Penda (overleden655), zoon vanPybba, was de eerste koning vanMercia die het rijk tot grote macht bracht. Volgens de traditie was het rijk ouder, maar in de geschiedenis kwam het eerder niet voor. Een mogelijke verklaring is dat voor Penda's tijd Mercia slechts een van meerdere rijkjes in de regio (de huidigeWest Midlands) was, vermoedelijk onder de opperheerschappij vanNorthumbria.
Wanneer Penda koning werd, is niet bekend. Voor de duur van zijn koningschap bestaan verschillende data, geen enkel daarvan is echt betrouwbaar. De eerste vermelding van Penda vinden we in verband met deslag bij Cirencester, volgens de bronnen in628, maar mogelijk enkele jaren later. Hierin versloeg hijCwichelm enCynegils van deGewissae (Wessex). Het gebied rondCirencester en het dal van deDerwent gingen hierdoor over van Wessex naarHwicce. Volgens sommige historici is Hwicce een rijk dat door Penda was opgericht, anderen denken dat het om een bestaand rijk gaat dat onder de controle van Mercia kwam.
In633 verbond Penda zich metCadwallon, de koning vanGwynedd tegenEdwin van Northumbria. In deslag bij Hatfield Chase versloeg het bondgenootschap Edwin, die sneuvelde. Cadwallon werd het volgende jaar zelf gedood, maar Penda keerde na Hatfield Chase terug naar Mercia, met medeneming vanEadfrith (een zoon van Edwin). Eadfrith werd later door Penda gedood.
In642 stond Penda opnieuw tegenover de legers vanNorthumbria, ditmaal aangevoerd doorOswald van Northumbria. Penda won en Oswald sneuvelde. OokEowa, broer van Penda en medekoning van Mercia, sneuvelde in deze slag, het is niet duidelijk aan welke kant hij vocht. Hierna werd Mercia de machtigste staat in de regio.Oswiu werd koning vanBernicia, maar had geen macht ten zuiden van deHumber, en zelfsOswine, de zoon vanOsric en de nieuwe koning vanDeira viel aanvankelijk onder Penda's opperkoningschap.
Rond 645-646 viel PendaEast Anglia binnen. Hij versloeg koningEcgric, waarbij Ecgric en ex-koningSigeberht sneuvelden. Hiermee kwam een einde aan de regering van de afstammelingen vanRaedwald.Anna werd de nieuwe koning. In 649-652 was Penda opnieuw militair actief in East Anglia. Koning Anna werd verdreven, en Penda zette diens broerAethelhere op de troon.
Penda's houding ten opzichte van Oswiu in deze jaren was zeer ambigue. Aan de ene kant was hijNorthumbria één of meerdere keren binnengevallen, waarbij hij in elk geval minstens een keer (voor 651) tot aanBamburgh kwam, aan de andere kant trouwden rond 653 zijn dochterCyneburh en zijn zoonPeada met een zoon en een dochter van Oswiu, wat op goede betrekkingen lijkt te duiden.
In655 viel Penda opnieuw Northumbria binnen, met een grote legermacht met onder meer Aethelhere,Æthelwald van Deira enCadafael Cadomedd ap Cynfeddw vanGwynedd als bondgenoten. Hij achtervolgde Oswiu, en dwong hem tot het betalen van eenschatting. Op de terugweg werd hij echter door Oswiu aangevallen en verslagen in deslag bij Winwaed. Vermoedelijk sneuvelde hij in de slag. Oswiu nam bezit van Noord-Mercia, terwijl Penda's zoonPeada koning van Zuid-Mercia mocht worden. Toen deze het volgende jaar stierf, voegde Oswiu ook dit deel toe aan zijn rijk. Een andere zoon van Penda,Wulfhere wist in 658 de macht te grijpen, maar pas in de 8e eeuw, onderÆthelbald van Mercia kwam Mercia weer tot de machtige positie die het onder Penda had bekleed.
Penda was ook de laatsteheidense koning van de grote rijken van deheptarchie. Zijn zoon Peada had zich bekeerd als voorwaarde voor zijn huwelijk met de Northumbriaanse prinsesEalhflaed. Penda zelf bleef heiden, maar liet wel missionarissen op zijn grondgebied toe.
·
·
Cerdic ·Cynric ·Ceawlin ·Ceol ·Ceolwulf ·Cynegils ·Cwichelm ·Cenwalh ·Penda van Mercia/Cenberht (?) ·Cenwalh ·Seaxburg ·Æscwine ·Centwine ·Cædwalla ·Ine ·Æthelheard ·Cuthred ·Sigeberht ·Cynewulf ·Beorhtric ·Egbert ·Æthelwulf ·Æthelbald ·Æthelberht ·Æthelred ·Alfred de Grote ·Eduard de Oudere ·Æthelstan
