ZiePeritoneum (stekelhuidigen) voor het artikel over de huidlaag bij stekelhuidigen.| Buikvlies | ||||
|---|---|---|---|---|
| Peritoneum | ||||
 | ||||
Buikvlies in het blauw | ||||
 | ||||
Horizontaal aanzicht aan de onderkant van de buik | ||||
| Synoniemen | ||||
| Latijn | peritonaeum[1][2][3][4][5] peritonaeon[6][3] | |||
| Oudgrieks | περιτόναιον σκέπασμα[7] περιτόναιον[8][9][10] | |||
| Nederlands | penszak[7] | |||
| ||||
Hetbuikvlies[11] ofperitoneum[1][5] is eenepitheelweefsel dat de binnenkant van debuikholte en de buitenkant van de daarin gelegen organen bekleedt.
Het buikvlies omhult de (intra)peritoneale ruimte, waarin zich een aantalspijsverteringsorganen bevindt. Dit zijn: de maag, de dunne darm (behalve het duodenum), het horizontale gedeelte (colon transversum) en het S-vormige gedeelte (colon sigmoides) van de dikke darm, delever, de staart van dealvleesklier en demilt.
Daarnaast bedekt het buikvlies ook nog een gedeelte van organen in de retroperitoneale en de subperitoneale ruimte.
Achter de intraperitoneale ruimte vinden we deretroperitoneale ruimte. Het retroperitoneum bevat denieren, debijnieren, detwaalfvingerige darm (duodenum), de twee verticale gedeelten van de dikke darm (colon ascendens encolon descendens) en de kop van dealvleesklier.
Onder de intraperitoneale ruimte ligt de subperitoneale ruimte, met daarin deblaas, bij mannen ook deprostaat en bij vrouwen ook debaarmoeder, deeierstokken met eileiders en devagina. Het laatste stukje van de dikke darm, deendeldarm (rectum) ligt aan de bovenkant retro- en aan de onderkant subperitoneaal.
De organen in de retroperitoneale en de subperitoneale ruimte steken deels in de buikholte en zijn daardoor aan hun oppervlakte gedeeltelijk met buikvlies bekleed.
Het buikvlies aan de binnenzijde van de buik is hetperitonaeum parietale (parietale = met betrekking tot de wand), het buikvlies dat de buitenkant van de inwendige organen bekleedt is hetperitonaeum viscerale (viscerale = met betrekking tot de ingewanden). Daartussen bevindt zich een kleine hoeveelheid vrij vocht (in totaal circa 50 ml). Dit vocht wordt geproduceerd door het buikvlies zelf en dient als "smeermiddel" tussen de inwendige organen van de buikholte, zodat deze gemakkelijk langs elkaar heen kunnen glijden, bijvoorbeeld bij de spijsvertering.
Het buikvlies heeft geen open verbinding met de buitenwereld, behalve bij vrouwen via de eileiders, baarmoederholte,cervixkanaal en de schede. Deze weg is normaal echter goed afgesloten tegen binnendringendemicro-organismen door beschermende slijmproppen. De buikholte is normaal dan ook steriel.
Als er een infectie plaatsvindt of door beschadiging van een orgaan een prikkelende stof binnen het peritoneum vrijkomt, zoals maagsap, pus, darminhoud, gal of bloed, ontstaat er een ontstekingsreactie diebuikvliesontsteking (peritonitis) wordt genoemd.
Het buikvlies heeft een aanzienlijk oppervlak, bij een volwassene ongeveer 2 vierkante meter.
