Orenburg (Russisch Оренбург,Orenboerg) is een stad inRusland, gelegen aan de rivier deOeral, die ter plekke de grens tussenEuropa enAzië vormt. Het is de hoofdstad van de gelijknamigeoblast Orenburg en ligt op 1478 km vanMoskou.
Van 1938 tot 1957 heette de stadTsjkalov, naar de Sovjet-pilootValeri Tsjkalov, die aan de vliegschool van Orenburg studeerde.
HetRussische Rijk besloot in 1734 aan de oostgrens in deZuidelijke Oeral een vestingstad met de naam Orenburg te bouwen. In 1735 stichtten kolonisten een nederzetting bij de samenvloeiing van de rivieren Oeral enOr. De laatstgenoemde rivier gaf ook zijn naam aan de stad, Orenburg (Duits: "fort bij de Or"). De naam van deze eerste nederzetting werd in 1739 veranderd inOrsk.
In 1741 werd een poging gedaan een tweede Orenburg te stichten op een plek die Krasnogar ("rode heuvel") werd genoemd, maar dit mislukte. Het derde Orenburg werd in 1743 gesticht op zijn huidige locatie aan de Oeral, ongeveer 250 km stroomafwaarts van Orsk, waar de rivierSakmara in de Oeral uitmondt. Zowel Orsk als Orenburg werden gesticht doorVasili Tatisjtsjev tijdens zijn expeditie naar het gebied.
Orenburg-Kozakken met kamelen in de tweede helft van de 19e eeuw
Het uiteindelijke Orenburg was een belangrijke militaire basis aan de grens met de nomadischeKazachen, waarlangs de 2500 kilometer langegrenslinie van Orenburg was aangelegd. De stad werd het centrum van deOrenburgkozakken. NadatCentraal-Azië in het Russische Rijk was opgenomen werd Orenburg een handelscentrum en een belangrijk spoorwegknooppunt[bron?] dat aansluiting geeft op de zuidelijke route naar de nieuwverworven gebieden in Centraal-Azië, respectievelijkSiberië.
In 1879 brak een grote brand uit in het centrum van de stad, waarbij bijna 1000 huizen in de stad in de as werden gelegd en bijna 1500 in de voorstad Novaja Sloboda.
Doordat de stad vrij ver van het oorlogsgewoel lag, namen veel sovjetbedrijven tijdens deTweede Wereldoorlog hun toevlucht tot Orenburg. De economie van de stad kon hierdoor flink groeien.
Boulevard langs de OeralTreinstation aan de Trans-Siberische spoorlijn
Ondanks de voorsteden met eindeloze rijen prefabflats en industrie is de stad door het bijzondere centrum zeer mooi te noemen. De over het gehele stadshart verspreide historische bouwwerken maken de stad tot een kunst- en cultuurcentrum. Naast deneoclassicistische Sint-Nicolaaskathedraal zijn de oude brug over de Oeral, tegenwoordig voetgangersbrug, met uitzicht op een skyline van 18e- en 19e-eeuwse gebouwen, het monument op de grens tussen Europa en Azië, het stadhuis, de opera en het museum voor beeldende kunst belangrijke attracties.
Aan de oever van de Oeral begint de belangrijkste winkelboulevard van de stad, de Sovjetstraat (Улица Советская,Oelitsa Sovjetskaja), met aan het einde het stadsmuseum.
De stad is ook een verkeersknooppunt, liggend op de kruising van de hoofdwegen vanOefa naarOral (Kazachstan), vanSamara naar Orsk en van Moskou naarNovosibirsk en andere Siberische steden. Orenburg beschikt over een kleine luchthaven met regelmatige verbindingen met verschillende Russische steden en enkele internationale vluchten.
FK Orenburg is de professionele voetbalclub van Orenburg en speelt in hetGazovik Stadion. De club speelde op het hoogste Russische niveau, dePremjer-Liga.