DePantanal, vroeger bekend als deLaguna de Jarayes, is het grootstedraslandgebied ter wereld. De regio, waarvan de naam is afgeleid van hetPortugese woord “pântano” (wat “moeras” betekent), bevindt zich inZuid-Amerika, voor het overgrote deel inBrazilië maar de Pantanal bestrijkt ook delen vanBolivia enParaguay. In totaal bedraagt het gebied 150.000 km².[1]
De Pantanal stroomt over in het regenseizoen, waardoor 80% van het gebied onder water komt te staan. Daardoor bevat de Pantanal ’s werelds rijkste collectie aan waterplanten. Er wordt vermoed dat de Pantanal het dichtste flora- en fauna-ecosysteem ter wereld heeft. Het gebied wordt echter vaak overschaduwd door hetAmazoneregenwoud.
De Pantanal is een groot bassin dat zijn water krijgt van hoger gelegen land (zoals hetMato Grosso Plateau). Het water verlaat het bassin weer langzaam via deParaguay. De formatie is het gevolg van een grote pre-Andeaanse depressie van deaardkorst, gerelateerd aan deAndeaansegebergtevorming. Het bevat een enorme internerivierdelta, waarin verschillende rivieren uit de omliggende plateaus samenkomen.
De Pantanal grenst in het westen en noordwesten aan deBosque chiquitano, en in het zuiden en zuidwesten aan deGran Chaco. DeCerrado-savannes liggen ten noorden, oosten en zuidoosten van de Pantanal.
De Pantanal heeft een gemiddelde neerslag van 1000–1400 mm per jaar. De temperatuur is er meestal 25 °C, maar kan oplopen tot 40 °C.
Gedurende de regentijd (december – mei) stijgt de waterstand van de Pantanal meer dan drie meter. Net als de jaarlijkseoverstroming van de Nijl maakt deze overstroming het omliggende land erg vruchtbaar. Er groeien dan ook zeer veel planten. Mensen maken hier gretig gebruik van. Zo gretig zelfs, dat het een probleem begint te worden. Ongeveer 99% van de Pantanal is privé bezit en wordt gebruikt voorlandbouw enveeteelt. Er zijn ongeveer 2500fazendas in het gebied, met ongeveer 8 miljoen dieren aanvee.[1]
De Pantanal levert helder water aan veel omliggende gebieden. Er is echter een grens aan de mate waarin water op natuurlijke wijze wordt gezuiverd door de Pantanal. Vooral afval van industrieën (met name de goudwinning) begint een serieus probleem te worden.
Het ecosysteem van de Pantanal wordt sterk bedreigd door menselijke activiteiten, zoalsovermatig recreatief vissen, jagen,smokkelen van bedreigde diersoorten, zeer veel toerisme enontbossing in verband met landbouw. In recente seizoenen steeg het waterpeil in het regenseizoen veel verder dan gemiddeld, waardoor extra veel land onder water kwam te staan. Ook spoelden bij recente overstromingen veel pesticiden de rivieren in, wat veel vissen het leven heeft gekost.
Vooral de druk voor economische ontwikkeling (zoalsoliepijpleidingen enkanalen voor de scheepvaart) is een groot probleem. Er zijn plannen om de Paraguay enParaná zo aan te passen dat zeeschepen verder landinwaarts kunnen varen. Als dat gebeurt, zal het serieuze consequenties hebben voor het ecosysteem en de jaarlijkse overstromingscyclus.
Branden in de Pantanal teisterden in 2020 al ongeveer 28% van het gebied, en waren in november 2020 nog steeds niet volledig onder controle.[2] Veel boeren gebruiken namelijk het afgebrande stuk grond voor het verbouwen.
Een deel van de Pantanalregio in Brazilië is omgezet tot hetNationaal parkPantanal Matogrossense. Dit 1350 km² grote park werd opgericht in september 1981. Het park is gelokaliseerd in de regioPoconé in de staat vanMato Grosso.
Het SESC Pantanal Private Natural Heritage Reserve (Reserva Particular do Patrimonio Natural SESC Pantanal) is een ander reservaat in Brazilië, niet ver van het Pantanal Matogrossense National Park. Dit reservaat is privé-bezit, en werd opgericht in 1998. Het reservaat heeft een oppervlakte van 878 km². Het is een mix van permanente rivieren, seizoensgebonden waterstromen, meren en drasland.
