| Dorp inNederland | |||
|---|---|---|---|
| Situering | |||
| Provincie | Groningen | ||
| Gemeente | Westerkwartier | ||
| Coördinaten | 53° 10′ NB, 6° 12′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 25,3[1] km² | ||
| - land | 24,84[1] km² | ||
| - water | 0,44[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) | 2.635[1] (106 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 1.042 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 2180 | ||
| Foto's | |||
| Antoniahoeve | |||
| |||
Opende (Gronings:De Penne,Fries:De Grinzer Pein[2]) is eendorp in degemeenteWesterkwartier in de provincieGroningen inNederland. Opende is het meest westelijk gelegen dorp van de provincie Groningen en is een van de weinige dorpen in deze provincie waarFries wordt gesproken. In het Fries wordt Opende De Grinzer Pein genoemd om op die manier verwarring te voorkomen met hetFriese dorpOpeinde (De Pein). De naamPeen is in het dorp zelf eveneens in gebruik; getuige de naam van een café in het centrum van het dorp.


De plaatsnaam is een verwijzing naar de ligging:op (= aan) heteinde van de weg van Grootegast naarFriesland.
Het dorp wordt rond 1500 vermeld als 'Vracosum, Uracosum alias Upende'.
De hervormdekerk van Opende werd gebouwd in 1748. Ten zuidoosten van het dorp staat op het terrein van de campingDe Watermolen eenAmerikaanse windmotor.
De Friese taal-kenner Jan Jelles Hof vermeldde in 1933 in deFriesche Dialectgeographie dat de bevolking van West- en Zuid-Opende nagenoeg geheel Fries was, en Oost-Opende Gronings.[3]
Opende is door de NRC als 'het' voorbeelddorp van Nederland aangemerkt en kreeg een grote artikelenserie in 2011. Bekend is ook het fietsorkest Crescendo.