt om de houdbaarheid te verlengen en om meer langdurige stevigheid (binding) aan de saus te geven.
ToenIndische Nederlanders in Nederland kwamen, waren niet alle ingrediënten voor pindasaus en andereIndonesische enIndische gerechten te verkrijgen waardoor men op zoek moest naar vervanging. De in Nederland bekend geworden versie van pindasaus is dan ook sterk verbasterd ten opzichte van de originele versie. Zo worden in Nederland vaak uien in plaats van sjalotjes gebruikt. In sommige pindasausrecepten wordt gevraagd om bruinebasterdsuiker; dit is een gangbare vervanger voorgula jawa (Javaanse palmsuiker). Ook azijn en citroensap komt men vaak tegen - dit zijn gangbare vervangers voor asam (Tamarindewater) en sereh (citroengras) alhoewel de smaak niet identiek is. Koemelk is een gangbare vervanger wanneer men geen santen of kokosmelk heeft.
Vaak wordt in pindasaus-recepten gewerkt met pindakaas, omdat het aanmerkelijk minder tijd kost dan zelf pinda's te roosteren en dan fijn te malen. In een authentieke pindasaus wordt geen olijfolie gebruikt omdat deze olie te veel een eigen smaak heeft: oorspronkelijk gebruikt men kokosolie of arachide(pinda)olie, welke aan de pindasaus weinig of geen smaak toevoegen. Ook zonnebloemolie is geschikt, aangezien het een neutrale smaak heeft.
De saus kan gemaakt worden op basis van water of melk. Melk (vooral volle melk) heeft als voordeel dat het de saus beter bindt, waardoor het minder snel gaatschiften. De melk mag niet te hard gekookt worden, want dan schift de saus. Bij eventuele schifting dienen kleine laagjes melk onder roeren toegevoegd te worden tot de saus weer compleet gebonden is. Pindasaus laat men echter juist schiften in Singapore en Maleisië omdat men daar de mening is toegedaan dat alleen dan de juiste geuren tevoorschijn komen van de vele kruiden en specerijen die erin zijn verwerkt.
InIndonesië worden verschillende variaties aangetroffen die bij verschillende gerechten horen. Zo wordt de pindasaus bijketoprak gekenmerkt door het gebruik van veelJavaanse suiker (gula jawa). De saus die bijpecel hoort bevatkentjoer en de variant waarmeegadogado wordt overgoten, bevat nogal eenssanten.
Devoedingswaarde van pindasaus is ongeveer 300 kilocalorieën per 100 gram.
