Het woord paleis is afgeleid van het Fransepalais. Het Latijnse woord voor paleis isregia. Het woordregia werd gebruikt voor de woning vanKeizer Augustus op dePalatijn (Latijn:Palatinus), de naam van de heuvel inRome.[1][2] Een gebouw met een openbare functie is bijvoorbeeld eenJustitiepaleis. De aanduidingpaleis wordt ook spottend gebruikt voor minder koninklijke gebouwen als:gokpaleis ensportpaleis. Italiaanseherenhuizen en kastelen krijgen vaak de titel "Palazzo", bijvoorbeeld:Palazzo Farnese,Palazzo Vecchio of hetPalazzo Vendramin-Calergi. Ook in steden in andere landen vindt men paleizen, zoals de stadspaleizen van Parijs, of in Spanje de zogenaamde Palau's (bijvoorbeeldPalau Güell). Daarnaast zijn de fantasiepaleizen te noemen, ook welfolly's geheten, zoals het bekendePalais idéal vanFerdinand Cheval.
Vroeger had deBelgische Koninklijke familie twee paleizen en verder diversekastelen en landgoederen in haar bezit; vandaag zijn deze alle onderdeel van deKoninklijke Schenking en bijgevolg staatseigendom. Deze vallen onder dekoninklijke residenties in België. Bekende Belgische paleizen zijn:
InNederland heeft de koninklijke familie haar paleizen overgedragen aan het rijk, dat vervolgens leden van de familie heeft toegestaan sommige paleizen kosteloos te gebruiken. Bekende Nederlandse paleizen zijn:
Paleis-Raadhuis (staatseigendom sinds31 december1864; daarvoor gemeente-eigendom onder voorwaarden van de koninklijke familie) (niet meer als paleis in gebruik)