De naam ontbijt komt van ont-biten, waarbij 'ont-' staat voor het beginnen van iets (zie ontbranden) en biten demiddelnederlandse vorm vooreten is.
In het Engels wordt er gesproken van 'breakfast', letterlijk het 'breken van devasten' (dit is vasten tijdens de nacht). In het Frans werd de eerste maaltijd van de dag vroeger 'déjeuner' (letterlijk 'ont-vasten') genoemd. Later veranderde dit woord in 'dîner', een samentrekking van déjeuner.
Aangezien het bereiden van deze eerste en vroeger belangrijkste maaltijd van de dag, enige tijd in beslag nam, ontstond de gewoonte om bij het opstaan al iets te knabbelen of te drinken: een 'voorontbijt'. In het Frans werd dit 'petit déjeuner' genoemd; in Engeland ging het vaak om een kop thee, de 'early morning tea'.
In België kan het ontbijt bestaan uitkoffiekoeken en/of brood, al dan niet geroosterd, met kaas of vlees, boter of margarine, zoete jam (confituur) enchocoladepasta. Daarbij wordt koffie met melk, thee,chocolademelk of vers fruitsap gedronken. Ook worden er vaak yoghurt en ontbijtgranen (al dan niet met melk) gegeten. Af en toe komt er een eitje aan te pas, eventueel met spek. Een opkomend fenomeen is dat mensen graag gaan ontbijten of ontbijt laten leveren aan huis.
Een traditioneel Nederlands ontbijt bestaat vooral uit een lichtebroodmaaltijd. Men kiest bijvoorbeeld een plak volkorenbrood of wittebrood, en smeert daaropboter,margarine ofhalvarine, en daar weer op een keuze uitbroodbeleg, zoalskaas,jam,hagelslag,pindakaas,ham (of andere soorten dun gesneden plakjes vlees).
Andere soorten voedsel die onderdeel zijn gaan uitmaken van het Nederlandse ontbijt zijn diverse soorten broodjes,knäckebröd,ontbijtgranen zoalsmuesli ofcornflakes met melk,yoghurt ofkwark enfruit. Ook zijn er kant-en-klare fruitmixdranken of drinkyoghurt beschikbaar als ontbijtvervangers. Op zon- enfeestdagen is er vaaksuikerbrood of krentenbrood metamandelspijs en worden er gekookte of gebakken eieren geserveerd.
Tot het traditioneleEngels ontbijt behorentoast met (roer)eieren of gebakken eieren, plakjes uitgebakkenbacon, worstjes enwitte bonen in tomatensaus, maar ook zoete cakejes. InSchotland is er soms ookhaggis bij. Een ontbijt bestaande uit toast met jam, vers fruit, koffie, en sinaasappelsap wordt in Engeland"continental breakfast" genoemd.
InCanada of deVerenigde Staten wordt bij het ontbijt vaak geroosterd brood ofwentelteefjes, ontbijtgranen zoalscornflakes met melk,wafels,pannenkoek, of pancakes, flensje en of gebakken aardappelen ("hash browns") gegeten. Verder plakjes uitgebakkenbacon, ei (gekookt, gebakken, etc.), vaak een glassinaasappelsap of een halvegrapefruit, en koffie. Thee wordt bij het ontbijt haast niet gedronken. In chauffeurscafés bestelt men somsbiefstuk.[bron?]
Lange tijd werd het ontbijt gezien alsde belangrijkste maaltijd van de dag. Verdere studies nuanceren dit beeld, het zou in theorie gezonder kunnen zijn om het ontbijt regelmatig over te slaan, maar in de huidige Westerse maatschappij betekent dit vaak dat men voor de lunch het gemiste ontbijt gaat vervangen door minder gezondetussendoortjes.[1]
