Palermo (Siciliaans:Palermu) is de hoofdstad van de autonome regioSicilië, op het gelijknamige eiland dat zuidelijk van delaars van Italië ligt. De stad ligt in het noordwesten van het eiland, aan deTyrrheense en daarmee ook deMiddellandse Zee. Met 671.042 inwoners in 2017 was het de op vier na grootste stad vanItalië.De gelijknamige provincie, waar de stad hoofdstad van is, bevindt zich tussen de provinciesTrapani enMessina.
In de7e of8e eeuw v.Chr. stichtten deFeniciërs op de plaats van de stad eenkolonie. De stad werd destijdsZiz (bloem) genoemd. De naam verwees naar het vruchtbare land errond. DeGrieken, die inZuid-Italië belangrijke koloniën in bezit hadden, noemden de stad laterPanormos, watGrieks is voorvolledige haven, en wat vervolgens onder deRomeinen deLatijnse naamPanormus werd.
In 408, 406 en 391 v.Chr. dedenSyracuse en vloten van andere Griekse koloniën pogingen om de stad op deCarthagers te veroveren. Palermo werd in tegenstelling tot veel andere Siciliaanse steden nooit een Griekse stad, maar het lag wel in de buurt van de grens met het Griekstalige oosten. In 275 v.Chr. lukte hetPyrrhus van Epirus toch om de stad een tijdlang te bezetten.
De Romeinen veroverden Palermo tijdens deEerste Punische Oorlog. Onder keizerAugustus werd Palermo een belangrijke havenstad en vestigden voormalige Romeinselegionairs zich er. Symbool van de stad werd de mythische figuurGenio di Palermo, een voorbeeld vanGenius loci der Romeinen.
Nadat deVandalen hun rijk hadden gevestigd in het huidigeTunesië in 429, vielen ze meermalen Sicilië binnen en veroverden ook Palermo. De stad verloor haar belangrijke positie enviel in 535 toe aan hetByzantijnse Rijk.
In 831 veroverden deArabischeAghlabiden Palermo en werd het een van de belangrijkste steden van het Middellandse Zeegebied. Palermo werd weer een belangrijke haven en een cultureel centrum. De stad werd uitgebreid met nieuwe wijken en vele bouwwerken. Rond 1050 had de stad ongeveer 350.000 inwoners. In het Europa van die tijd hadden alleenConstantinopel enCórdoba meer inwoners.
Nadat de laatste Hohenstaufse koning gedood werd, nam deFranseKarel van Anjou de stad en het eiland over. Karel verplaatste de hoofdstad van zijn rijk naarNapels. Palermo verloor aan betekenis en de armoede van de bevolking leidde in 1282 tot volksopstand die deSiciliaanse Vespers wordt genoemd. Door deze opstand eindigde het bewind van Karel van Anjou in Sicilië. De woede van de bevolking richtte zich op de Fransen, van wie er alleen al in Palermo 2000 werden gedood.
Na de opstand werdPeter III van Aragón koning van Sicilië. In de daaropvolgende eeuwen zouden verscheidene buitenlandse dynastieën heersen over Sicilië, maar Palermo werd nooit meer hun zetel en zodoende raakte de stad in verval. In de jaren1848-1849 was Palermo een laatste maal de hoofdstad van hetkoninkrijk Sicilië. In 1860 veroverdeGiuseppe Garibaldi Palermo op hetKoninkrijk der Beide Siciliën en een jaar later ging Sicilië deel uitmaken van hetKoninkrijk Italië (1861). Vijf jaar later brak deOpstand van Zeven-en-een-halve-dag uit tegen de centrale regering van Italië in Turijn; deze werd bloedig neergeslagen (1866).
Tijdens deTweede Wereldoorlog raakte Palermo zwaar beschadigd. Veel inwoners uit het oude centrum verhuisden naar nieuwbouwwijken aan de stadsrand. Op 19 oktober 1944 werden betogers doodgeschoten die betoogden tegen de hongersnood; dit bloedbad in Palermo is bekend alsStrage del pane.
Na de oorlog nam de toestroom van mensen van het Siciliaanse platteland enorm toe. Er werden in hoog tempo nieuwbouwwijken gebouwd, die een zeer chaotisch karakter hebben. In de jaren na de oorlog tot aan het einde van de twintigste eeuw werd de stad beheerst door deCosa Nostra, de Siciliaansemaffia. De stad werd in die tijd opgeschrikt door vele moorden, waaronder die op de rechters Falcone en Borsellino. De antimaffia burgemeester Leoluca Orlando (ambtstijd 1985-2000) zorgde voor een ommekeer door de maffia en de allesoverheersende corruptie te bestrijden. Onder Orlando ontstond een culturele opbloei die wordt gesymboliseerd door de heropening van hetTeatro Massimo in 1997.
De facetten van de rijke geschiedenis zijn in de stad te herkennen aan onder meer de bouwstijl van gebouwen, zoals invloed van Arabieren, Normandiërs,Romeinen enByzantijnen.
Het stichtingsjaar van deuniversiteit Palermo is 1806, doch ze heeft een voorgeschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen.
Het heeft metUS Palermo een voetbalclub die in de subtop van deserie A (Italiaanse eerste klasse) en in hetUEFA Cup-toernooi gespeeld heeft. Echter, de meeste seizoenen is US Palermo actief in de lagere regionen van het Italiaanse profvoetbal. US Palermo speelt haar wedstrijden in hetStadio Renzo Barbera. Dit stadion werd gebruikt toen Palermo speelstad was bij hetWK voetbal van 1990.
Palermo is meermaals etappeplaats geweest in de wielerkoersRonde van Italië. Dit was het laatst het geval op 3 oktober 2020 toen deeerste etappe vanMonreale naar Palermo ging. De ItaliaanFilippo Ganna won deze tijdrit.
.svg)
