| Phidippides | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Standbeeld van Phidippides inMarathonas | ||||
| Persoonlijke informatie | ||||
| Naam | Phidippides, Φειδιππίδης, Φιλιππίδης | |||
| Geboortedatum | 6e eeuw v.Chr. | |||
| Geboorteplaats | Athene | |||
| Geboorteland | oude Griekenland | |||
| Overlijdensdatum | 490 v.Chr. | |||
| Overlijdensplaats | Athene | |||
| Nationaliteit | Oud-Grieks | |||
| Sportieve informatie | ||||
| Discipline | marathon,ultralopen | |||
| ||||
Phidippides,Pheidippides ofPhilippides (Oudgrieks: Φειδιππίδης, Φιλιππίδης) (gestorven490 v.Chr.) was eenGriekse koerier naar wiens langeafstandsloop na deSlag bij Marathon het sportevenement demarathon is genoemd. Meer bepaald was hij eenAtheenseheraut ofhemerodrome[1][2] (ook wel vertaald als "professioneel koerier te voet"[1] of "hele dag koerier"[3]) tijdens deEerste Perzische Oorlog.
VolgensHerodotos (ca. 440 v.Chr.) werd Phidippides verschillende dagen vóór de slag van Athene naarSparta gezonden om hulp te vragen.[4] Na de weigering van de Spartanen liep de bode terug naar Athene, alles samen bijna 500 km. Op de Parthenionberg bijTegea had hij de godPan ontmoet, die vroeg waarom de Atheners hem niet eerden terwijl hij hen goedgezind was. Daarop zouden ze een schrijn voor Pan gebouwd hebben en een jaarlijkse ceremonie ingesteld met een fakkelren.
Bijna zes eeuwen later pendePloutarchos de klassieke versie van de marathonlegende neer.[5] Zijn boodschapper rende van Marathon naar Athene en viel dood neer na het uitbrengen van de woorden "Wij hebben gewonnen!" (νενικήκαμεν - nenikēkamen). Bij Ploutarchos heette de loper Thersippos of Eukles.
In de 2e eeuw n.Chr. brachtLoukianos van Samosata de naam Phidippides in verband met het verhaal van Ploutarchos. In een stuk over begroetingen (Pro lapsu inter salutandum, 3) beschreef Loukianos hoe de uitgeputte Phidippides aan de Atheensearchonten zou gezegd hebben: "Gegroet, wij winnen" (Χαίρετε,νικῶμεν), alvorens in te storten en te sterven.[6]
In de 19e eeuw werden aan Phidippides standbeelden en gedichten (Robert Browning, 1879) gewijd.
De hedendaagse naam Nικηφόρος (hij die de overwinning brengt) verwijst naar Phidippides.
Moderne historici concluderen dat het verhaal een "romantische creatie" is.[7] Hoogstens de Phidippides van Herodotos kan een historische figuur zijn geweest. Naar aanleiding van diens relaas werd in1982 voor het eerst eenSpartathlon gehouden: vier man liepen de 246 km van Athene naar Sparta. Nu is de Spartathlon een klassiekeultraloop.
