Oversterfte is een verhoogdsterftecijfer (mortaliteit) in een bepaalde periode, ten opzichte van een vergelijkingsperiode. Vaak wordt een jaar vergeleken met het gemiddelde van voorgaande jaren, of bijvoorbeeld de sterfte in de zomer met die in voorgaande zomers. Bij historisch onderzoek kan een jaar of decennium vergeleken worden met voorgaande én latere periodes.
Vaak is het nodig om depopulatie te specificeren, bijvoorbeeld kinderen, mannen, vrouwen, een bepaalde leeftijdsgroep, rokers, mensen met gezondheidsproblemen of deelnemers aan een grootschaliglongitudinaal onderzoek. De term oversterfte kan ook voor andere levensvormen dan mensen gebruikt worden.
Oversterfte bij mensen is meestal toe te schrijven aan omgevingsverschijnselen zoalshittegolven,koude periodes,epidemieën enpandemieën, vooral grieppandemieën,hongersnood ofoorlog.
Tijdens hittegolven worden bijvoorbeeld vaak extra sterfgevallen waargenomen onder de bevolking, vooral bij oudere volwassenen en zieken. Na perioden met overmatige sterfte is echter ook een daling van de totale sterfte in de daaropvolgende weken waargenomen. Een dergelijke verschuiving van het sterftecijfer op korte termijn wordt ook wel hetoogsteffect genoemd. De vermindering van sterfte suggereert dat de hittegolf vooral diegenen trof wier gezondheid al zo in gevaar was zodat ze "op korte termijn toch zouden zijn gestorven".[1]
In 24 Europese landen worden sterftecijfers geconsolideerd door het platform EuroMOMO (European Mortality Monitoring Activity), met als doel het opsporen en meten van overmatige sterfgevallen als gevolg van seizoensgriep, pandemieën en andere bedreigingen voor de volksgezondheid. De EuroMOMO-website wordt gehost en onderhouden door hetStatens Serum Intitut teKopenhagen,Denemarken.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikelMortality displacement op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentieCreative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie debewerkingsgeschiedenis aldaar.